Julian Assange
621 weken van vrijheidsberoving voor het vertellen van de waarheid
621 weken van vrijheidsberoving voor het vertellen van de waarheid
Geconfronteerd met de neoliberale machine hebben vakbondsleden, kunstenaars, boeren, verenigingen en diverse groeperingen « de acteurs van deze tijd », een nieuw sociaal front gelanceerd. Van 22 tot 26 april hebben zij in heel Wallonië meer dan 14 marsen georganiseerd. Deze (on)wandelingen zijn op zichzelf al een uitdaging. Maar naast deze actie is het de noodzaak bruggen te slaan tussen de actoren om zich een voorstelling te maken van de sociale en ecologische overgang die wordt gesteld.
Het is 9.30 uur op dinsdag 22 april. Op de Place du Marché in Luik zijn een honderdtal mensen bijeengekomen, koffiekopjes in de hand. De sfeer is rustig, de mensen luisteren aandachtig naar de toespraak die het begin van de Luikse mars inluidt. Drie dagen later, in Namen, Place Saint-Aubain. Na een week van marsen in alle provincies, komen een paar honderd acteurs van de huidige tijd weer bij elkaar. Velen herkennen elkaar, groeten elkaar of omhelzen elkaar, na een paar uur of dagen samen te hebben gelopen. Het enthousiasme is er.
In zijn slottoespraak riep Paul Herman, een bij de organisatie betrokken journalist en columnist, uit: « Ik ben erg blij dat ik hier ben. Onderweg herkauwden we. Wij deden het werk tussen mensen van ijzer en aarde, tussen mensen van cultuur en landbouw, werkend aan associaties van ideeën. Hoe praten we met elkaar tussen metaalarbeiders en maatschappelijk werkers, tussen actoren en ontvangers van sociale bijstand, tussen arbeiders en werklozen… Hoe kunnen wij deze associaties in verband brengen met de arbeiders die een coöperatieve groentetuin bezochten en vroegen: « Hoe verklaart u dat wij, die enkele kilometers verderop wonen, niet van het bestaan hiervan op de hoogte waren? Deze arbeiders stelden vanaf het begin de juiste vraag. Hoe komt het dat wij aanvaard hebben te leven en een gescheiden samenleving te maken, waar wij onze tijd doorbrengen met het bouwen van muren en het oprichten van steeds meer waterdichte categorieën, zodat de strijd en de strijd van sommigen door anderen worden genegeerd? ».
De kern van de aanpak is de wens om bruggen te bouwen. Het verhaal begint enkele maanden geleden, toen de metaalarbeiders van het ABVV een oproep lanceerden om een nieuw sociaal front te vormen dat veel verder zou gaan dan de klassieke structuren. » We waren het beu om Noord-Zuid en Midi-Noord te doen, met 5.000, 10.000, 20.000 mensen en te zien dat het niets veranderde. Als je ergens passeert, besef je dat de boeren achter je passeren, dan de brandweer, enz. Laten we alleen naar het front blijven gaan, en we zullen allemaal verslagen worden. Dus we wilden mensen samenbrengen, maar ook opbouwen. Het is goed om te praten over de noodzaak van alternatieven, het is beter om ze samen te bouwen. Op het congres van staalarbeiders kwamen we op het idee van « acteurs van deze tijd », verklaart een van de leiders van de metaalbewerkers van het ABVV van Luik.
Al snel sloten tientallen organisaties en collectieven zich bij hen aan. Samen vormen zij allianties die breken met de gebruikelijke pijler- of sectorale logica. Het komt eigenlijk zelden voor dat collectieve moestuingebruikers, vakbondsleden, uitkeringstrekkers, kunstenaars, boeren en autonome activisten een gemeenschappelijke ruimte delen, laat staan dat ze nieuwe collectieve wegen naar emancipatie trachten uit te stippelen.
De « acteurs van deze tijd » dagen ook uit door de gekozen actiemiddelen om zich te laten horen. Ze besluiten te gaan lopen. Zij willen de wegen van Wallonië bewandelen om elkaar en de mensen te ontmoeten. Het initiatief doet denken aan oude acties (Gandhi, de mars van de beurs in Frankrijk…) of meer recente (de marsen van de waardigheid in Spanje) en probeert de zaken een beetje op te schudden. » We wilden iets anders doen, vandaar de stappen, om onze tijd te nemen. Vandaag hebben we bijvoorbeeld veel met elkaar gediscussieerd en dat is echt belangrijk. Want ook al zijn we allemaal sociaal geëngageerd, we evolueren in parallelle werelden. Wij moeten de muren tussen ons afbreken en transversaliteit tot stand brengen. We zien elkaar wel op bijeenkomsten of demonstraties, maar daarna gaan we ieder onze eigen weg« verklaart dezelfde activist.
