VAN HET KOPIËREN NAAR POPULAIRE ECOLOGISCHE VERHALEN

Ondanks de mooie beloften en de grote aankondigingen die worden gedaan om geen gezichtsverlies te lijden, kiezen de politieke « leiders » die geacht worden de bevolkingen van hun landen te vertegenwoordigen voor een steeds repressiever beleid, zowel op sociaal en ecologisch als op democratisch gebied. In plaats van elk jaar te hopen op een politieke sprong voorwaarts met radicale maatregelen om de opwarming van de aarde aan te pakken, is steun voor lokale strijd tegen grootschalige productieprojecten van cruciaal belang om het gemeengoed zo goed mogelijk te bewaren.

De laatste COP vond plaats in november 2016 in Marrakech. Bij Attac CADTM Marokko, dat het kantoor van het internationale CADTM-netwerk (in 2016 omgedoopt tot het Comité voor de Afschaffing van Illegitieme Schulden) deelt met België, behoort de ecologische strijd tot de kern van het onderzoeks- en mobilisatieprogramma, net als de vrijhandelsakkoorden en de illegale schuld. Daarom hebben wij samen deze eerste vraag gesteld: hoe kunnen de vertegenwoordigers en hun politieke hiërarchieën beweren dat zij op enigerlei wijze tegemoetkomen aan de ecologische behoeften en tegelijkertijd bezuinigingen als gouden regel invoeren, onder het voorwendsel van buitensporige, vaak onrechtmatige schulden, terwijl zij tegelijkertijd de vrijhandelsakkoorden in de vier uithoeken van de wereld vermenigvuldigen? 

Bij Attac CADTM Marokko wachten we niet tot het licht op de regeringen schijnt, dus worden er mobilisaties uitgevoerd buiten de COP’s en met bewegingen aan de basis. De bijeenkomst, een alternatief voor de COP22 in november 2016, werd gehouden in de oceaanstad Safi, een gebied dat is opgeofferd om een extractivistisch model van economische ontwikkeling op te leggen. Aan de kust zijn een fosfaatfabriek, een cementfabriek en een kolencentrale gebouwd, hetgeen in strijd is met de « ecologische » retoriek van de Makhzen.⁽¹⁾

Net als tijdens COP21 een jaar eerder, werd de 22e internationale klimaatconferentie in Marokko gekenmerkt door het gewicht van multinationals en hun « oplossingen ». Tot de officiële partners behoorden een in fosfaten gespecialiseerd Marokkaans bedrijf, het Office chérifien des phosphates (OCP) en de mijnholding Managem van de koninklijke familie, alsmede andere structuren waarvan bekend is dat zij verantwoordelijk zijn voor de vernietiging van het milieu, gezondheidsproblemen of de situatie waarin mensen van hun vitale hulpbronnen worden beroofd. 

Verre van de technocraten die men op officiële bijeenkomsten ontmoet, waren de deelnemers aan de bijeenkomst in Safi, onder de titel Change the system not the climate, mensen die strijden voor gemeenschappelijke goederen en fundamentele rechten. Uit Noord-Afrika kwamen mensen die streden tegen de schaliegasindustrie in Tunesië en Algerije, en anderen tegen landroof in Marokko, met vrouwen uit het dorp Ouled Sbita die kwamen getuigen over de verdrijving van families van hun land voor de bouw van luxewoningen en een golfterrein, een landroof die het werk is van een vastgoedbedrijf dat dicht bij de Marokkaanse politieke macht staat. Inwoners van het dorp Imider, in het zuidoosten van Marokko, kwamen ook praten over hun strijd tegen een mijnbouwbedrijf dat straffeloos hun water steelt. De organisatoren van de bijeenkomst hebben zich duidelijk uitgesproken tegen het kapitalisme, maar ook tegen het patriarchaat, omdat zij hun vijanden wilden noemen. In deze context deelde Ruth Nyambura, een Keniaanse ecofeministe, haar gedachten over het verband tussen de uitbuiting van vrouwen en de uitbuiting van de natuur. 

Een GRAIN-lid⁽²⁾ uit Ghana sprak over de kritieke rol van de industriële landbouw in de opwarming van de aarde. Deze groepering van verenigingen, waar La Via Campesina deel van uitmaakt, toont via haar rapporten en andere educatieve publicaties twee essentiële zaken aan: dat het industriële voedselsysteem verantwoordelijk is voor de helft van alle broeikasgasemissies, maar dat boeren en kleine boeren de remedie voor de klimaatcrisis in handen hebben. N’Nimo Bassey, meer gewend aan de grote VN-fora dan de Imider-kameraden, voormalig directeur van de NGO Friends of the Earth International, getuigde over de strijd tegen de oliewinning in de Nigerdelta, die een ecologische en sociale ramp teweegbrengt. Olielekkages zijn de afgelopen 50 jaar bijna permanent geweest, maar toch zijn ze veel minder zichtbaar dan de olielekkage die BP in 2010 in de Golf van Mexico veroorzaakte. Volgens schattingen van de VN zijn er tussen 1976 en 2001 6.800 lekken geweest, waarbij naar schatting 3 miljoen ton ruwe olie is weggelekt, waardoor het gehele ecosysteem en de 31 miljoen inwoners van de Nigerdelta zijn geruïneerd. Zonder noodzakelijkerwijs de term te gebruiken, stelde N’Nimo de urgentie aan de kaak om een einde te maken aan het extractivisme, waarvan de gevolgen onzichtbaar zijn aan de ene kant van de aardbol, maar zeer reëel aan de kant waar de plunderingen plaatsvinden. 

Attac CADTM Marokko heeft talrijke analyses gemaakt om deze extractivistische projecten en de zogenaamde « oplossingen » aan de kaak te stellen, in de eerste plaats de hernieuwbare energiesector in Marokko en het beheer ervan, dat volledig in strijd is met het algemeen belang. Naast conferenties en de uitwisseling van ervaringen vereist de strijd tegen de opwarming van de aarde en het extractivisme ook concrete steun voor lokale strijd. 

Daarom hebben wij een solidariteitskaravaan georganiseerd met het kamp dat sinds 6 jaar in het dorp Imider is opgezet, omdat de bewoners gedwongen zijn het land te bezetten om te voorkomen dat de nabijgelegen zilvermijn hun water blijft afnemen, hun milieu vervuilt en hun middelen van bestaan vernietigt. De onderdrukking van de tegenstanders door de politie en de mijnbouwmaatschappij is verschrikkelijk, alles is geprobeerd om hen te ontmoedigen: hen uitkopen via microprojecten die aan het dorp worden « aangeboden », hen onderdrukken door geweld en talrijke arrestaties met zeer dubieuze motieven, hen banen in de mijn aanbieden… 

Sinds enkele jaren reageert de plaatselijke bevolking vreedzaam op de repressie en innoveert in verschillende vormen van strijd. De rol van vrouwen is van het grootste belang bij deze mobilisatie. Door middel van talrijke betogingen eisten zij de vrijlating van hun jonge, opgesloten zonen, die het slachtoffer zijn van frauduleuze gerechtelijke dossiers, en de opheffing van de veiligheidsaanpak in Imider⁽³⁾, waarbij zij, zo nodig, blijk gaven van hun onmisbare rol in de strijd. 

Robin Delobel