Nucleair: informatiebeperking werkte acht maanden lang goed

Het jaar dat nu ten einde loopt, zal rijk zijn geweest aan gebeurtenissen die in andere tijden minder onopgemerkt zouden zijn gebleven. Op 15 april jl. heeft NIRAS (Nationale Instelling voor Radioactief Afval en Fossiele Materialen), terwijl België volledig was ingesloten, een grote openbare raadpleging gelanceerd over haar project voor geologische of ondergrondse opslag op het nationale grondgebied als eindbestemming voor hoogradioactief afval afkomstig van de activiteiten van Belgische kerncentrales.

Een raadpleging over een dermate ernstig project, waarvan de gevolgen eeuwenlang, zo niet millennia, merkbaar zullen zijn, en op een moment dat iedereen onder huisarrest staat, kwam op zijn zachtst gezegd ongelegen en moest worden uitgesteld. Dit werd geëist door vier verenigingen (de VZW Fin du Nucléaire, Friends of the Earth en Grappe, alsook de coöperatie Rescoop Wallonie) die erop wezen dat het initiatief van NIRAS als een misbruik van procedure kon worden beschouwd en bijgevolg een nieuwe raadpleging eisten tijdens normale periodes waarin elke burger een antwoord kon krijgen op de vragen die hij kon stellen, zowel over de juridische als de wetenschappelijke aspecten van het dossier.

Niet alleen is NIRAS niet ingegaan op dit verzoek, maar het federale parlement heeft deze weigering bekrachtigd door een zeer gematigd voorstel van de groene EP-leden te verwerpen, die vroegen om een verlenging van de raadplegingstermijn tot na 13 juni. Dit verzoek was gebaseerd op de houding die de Gewesten bij andere openbare onderzoeken hebben aangenomen. Het goede nieuws is het standpunt dat de drie Gewesten tegen het NIRAS-project hebben ingenomen. Al deze landen hebben verklaard dat zij elke geologische opslag op hun grondgebied afwijzen. Het is een leuk detail om te melden!

BOSBRAND IN TSJERNOBYL

Tegelijkertijd braken tussen 4 en 26 april bosbranden uit in de besmette gebieden in de buurt van de centrale van Tsjernobyl. Over verscheidene honderden vierkante kilometers hebben deze branden de radioactieve stoffen die zich de afgelopen 34 jaar op de grond en in het vegetatiedek hebben opgehoopt, opnieuw verspreid. De stad Kiev, op ongeveer 100 km afstand, werd getroffen door cesium 137 fall-out, waarbij de activiteit meer dan 700 keer hoger dan « normaal » werd gemeten. Gegevens over strontium-90 en transuranen zoals plutonium en americium werden niet verstrekt.

De branden werden uiteindelijk onder controle gebracht; niettemin herinnert deze gebeurtenis al degenen die willen geloven dat de ramp van 1986 definitief tot het verleden behoort, er helaas aan dat zij het bij het verkeerde eind hebben en ons misleiden. Het gevaar van de locatie van de ongevalscentrale blijft zeer reëel, vooral als we weten dat daar duizenden bestraalde splijtstofelementen liggen en dat de klimaatverandering de grote risico’s van brand verveelvoudigt⁽¹⁾.

Radioactieve besmetting van bossen en water is ook een grote zorg in Japan in de gebieden in de buurt van Fukushima. Om de toekenning van de Olympische Spelen afgelopen zomer veilig te stellen, had de Japanse regering aangekondigd dat de ontsmetting van de locaties die na het zware ongeval in maart 2011 waren ontruimd, zou zijn voltooid en dat de gevolgen van de ramp van maart 2011 volledig onder controle zouden zijn. De internationale gemeenschap heeft gedaan alsof zij deze fabel geloofde, die tot op heden grotendeels door de feiten is weerlegd.

In het Namie-bos, ongeveer 20 km ten noordwesten van de centrale, in de zogenaamde « moeilijk toegankelijke terugkeerzone », was de radioactiviteit die vorig jaar augustus werd gemeten meer dan 50 keer hoger dan de niveaus die in het centrum van Fukushima werden aangetroffen⁽²⁾. De rivieren ontvangen een voortdurende toevoer van cesium dat zich in de bossen heeft opgehoopt; deze toevoer neemt slechts langzaam af, zodat de besmetting van zoetwatervissen belangrijk blijft en bepaalde carnivore soorten ongeschikt voor consumptie houdt.