De 14 marsen die in vier provincies (Henegouwen, Luik, Luxemburg, Namen) werden georganiseerd, waren allemaal verschillend. Zij zijn gebaseerd op de plaatselijke realiteit en actoren en hebben een menselijke maat. Soms 40 mensen, soms honderd. Symbolische barrières zijn de hele week gevallen. Als we samen lopen, raakt iedereen aan de praat met zijn buurman. Gesprekken die het mogelijk maken zich bewust te worden van de realiteit van anderen en het unieke van ieder mens. Diezelfde gesprekken maken het mogelijk te beseffen dat wij lang niet de enigen zijn die in opstand komen tegen een onrechtvaardig systeem.
De organisatoren wilden een verband leggen tussen verzet tegen een mondiaal systeem en lokale actie via de constructie van alternatieven. De routes werden onderbroken door acties van protest en aanklacht over uiteenlopende maar met elkaar verbonden kwesties: van uitsluiting tot werkloosheid tot landroof tot overconsumptie. Maar ook op andere podia werden concrete alternatieven belicht die elke dag andere manieren van leven uitvinden.
Het concept werkt. Fred is een autonome activist en kraker. Hij nam actief deel aan de voorbereiding van de mars van Luik. Hij kent de alternatieve scene. » Het was interessant om actoren zoals vakbonden andere manieren van vechten te laten zien, in andere logica’s. Ik probeerde ervoor te zorgen dat de dag ook deze dynamiek bevatte. We hebben slammers [pour une action contre la consommation] binnengehaald en vanavond hebben we de avond georganiseerd in het theater « A La Place » dat gekraakt wordt door een collectief van kunstenaars. We gaan een film vertonen over zelfmanagement… ».
Kunst en cultuur, debatten en discussies, burgerinitiatieven hebben allemaal hun plaats in de marsen, als noodzakelijke ingrediënten om een nieuwe brede sociale beweging op te bouwen. Want daar gaat het om: in staat zijn nieuwe sporen van strijdbaarheid uit te vinden voor sociale transformatie over de scheidslijn heen.
Deze ontmoetingen tussen organisaties met verschillende activistische achtergronden waren dan ook rijk. Het is niet ongewoon om vakbondsleden en jonge activisten samen te horen praten over ontgroening en de strijd van de boeren.
Voor actoren uit verschillende sectoren en met verschillende doelstellingen houdt het samenkomen onder één vlag compromissen in. Misschien zullen sommigen niet zo ver gaan als ze gewoonlijk beweren. Om het eens te worden, zullen anderen moeten proberen zich te concentreren op wat gemeenschappelijk is voor allen. Maar uiteindelijk wordt de puzzel opgebouwd, de stukjes vallen in elkaar.
Samen vullen de actoren die in de wandelingen vertegenwoordigd zijn, elkaar aan. Het zijn organisaties die het systeem in twijfel trekken of het kapitalisme bestrijden via hun eigen as. Als we de Franse socioloog Philippe Corcuff als gids nemen, kunnen we vier van dergelijke assen onderscheiden: de as kapitaal-arbeid, vertegenwoordigd door de vakbondsafdelingen waarvan de grote lijnen nooit de logica van het produktivisme in twijfel hebben getrokken; de as kapitaal-natuur, belichaamd door de boeren en de burgers, zoals diegenen die betrokken zijn bij de voedselgordel van Luik; de as kapitaal-democratie, zoals alle theaters en culturele verenigingen, maar ook de voormalige leden van de Verontwaardigingsbeweging of de collectieven van acties ter ondersteuning van migranten, en tenslotte de as kapitaal-individu, waarin sociale organisaties (medische centra) worden geïdentificeerd, maar ook het alternatieve milieu van de zogenaamde « overgangs »-initiatieven, die zullen streven naar militant optreden via de zorg voor het individu (gezondheidszorg voor iedereen) of de geleidelijke verandering van de eigen levensstijl dankzij alternatieve dagelijkse keuzes.
Dit nieuwe paradigma roept vragen op. Enerzijds zien sommigen de mogelijkheid om initiatieven te politiseren die momenteel alternatieven creëren zonder noodzakelijkerwijs een politieke visie achter zich te hebben (de beweging van de Gemeenschappelijke Aankoopgroep, bijvoorbeeld). Anderzijds is er de impliciete hoop om nieuwe actoren van sociale verandering te verbinden met die van de sociale strijd van de 20e eeuw. Omdat geen enkele afzonderlijke strijd kan volstaan om te strijden tegen een geglobaliseerd neoliberaal kapitalisme, lijkt de convergentie van strijd onontbeerlijk om nieuwe gemeenschappelijke rails te bouwen.
