Julian Assange
617 weken van vrijheidsberoving voor het vertellen van de waarheid
617 weken van vrijheidsberoving voor het vertellen van de waarheid
Illustré par :
Marie-Claire Cammaerts-Tricot werkte bij het departement voor de Organismale Biologie van de Université Libre de Bruxelles (ULB) aan de effecten van elektromagnetische straling van mobiele telefonie op mierenkolonies. Zijn studie werd in juni 2012 gepubliceerd in het Amerikaanse tijdschrift « Electromagnetic Biology and Medicine ». Sinds de publicatie van deze studie is het wachten op initiatieven van de verschillende ministeries van Milieu en Volksgezondheid, met het oog op de lessen die uit de resultaten kunnen worden getrokken.
Kunt u in het kort uw professionele en wetenschappelijke achtergrond uiteenzetten?
Marie-Claire Cammaerts-Tricot. Ik heb een doctoraat in biologie en een graad aan de faculteit wetenschappen. Ik heb 43 jaar lesgegeven aan een medische school, als eerste kandidaat. In deze periode verrichtte ik ook onderzoek aan de faculteit Wetenschappen over de fysiologie, ethologie en ecologie van mierengemeenschappen.
In mijn onderzoek heb ik veel gewerkt aan conditionering, zowel klassieke conditionering, beschreven door Pavlov, als operante conditionering, ontwikkeld door Skinner. Deze pakjes zijn gemakkelijk aan te brengen op mieren. Zij leren iets te doen (een voorwerp te herkennen, op een stimulus te reageren) door elke keer dat zij het « juiste » antwoord geven, daarvoor beloond te worden. Uiteindelijk reageren ze op de stimulus zonder de beloning: ze hebben geleerd en zijn geconditioneerd.
Ik was zeer bezorgd over de « Colony Collapse Disorder » bij bijen, een verschijnsel dat wereldwijde proporties begint aan te nemen. De bijen werden ‘s morgens dood aangetroffen, een situatie die leidde tot de geleidelijke achteruitgang van de bijenkorf. Onderzoek heeft het effect aangetoond van pesticiden, die bijen binnenkrijgen door het drinken van de ochtenddauw. Maar in veel gevallen is er niets te zien! Er wordt steeds minder honing gemaakt, maar er zijn ook steeds minder bijen in de bijenkorf, ze komen er niet in! Ik heb toen de hypothese geformuleerd dat bijen het geheugen van hun route verliezen wanneer zij in contact komen met kunstmatige elektromagnetische straling die door de mens wordt opgewekt. Daarom besloot ik de mogelijke effecten van deze straling op mieren in mijn laboratorium te analyseren.
Ik had een elektromagnetische golfgenerator te leen, en al snel zag ik dat mijn hypothese juist was! Ik kon aantonen dat mieren onder straling enerzijds niet geconditioneerd kunnen worden, en anderzijds, als zij geconditioneerd zijn, zij hun conditionering binnen enkele seconden verliezen. Ik zette de gedragsanalyse voort door de generator opnieuw te lenen, en toonde aan dat de mieren onder straling zeer slecht reageren op hun eigen alarm‑, spoor- en markeerferomonen. Hun gedrag is niet meer normaal. In beide reeksen experimenten gingen de samenlevingen precies zo achteruit als de bijenverenigingen. De koningin is gestorven en de larvale ontwikkeling is gestopt. Deze larvale ontwikkeling is afhankelijk van de hersenen. De wetenschappelijke diensten van de ULB beschikken echter over verscheidene ongebruikte generatoren. Het is duidelijk dat het vandaag moeilijk is om te werken aan de effecten van elektromagnetische straling op de hersenen.
Ben je toch doorgegaan met je onderzoek?
Voor de rest, gebruikte ik een mobiele telefoon, geplaatst in de buurt van de bedrijven. De mieren kunnen zich niet meer bewegen, hebben spierataxie, krullen hun antennes op, kunnen niet meer terugkeren naar het nest, kunnen zich niet voeden, kunnen niet meer communiceren, en ontwikkelen zich niet meer als larven.
