Julian Assange
617 weken van vrijheidsberoving voor het vertellen van de waarheid
617 weken van vrijheidsberoving voor het vertellen van de waarheid
Illustré par :
Zuid-West Kreta. De streek van Sfakia, bekend om zijn grote weerstand tegen de Venetianen, de Ottomanen en vervolgens tegen de Duitsers tijdens de Tweede Wereldoorlog. Het dorp Agios Nectarios waar Eleni en Vangelis wonen. Hun huis. De tuin, mooie citroenbomen. Het terras. De tafel waar we omheen zitten. Voor ons, de zee en, in de verte, een beetje verloren in de mist, het kleine eiland Gavdos. De zon zal spoedig ondergaan achter de bergen rechts van ons. Alles is mooi. Rustig. Eleni en Vangélis serveren ons een heerlijke limonade. Franse vrienden die al twintig jaar op Kreta wonen, vertalen de woorden van onze gastheer: « het is een zelfgemaakte limonade, gemaakt met onze citroenen ». En hij voegt eraan toe, met een krachtige, ferme stem die op ergernis wijst: » ze zijn natuurlijk. Chemicaliën komen niet voorbij de hekken in mijn tuin ». Maar zullen ze voorbijgaan aan de woede van de Kretenzers die zich al maanden verzetten tegen het besluit van de VN om een deel van de chemische wapens van Syrië midden op de Middellandse Zee op te ruimen? We hebben het over 700 ton zeer giftige chemicaliën!
Na de slachting van honderden burgers in de buitenwijken van Damascus met sarin- en mosterdgas (geclassificeerd als gevaarlijk A‑gas) voorziet een Amerikaans-Russische overeenkomst, die is ingekaderd in resolutie 2118, in de ontmanteling van het Syrische militaire arsenaal. Volgens het verdrag(1) van 1993 inzake het verbod op het gebruik van chemische wapens moet de vernietiging van de voorraden echter plaatsvinden op het grondgebied van degenen die ze hebben gebruikt, d.w.z. in S… nou ja, nee, niets is minder zeker! Want tot op de dag van vandaag is het onduidelijk wie verantwoordelijk is, de Syrische regering of de anti-rebellen gelieerd aan Al Qaeda (2) ( anderzijds zou het misschien een goed idee zijn voor te stellen dat de vernietiging plaatsvindt op het grondgebied van de landen die al deze producten op de markt hebben gebracht, met name Duitsland en Frankrijk… ). Maar helaas beschikt Syrië niet over de technische en financiële middelen om een dergelijke operatie te orkestreren. En bovenal, zoals we tegenwoordig geneigd zijn te vergeten, is het in oorlog. De Amerikanen hebben toen hun zinnen op andere landen gezet. Aan wie zouden ze dit vergiftigde geschenk kunnen geven? Naar België? NEE! NEE! NEIN! Noorwegen? IKKE! Albanië, dat als eerste was gekozen, heeft eveneens « nee » gezegd (onder druk van zijn publieke opinie, die er genoeg van had de vuilnisbak van Europa te zijn). Waar dan? Laten we eens kijken… Maar wat maakt het uit, het is in de zee! In internationale wateren! Hoe heeft de Amerikaanse onderminister van Defensie, Frank Kendall, hier niet eerder aan kunnen denken? Hij zei (naar verluidt door de milieuorganisatie Robin Hood(3)):« Laten we de chemicaliën offshore vernietigen, zodat we ze niet hoeven te deponeren op een grondgebied waar we te maken zouden krijgen met de politieke en milieucontext en nationale wetten!
De internationale wateren, een juridisch niemandsland, zijn handig en niet nieuw: in 2006 vond op enkele kilometers van Gibraltar olieraffinage plaats aan boord van de tanker Probo Koala, die in Ivoorkust ongeveer 500 ton giftig slib deed wegvloeien. Het aantal projecten voor drijvende kerncentrales, wind- en waterkrachtcentrales neemt toe. Er zijn geen internationale verdragen of voorschriften van de IMO (Internationale Maritieme Organisatie) die industriële activiteiten in internationale wateren verbieden, tenzij deze schadelijk zijn voor de kwaliteit van de territoriale wateren of het milieu. Tot op heden is afvalverbranding de enige industriële activiteit die in alle oceanen ter wereld verboden is. Het is waar dat de VN niet verbrandt: ze hydrolyseert.