Het eerste doel was om een paar honderd demonstranten te verzamelen binnen de verschillende netwerken, wat volgens Thierry Bodson (ABVV) nu al een succes is. Voor hem maakt het niet uit of het werkt of niet. » Het enige wat nu telt is een proces op gang te brengen en tegen jezelf te zeggen dat je iets anders gaat proberen. Want wat wij de afgelopen vijf-zes jaar hebben geprobeerd in te voeren op basis van de oplossingen die in de voorgaande jaren gebruikelijk waren, heeft niet gewerkt. De laatste vijf of zes jaar, heeft het niet gewerkt..
De actoren die op de oproep hebben gereageerd, waren divers, maar zouden nog veel diverser kunnen zijn, zoals Christine Mahy (RWLP) in haar slottoespraak zei. « Er waren een paar artiesten, veel actie theater, zoveel te beter! Waar is de rest van de culturele wereld? We zullen ze moeten gaan halen. Er waren wat beroepsopleidingsacteurs, een klein beetje. Waar zijn de anderen? Je zult ze moeten gaan halen! Er waren mensen uit de zelfstandige sector, kleine bedrijven, waar zijn de anderen? We zullen ze moeten gaan halen. Er was vooral één vakbond, waar zijn de anderen? Je zult ze moeten gaan halen! ». Later zal de coördinator van het Waalse Netwerk tegen Armoede hieraan toevoegen dat de aanwezigheid van de mensen die het meest verpletterd worden, moet worden versterkt: « Aan hen moeten we meer stem geven, we moeten evenredig meer instrumenten geven om de voorwaarden voor gelijke deelname te herstellen, en dat komt niet uit de luchtvallen.
Want ondanks de retoriek, heeft openheid nog steeds zijn grenzen. Het initiatief kwam van het ABVV, alleen een paar geïsoleerde CSC-activisten waren op eigen houtje gekomen. Het lijkt iedereen duidelijk dat de beweging nog meer bijeen moet komen. Met name in ecologische, anti-produktivistische en overgangskringen, maar ook en vooral op lange termijn bij burgers die a priori minder geëngageerd zijn.
Edith Wustefeld, Johan Verhoeven, Jerome Van Ruychevelt en
Laura Van Binsbergen
DINSDAG 22 APRIL KURK
Begin van de dag op de Place du Marché in Luik. Kleine groepjes mensen hier en daar. De vier samenbindende woorden, ware metronomen van de marsen, zijn reeds te vinden op de petten en vlaggen van de marcheerders in wording: « Acteurs van de tegenwoordige tijd ». Het CADTM (Comité voor de Schuldkwijtschelding van de Derde Wereld) geeft het startschot voor de dans en de dag met zijn rad van fortuin. In plaats van de gebruikelijke geldbedragen, titels als: « Multinationals: welkom! », « IMF: geld tot uw dienst », « Slechts één oplossing: privatisering! De eerste deelnemer stelt zich voor, het wiel draait en er wordt op ironische maar vooral ludieke wijze uitleg gegeven over het geld dat de staat heeft uitgegeven voor de redding van de banken. Net voor ze zich naar het OCMW in Luik begeven, zingen de betogers samen een lied tegen de schuldenlast op de melodie van Édith Piaf. « Nee, niets, niets, nee, ik betaal niets! Voor mijn leven, voor mijn rechten, zijn veel meer waard dan hun winst, geloof me. « . De mars is begonnen. Na een lunchpauze bij de vereniging van vooruitstrevende socialistische vrouwen, lopen de demonstranten door het winkelcentrum Mediacity. Een slammer gaat de groep vooraf en het is een verbale aanval op het consumentisme die wordt gelanceerd tegen de grote merken.
« Laten we de uitsluitingsmachine blokkeren ». Dit is het spandoek dat het Stop Art. 63 §2 collectief ophangt ».
de balkons van het NEO-gebouw, de volgende halte van de demonstranten. Een nieuwe toespraak over de uitsluiting van werklozen en de rampzalige gevolgen van ditzelfde lid 2 van artikel 63 van deze wet, dat het voordeel van de integratie-uitkeringen in de tijd beperkt. De wandelaars steken opnieuw de Maas over om het café Aquilone te bereiken. De namiddag van de wandelaars zal worden onderbroken door de voorstelling van twee alternatieven: New B en de Luikse voedselgordel. De eerste dag van de mars wordt afgesloten met concerten in het thêatre « à la place », een cultureel trefpunt in eigen beheer dat zijn intrek neemt in het voormalige thếatre de la place
WOENSDAG 23 APRIL COUVIN
De mars van de « acteurs van de huidige tijd » krijgt in Couvin een bijzondere dimensie. In februari werd in de regio de fabriek van Thermic Distribution gesloten, waardoor tientallen arbeidsplaatsen verloren gingen. Voor de betrokken werknemers is de toekomst onzeker. Onder de demonstranten die dag waren enkele van deze arbeiders. Zij marcheren allen tegen een systeem waar winst maar al te vaak regeert.