Er zijn vele studies die de effecten van deze straling op planten en op alle insecten, hommels, bijen, enz. aantonen. Als we een mobiele telefoon in een bijenkorf stoppen, is dat een echte ramp, niets werkt meer! Het werkt op drosophila, op embryonale ontwikkeling, op amfibieën, op vogels, op ratten, op alles. En dus ook op de mens. Het werkt nog meer als het dier magnetiet heeft, bijvoorbeeld duiven, een element dat hen in staat stelt het magnetisch veld van de aarde waar te nemen. Wanneer zij tegenwoordig door intense kunstmatige magnetische velden in de buurt van communicatieantennes passeren, raken zij soms gedesoriënteerd. Postduiven worden aangetroffen in steden, waar zij voedsel vinden om te overleven, maar zij kunnen niet meer naar huis terugkeren (1).
Om verder te kunnen gaan, vroeg ik de decaan van de faculteit om een kleine bijenkorf, om de waarnemingen van mieren en bijen te kunnen vergelijken, maar dit werd geweigerd. De reden? Ik kreeg te horen zonder te lachen dat bijen steken. Als we in het kader van wetenschappelijk onderzoek stoppen bij een bijensteek, komen we nooit ver!
Wat zijn volgens u de redenen hiervoor?
Ik weet het niet. Sommige mensen lobbyen bewust en willen de onvermijdelijke resultaten niet, maar de meeste mensen steken hun kop in het zand, willen het gevaar niet zien. U weet dat de verhoudingen in de wetenschappelijke wereld en in de maatschappij in het algemeen min of meer dezelfde moeten zijn, men wil op de oude voet doorgaan.
Absoluut. Bovendien zijn mieren een model dat voor alle insecten geldt, evenals voor gewervelde dieren, vogels bijvoorbeeld, en natuurlijk ook voor de mens. Het is van fundamenteel belang te bedenken dat mieren worden gebruikt als een « biologisch model », een bio-indicator, die het effect van telefonie-straling op elk levend wezen laat zien.
We zijn ons inmiddels allemaal bewust van de gevoeligheid van sommige mensen, die de effecten van straling in hun lichaam voelen. Zij zijn moe en hebben hoofdpijn omdat het de zenuwfuncties beïnvloedt, zij zijn prikkelbaar omdat het het gedrag beïnvloedt. De symptomen die worden beschreven door zogenaamde « elektrosensitieve » mensen zijn vergelijkbaar met de effecten op mierenkolonies. Deze mensen hebben veel te lijden, maar aan de andere kant kunnen we zeggen dat zij een soort « voordeel » hebben, omdat zij zich maximaal zullen beschermen. Zelfs als het niet helemaal mogelijk is, zullen zij straling vermijden zolang zij kunnen, vooral door geen draadloze technologieën meer te gebruiken, terwijl mensen die « niet gevoelig » zijn dezelfde fysieke aanval ondergaan! Het is een beetje als iemand die een zonnebrand niet voelt aankomen, maar uiteindelijk is de huid toch verbrand.
Publicaties zijn niet altijd gemakkelijk, en het pad is soms bezaaid met oneerlijkheid. De procedure is duidelijk en identiek voor alle wetenschappelijke publicaties. Ik presenteerde mijn werk aan het « Belgian Journal of Zoology », de referees gaven een reeks kritieken, waarop ik antwoordde, wat leidde tot hun aanvaarding. De redacteur legde mijn werk vervolgens voor aan een zogenaamde « golfspecialist », hetgeen niet in overeenstemming was met de regels. Ik werd er jaren uitgesleept, en toen weigerde de uitgever zonder reden mijn werk uit te geven. Na dit evenement, probeerde ik het op Europees niveau, met ‘Biologia’. Het werd geweigerd, maar tenminste op een meer rechtlijnige manier: « omdat het de ether betreft, willen wij er niets over publiceren ». Zoals het is! Vervolgens stuurde ik mijn werk naar het Amerikaanse tijdschrift Electromagnetic Biology and Medicine, waar het artikel werd aanvaard.