Decennialang zijn onder toezicht van de OPCW (Organisatie voor het Verbod van Chemische Wapens) tonnen chemische wapens over de hele wereld vernietigd. De VS en Rusland hebben zich van hun eigen wapenvoorraden ontdaan door middel van de zogenaamde hydrolysemethode. In wezen bestaat dit uit het verdunnen van de gevaarlijke moleculen in water (men wil ons doen geloven dat dit homeopathie is) met een mengsel dat producten bevat die lijken op bijtende soda, chloor en bleekwater. « Met de giftigheid gedeeld door 10.000, zal het eindproduct eruit zien als Roundup(4)Als je dat geruststellend vindt, ik niet! « zegt Vangélis. Volgens de IOAC zal deze 700 ton chemicaliën worden omgezet in 7 miljoen liter vervuild water dat « niet giftiger » is dan het water dat wordt teruggewonnen na behandeling van ziekenhuisafval. Maar dit is niet wat sommige NGO’s denken: » De Organisatie voor het Verbod op Chemische Wapens en de Verenigde Staten zeggen dat enkele honderden tonnen Syrische chemische munitie binnen enkele weken op zee zullen worden verwerkt, terwijl het einde van het Amerikaanse programma voor de vernietiging van chemische munitie (daterend uit de Koude Oorlog) is gepland voor 2023. Op het land hoopt de VS in 10 jaar 3.100 ton te verwerken. Op zee verwerken ze zeker 700 ton in vier weken? » zegt Jacky Bonnemains, voorzitter van Robin Hood. Zoek naar de fout. Een kleine maar belangrijke verduidelijking: hydrolyse is altijd toegepast op de vloer van koeien, nooit bij vis. Een mobiel apparaat, het Field Deployable Hydrolysis System (FDHS) genaamd, dat 5 tot 25 ton toxische stoffen per dag kan verwerken, is speciaal ontworpen door het Edgewood Chemical Biological Center, een Amerikaanse militaire onderzoeksfaciliteit in Maryland. De ontwikkeling ervan is pas deze zomer voltooid en het is nog niet bewezen dat het deze honderden tonnen chemicaliën op een continue basis veilig kan verwerken. Een eerste gebruik op industriële schaal en op volle zee is dus een avontuur, een echt RISICO. In de eerste plaats voor de bemanning en de technici, die bij problemen op de eerste rij zullen zitten, en vervolgens voor de fauna, de flora, de vissers en de bewoners van het Middellandse-Zeebekken.
Twee ro-ro-schepen (schepen voor het vervoer van aanhangwagens en rollend materieel), waaronder de Ark Futura, pendelden vanuit Syrië om de goederen af te leveren. Zij werden in een Italiaanse haven vergezeld door de Cape Ray, een Amerikaans militair schip uit de Verenigde Staten. Het was aan boord dat de produkten werden overgeladen en dat de « neutralisatie »-operaties (die volgens de informatie van het Amerikaanse Ministerie van Defensie 90 dagen zullen duren) zullen plaatsvinden. Volgens Robin Hood heeft de Ark Futura sinds de jaren 2000 38 tekortkomingen in Europese havens gehad. De Taiko, gebouwd in 1984, behoort toe aan de maatschappij Wilhelmsen Lines, bekend van het zinken van de Tricolor in de Noordzee (2002). De Cape Ray, die in andere levens Saudi Makkah en Seaspeed Asia heeft geheten, heeft niets om jaloers op te zijn: ook een ro-ro-schip, het is 36 jaar oud en had, net als al zijn soortgenoten, 6 jaar geleden al gesloopt moeten worden. Bovendien is de Cape Ray enkelwandig en dus zeer kwetsbaar voor brand en binnendringend water (ze hebben geen dwarswanden om te voorkomen dat water of vlammen binnendringen). En niet te vergeten, ro-ro-schepen gaan in een paar minuten de lucht in en zinken zeer snel. Met al hun vracht natuurlijk, wat in dit geval nogal verontrustend is. Natuurlijk heeft het schip een kleine opknapbeurt gekregen, maar deze verbeteringen zullen niet voldoende drijfvermogen garanderen in geval van ernstige schade.
En als er een lek is, wat gebeurt er dan? Het is simpel: sarin en mosterdgas gaan overal heen! Wat als het zwaar weer is? Of een storm? In tegenstelling tot sommige vooroordelen is de Middellandse Zee geen kalme zee, de deining kan zeer sterk zijn, er zijn wervelingen en stormen zijn zeer moeilijk te voorspellen, » zegt Vangélis. Als het aan boord misgaat, is er geen plan B (een haven die het schip in geval van nood zou kunnen opvangen) bedacht. Dit betekent dat bij een ongeluk de lading op de bodem terechtkomt! ». Vooral omdat een ro-ro-schip niet geacht wordt een wind van meer dan 4 Beaufort te weerstaan! De Cape Ray lijkt dan ook meer op een drijvende garage dan op een trots schip, en de hele operatie heeft meer weg van een meubelredding dan van iets anders. Behalve dat het om een chemisch wapen gaat en dat er geen evaluatie van de gevolgen voor mens en milieu is gepland…