De dag wordt gekenmerkt door twee hoogtepunten. Het eerste is tijdens het bezoek aan de Thermic-fabriek: wanneer een van de voormalige Thermic-arbeiders het woord neemt, is de emotie voelbaar. Velen van hen staren naar de gesloten deuren van hun vroegere werkplek. Voor het fabrieksgebouw wordt door de wandelaars een hinkelbaan getrokken. Een hinkelbaan als symbool van een pad bezaaid met stappen naar iets beters. Een hink-stap-sprong die begint met de doos van rouw en dan komt geleidelijk het woord opoffering, strijd, … En over één woord is men het unaniem eens voor de laatste doos. Hoop.
Vervolgens ging de groep naar Camp Royal, een woonpark in Mariembourg, het tweede hoogtepunt van de dag. De wandelaars ontmoeten bewoners die al maanden zonder water zitten. Het is een gelegenheid om ideeën uit te wisselen en vooral om te luisteren naar de moeilijke situaties van het dagelijks leven. Als de wandeling aan het eind van de dag iets heeft opgeleverd, dan is het wel dat we de tijd hebben genomen om stil te staan en naar elkaar te kijken om te leren en te begrijpen.
DONDERDAG 24 APRIL WANDELGEBIED
8.30 uur, Sacré-Coeur-school in Barvaux, de dagwandelaars mengen zich onder de retoriek en de vijfdeklassers, onder leiding van jonge werklozen uit de streek. Dan begint de mars, met een bezemwagen achterop, waarop een bord staat: « Kijk uit voor de huidige marsgangers. Ze zijn vooraan ». In Barvaux is de wandeling, een echte wandeling van 15 km, niet alleen een voorwendsel om samen te blijven. De dames van de wandelclub gingen mee op avontuur met hun wandelstokken.
De mijlen zijn een gelegenheid om elkaar te leren kennen. Bertrand en Bryan zijn werklozen van het collectief van Luxemburg en lopen al sinds het begin van de week mee. Hierdoor kregen zij beide vlaggen toegewezen. Onderweg praten ze over hun ontberingen en het plukken van paddestoelen. Bertrand vindt de stappen belangrijk, maar een beetje traag naar zijn smaak: « Ikzou graag veel mensen met elkaar in contact brengen, we beginnen bij 30, we komen terug bij 20″.
De plaatselijke verenigingen gaven de toon aan, van het collectief van werklozen tot Miroir Vagabond, via Lire et Écrire, dat met een tiental van hun leerlingen is gekomen. Onder hen Stéphanie en Nabila, die begrepen dat het belangrijk is om er te zijn, « voor het OCMW, voor de werkloosheid, voor de werkgelegenheid »… De middag wordt onderbroken door slavenveilingen waar arbeiders worden verkocht voor wat ze waard zijn, en dat is niet veel. En de dag eindigt in Bourdon… met ‘s werelds eerste burger cabaret!
In een hoek waar alles soms ver weg is, maar die niet immuun is voor de harde klappen van het bezuinigingsbeleid, is het nu al belangrijk, zoals een deelnemer, een arts in een medisch centrum, zegt: « om samen te zijn en het te zeggen, en niet te geloven dat er alleen de monolithische stem is van de huidige besluitvormers « .
ZATERDAG 26 APRIL NAMUR
Place Saint-Aubain, enkele tientallen prieeltjes, een heleboel grijze en rode vlaggen, grijze petten « acteurs van deze tijd ». Mensen groeten elkaar, ontmoeten elkaar, maken een praatje. De toespraken beginnen. En er is een rode draad hier. Paul Herman, columnist, neemt het woord. Hij vertelt over Kevin en Steven, twee jongeren uit Marche die tien kilometer lopen naar het OCMW. Hij spreekt over de arbeiders van Thermic Distribution in Couvin, een kachelfabriek die enkele weken geleden sloot. Hij vertelt over zijn ontmoetingen, over deze voorbeelden en interrumpeert:« En dan weet je waarom je loopt ». Overal stickers: « het doel van de samenleving is gemeenschappelijk geluk ». Zo simpel als lopen? Op het plein is de sfeer goed, Radio Bistrot zorgt ervoor. Na de reünies en de toespraken werd er in het midden van de middag gedanst en nog meer gediscussieerd over het heden, de toekomst en de mogelijkheden. Lichamen zijn gezwollen door de hoop en ontmoetingen van een week. Vol vertrouwen voor de toekomst, ook al ben ik er niet van overtuigd dat het zo gemakkelijk zal zijn…