In de loop van 2008 haalde een proefschrift de voorpagina’s van alle media, waarin de effecten van gsm-straling op in het laboratorium blootgestelde ratten aan de kaak werden gesteld. Ook hier is het sinds de publicatie van deze studie wachten op initiatieven van de verschillende ministeries, die de volksgezondheid zouden moeten waarborgen. Ontmoeting met professor André Vander Vorst, promotor van het proefschrift en voormalig lid van de Hoge Raad voor de Volksgezondheid (2).
Kunt u zich kort voorstellen?
André Vander Vorst. Ik ben professor emeritus aan de Université Catholique de Louvain (UCL), ik heb mijn hele carrière aan microgolven gewerkt. In 1966 richtte ik een microgolflaboratorium op, dat ik tot mijn emeritaat in 2001 heb geleid. Mijn eerste belangstelling voor de biologische aspecten ontstond aan het eind van de jaren zestig, door opwarmingsmetingen aan de aorta’s van koeien. En in de jaren 2000 heb ik toezicht gehouden op het proefschrift van Dirk Adang over het effect van microgolven op het lichaam en de gezondheid van ratten.
Hoe heb je het gedaan?
Wij werkten met ratten uit een laboratorium in de Verenigde Staten, ratten die « speciaal » waren omdat zij vrij werden gehouden van andere ziekten en invloeden van buitenaf, en allemaal van dezelfde genetische familie waren. Wij waren er dan ook van overtuigd dat alleen het tentoonstellingsaspect een rol zou spelen.
Deze ratten hebben een levensduur van ongeveer 30 maanden. Als we uitgaan van een mens — laten we deze verhouding een beetje overdrijven — met een levensduur van 90 jaar, dan hebben we drie jaar mensenleven voor één maand rattenleven. De ratten werden blootgesteld vanaf de leeftijd van vier maanden, 12 jaar voor een mens, gedurende 21 maanden, wat overeenkomt met 63 jaar voor een mens. Het gaat dus om een blootstelling op zeer lange termijn, van een duur die voor een mens op dit ogenblik onmogelijk is wat GSM betreft. De blootstelling werd gestopt op de leeftijd van 25 maanden, het equivalent van 75 mensenjaren.
Het gebruikte blootstellingsniveau komt overeen met de door de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) vastgestelde grenswaarde voor de mens, indien deze op dezelfde wijze was berekend voor ratten, rekening houdend met de gemiddelde lengte van 16 cm voor een rat en 1,60 m voor een mens. Daarom hebben wij een 10-frequentierapport opgesteld en een niveau vastgesteld, dat door onze critici wordt bekritiseerd maar objectief is, en gekoppeld aan een norm die — terecht of onterecht — door de WHO voor de mens is goedgekeurd.
Wij verdeelden 124 ratten in 4 groepen van 31, waarvan er 3 werden blootgesteld aan twee verschillende frequenties en verschillende signaalmodaliteiten. Een vierde groep, de controlegroep, werd op precies dezelfde manier behandeld wat lawaai, voedsel, enz. betreft, behalve dat we nooit de schakelaar voor blootstelling aan straling hebben aangezet.
Wat waren de belangrijkste bevindingen?
Ik heb vooral gemerkt dat deze resultaten sommige mensen sterk hebben ontstemd. Maar alles is altijd vatbaar voor kritiek achteraf.
De resultaten zijn het meest opvallend op twee niveaus. Eerste niveau van resultaat: het sterftecijfer van de blootgestelde ratten is twee keer zo hoog! Ik zeg twee keer, een zeer verrassend percentage. Wat de oorzaak van deze sterfte betreft, rees de vraag of de blootstelling vroegtijdige veroudering had veroorzaakt. Dit niveau van resultaat was nog nooit in eerdere proefschriften naar voren gekomen.