HET VERVUILDE WATER VAN FUKUSHIMA

Een andere kwestie van even groot belang is het lot van de enorme hoeveelheden water die worden gebruikt om de gesmolten splijtstof in beschadigde reactoren af te koelen. Deze 1,23 miljoen ton radioactief water is momenteel opgeslagen in zeer grote tanks (meer dan 1000) die, volgens de exploitant TEPCO, medio 2022 verzadigd zouden moeten zijn. TEPCO en de Japanse regering, geconfronteerd met wat steeds duidelijker wordt als een doodlopende weg, kondigden onlangs, te midden van de Covid-19-epidemie, een op handen zijnde beslissing aan over de optie om een hardnekkig probleem « op te lossen »: het geleidelijk lozen van deze enorme hoeveelheden radioactief water in de Stille Oceaan.

Hoewel deze optie volgens de voorstanders een voorafgaande filtratie zou vereisen om de meest problematische radioactieve elementen tegen te houden, zou zij toch leiden tot een aanzienlijke radioactieve verontreiniging van de mariene ecosystemen en de visfauna. De verontwaardiging van Japanse consumentenverenigingen en vissersfederaties heeft de regering tijdelijk doen terugkrabbelen. Er wordt een politieke reactie verwacht op internationaal niveau en met name van de Europese Unie om wat duidelijk een schending van de milieuwetgeving is, aan de kaak te stellen.

Parallel aan deze gebeurtenissen met betrekking tot de civiele kernenergie, werd op 21 september een uitzonderlijk verregaande politieke verklaring afgelegd over de militaire kernenergie. De standpuntnota is een open brief ter ondersteuning van het Verdrag inzake het verbod op kernwapens (NWT), ondertekend door 56 voormalige presidenten, eerste ministers, ministers van Buitenlandse Zaken en ministers van Defensie van 20 lidstaten van de NAVO, alsmede van Japan en Zuid-Korea.

Ik kan het niet laten om enkele sappige passages uit deze historische boodschap te delen met de lezers van Kairos :

 » Wij doen een beroep op onze huidige leiders om de ontwapening vooruit te helpen voor het te laat is. Een voor de hand liggende eerste stap zou zijn om zonder voorbehoud te verklaren dat kernwapens geen legitiem militair of strategisch doel dienen… Door te beweren dat kernwapens bescherming behoeven, werken wij een gevaarlijke en onjuiste overtuiging in de hand dat deze wapens de veiligheid verhogen… Het lijdt geen twijfel dat er een nieuwe nucleaire wapenwedloop aan de gang is en dat een ontwapeningswedloop dringend noodzakelijk is.

Het is tijd om het tijdperk van afhankelijkheid van kernwapens voorgoed te beëindigen. In 2017 hebben 122 landen een moedige stap in die richting gezet, die al veel eerder had moeten worden gezet, door het Verdrag inzake het verbod op kernwapens goed te keuren. Dit verdrag zal binnenkort bindende internationale wetgeving worden…

Tot dusver hebben onze landen ervoor gekozen zich niet bij deze meerderheid van staten aan te sluiten en dit verdrag te steunen. Maar onze leiders moeten hun standpunt heroverwegen. We kunnen het ons niet langer veroorloven te treuzelen met deze existentiële dreiging. We moeten dapper en moedig zijn en ons bij het Verdrag aansluiten. Met bijna

Met 14.000 kernwapens, verspreid over tientallen locaties in de wereld en in onderzeeërs die voortdurend in de oceanen patrouilleren, is de vernietigingscapaciteit onvoorstelbaar groot. Het Verdrag inzake het verbod op kernwapens legt de basis voor een veiliger wereld, vrij van deze ultieme bedreiging… We moeten het nu goedkeuren « ⁽³⁾.

Onder de 56 ondertekenaars van de open brief bevinden zich voormalig secretaris-generaal van de VN Ban Ki-moon en twee voormalige secretarissen-generaal van de NAVO, Javier Solana en Willy Claes. Naast Willy Claes, die ook minister van Buitenlandse Zaken van België was, zijn er nog drie andere persoonlijkheden uit ons land. Eric Derycke, ook minister van Buitenlandse Zaken, Yves Leterme en Guy Verhofstadt, beiden ex-premiers. Deze open brief is bijna volledig onopgemerkt gebleven, omdat de Belgische pers het waarschijnlijk als een kleine gebeurtenis beschouwde.

Enkele weken later heeft Honduras het TIAN geratificeerd en als 50e land dat dit doet, kan het Verdrag op 22 januari 2021 in werking treden! Deze informatie was het onderwerp van een klein item in de meeste Belgische dagbladen, maar vond geen plaats in het televisienieuws… bijna volledig in beslag genomen door het angstwekkende geklets van deskundigen over Covid-19 en journalistieke commentaren op de laatste cijfers van Sciensano!