Het tweede resultaat, dat deze keer meer een bevestiging is, is dat wanneer levende dieren aan dit soort blootstelling worden blootgesteld, geheugenverlies optreedt. Dit zijn gedragsfenomenen die verband houden met cognitieve functies. Wij gebruikten een groep van 31 niet-blootgestelde ratten, en een groep van 31 ratten die gedurende 15 maanden, het equivalent van 45 jaar, waren blootgesteld. Elke rat onderging het experiment individueel, en herhaalde het proces 5 keer. We ontdekten dat alle ratten — en ik bedoel alle ratten — in de niet-blootgestelde groep hetzelfde soort gedrag vertoonden. Alle ratten in de blootgestelde groep vertoonden ook hetzelfde soort gedrag ten opzichte van elkaar, anders dan de andere groep.
We zetten de rat in een kooi voor onbekende voorwerpen. Hij gaat rond de een, dan de ander, en als hij ze kent gaat hij in de hoeken spelen. De rat wordt verwijderd en 15 minuten later teruggezet, nadat het ene voorwerp door het andere is vervangen. De niet-blootgestelde rat zal het bekende voorwerp niet meer zien, hij heeft het in zijn geheugen en zal zich om het onbekende voorwerp draaien en dan in de hoeken spelen. We vonden identiek gedrag bij ratten die 2 maanden werden blootgesteld, wat voor mensen 6 jaar is. Maar wanneer de ratten 15 maanden worden blootgesteld, is dat helemaal niet hetzelfde, zij zullen net zo geïnteresseerd zijn in het eerste voorwerp dat zij kennen en in hun geheugen moeten hebben.
Deze resultaten werden breed uitgemeten in de kranten. Jaren later, wat voor effect denk je dat ze op de samenleving hebben gehad?
Naar mijn mening, niet veel, behalve in individuen. Op het niveau van de beleidsmakers lijkt er geen effect te zijn, niets. Afgezien van de politiek is een ander zorgwekkend element de medische wereld in haar geheel, die, om het eenvoudig te zeggen, van niets weet. Sommige mensen willen er gewoon niets over horen om verschillende redenen die me verwarrend lijken. De Nederlandse Gezondheidsraad benoemde een panel, voor het merendeel artsen, biologen, met slechts één ingenieur op een dozijn, om een discussie te leiden op basis van onze resultaten. De Raad heeft ons een ontwerp-verslag voor advies toegezonden. Vervolgens bracht de Raad een advies uit aan de minister, waarin hij uiteenzette dat een wijziging van de normen niet nodig was, aangezien de statistieken op grond van een aantal elementen van de thesis niet als betrouwbaar konden worden beschouwd. Persoonlijk word ik er niet warm of koud van, als je iets niet wilt zeggen, vind je een manier om het niet te zeggen…
Vindt u dat er een duidelijke bedoeling is om de resultaten in diskrediet te brengen?
Ja. Natuurlijk. De berekening is, volgens mij, de dingen lang genoeg te laten gaan dat een ommekeer onmogelijk lijkt. Mensen, vooral jongeren, zullen zo « verslaafd » zijn dat, zelfs als later een gebrek aan voorzichtigheid wordt toegegeven, niemand daar rekening mee zal houden.
Uw beschrijvingen van de cognitieve en geheugeneffecten van ratten zijn vergelijkbaar met die van de slachtoffers van mobiele telefonie: concentratieproblemen, geheugenverlies of de indruk dat gebeurtenissen van de vorige dag al zo ver weg lijken…
Ja, het is echt niet nieuw, we hebben net bevestigingen gemaakt. Wij hoorden als reactie: « Wat ben je aan het bewijzen? Maar we bewijzen niets! Wij presenteren alleen resultaten, die in overeenstemming zijn met eerdere, waaruit blijkt dat dit type blootstelling aan hoogfrequente straling bij levende dieren waarschijnlijk het geheugen aantast.
Interview door Sarah Fautré.