Terwijl het water in de Middellandse Zee vaak helder en doorzichtig is, is de manier waarop de VN de hele affaire behandelt dat niet. Op juridisch vlak is de niet-toepassing van het Verdrag van Bazel inzake de beheersing van de grensoverschrijdende overbrenging van gevaarlijke afvalstoffen en de verwijdering ervan een bron van zorg voor verenigingen zoals Elzas-Crète en NGO’s zoals Robin des Bois, Objectif transition, Friends of the Earth of Archipelagos (Instituut voor het Zeeverdrag van Kreta), Deze laatsten aarzelden niet om te spreken over ecologische criminaliteit (let op de afwezigheid van Greenpeace, dat de laatste jaren de neiging vertoont om te schieten op gemakkelijke doelwitten die aan haar worden overgelaten door de kapitalistische belangen waaraan deze vereniging helaas steeds meer onderhevig is). Er zij op gewezen dat Syrië dit verdrag in 1992 heeft geratificeerd en dat de Verenigde Staten het nog niet hebben geratificeerd (er zij ook op gewezen dat de Verenigde Staten, samen met Somalië, het Internationaal Verdrag inzake de rechten van het kind niet hebben geratificeerd, evenmin als het Verdrag inzake dwangarbeid). Lang leve de Amerikaanse democratie! ). Om de uitvoer van chemische wapens van Syrië naar Cape Ray (die dus aan de Amerikaanse regelgeving is onderworpen) te regulariseren, moet dus een specifieke overeenkomst worden gesloten (artikelen 4 en 11 van het verdrag). Voorts is er de kwestie van de doorvoervergunning in het land (of de territoriale wateren) waar de overslag van wapens zal plaatsvinden (tenzij het een enclave betreft die gereserveerd is voor een Amerikaanse basis). Er zij ook op gewezen dat vanaf 1 januari 2014 het mengen van vloeibare ladingen van schepen op zee om nieuwe stoffen te verkrijgen, verboden is (goed nieuws: we zullen niet meer horen over raffinageactiviteiten van koolwaterstoffen), maar hoe zit het met hydrolyse, waarvan het principe juist is om chemische stoffen met andere te mengen? Dit is beslist onduidelijk. Zelfs de Staat Israël is bezorgd en herinnert eraan dat« bij de ontbinding van deze chemische wapens fosforzuur vrijkomt, waarvan het vrijkomen in de Middellandse Zee de fauna zou kunnen aantasten en de kusten zou kunnen verontreinigen ».
Wat gebeurt er als er een lek is? Het is simpel: sarin en mosterdgas gaan overal heen!
Kreta is altijd een rebel geweest. Op de hoogte gebracht door Albanese immigranten (dezelfde die « nee » hebben gezegd tegen hun regering), publiceerde een plaatselijke krant, de Haniotika Nea, een artikel dat het vuur aanwakkerde. Een eerste bijeenkomst van ongeveer 2.000 mensen vindt plaats in de baai van Souda. Het was de slechtste dag van de hele winter, de noordenwind wakkerde aan, de zee was zeer slecht,« de geluidsinstallatie brandde zelfs door » voegt Vangélis eraan toe. En toch, alsof God hun wil op de proef wilde stellen, om hun vermogen om tegenspoed te weerstaan te testen, kwam het volk. Even later bracht een andere demonstratie 6.000 mensen samen op de plaats van het historische Arkadi-klooster, een belangrijke plaats van Kretenzisch verzet tegen de Ottomaanse bezetters. » DOrganisaties van werknemers en wetenschappers, onderzoekers uit Kerkyra (Korfoe), vakbonden, gemeenten, ouderverenigingen, hebben allemaal gereageerd op de oproep ». Ook bisschoppen en pausen namen deel. De metropoliet van Kydonia Damascene, als vertegenwoordiger van de Heilige Synode van de Kerk van Kreta, nam zelfs het woord. « Sommige mensen, » zegt Vangélis, waren gekleed in traditionele kostuums en droegen wapens. Kreta is altijd binnengevallen, » verklaart hij, elementen echoënd uit de toespraak van de burgemeester van Sfakia, Pavlo Polakis, « en wij zullen ons tot het einde verdedigen . Als we weten dat in Arkadi, tijdens de Tweede Wereldoorlog, pallikaris (strijders, de dapperen) hun leven gaven om niet in de handen van de vijand te vallen, dan huiveren we.
De derde demonstratie vindt plaats op zondag bij de pier van de haven van Hora Sfakion, vanwaar toeristen die naar Gavdos, Loutros, Marmara of Roumeli willen gaan, inschepen.Alle inwoners waren er, Panayotis de kruidenier, de paus Papa Yorgis, Manousso die een van de zeer goede tavernes aan de haven runt, deze Amerikaan, Fred, die straatshows organiseert en die, vanuit Chania, op zijn rubberboot was gekomen! « Niet alleen de lokale bevolking, trouwens: de enorme veerboot Daskaloyannis, de naam van de Kretenzische leider van de revolutie van 1770 die door de Ottomanen bruut werd vermoord, was aanwezig en had de Kretenzers van het hele eiland en de Grieken van het vasteland gratis laten inschepen. Iedereen die aan het evenement wilde deelnemen, was welkom aan boord. Een twintigtal vissersboten, kleine, middelgrote, grote en speedboten vormden een blokkade om hun verzet tegen de VN en de komst van de Cape Ray te symboliseren. Als de neutralisatie van de chemische wapens werkelijk plaatsvindt en er een ongeluk gebeurt, zal dit catastrofale gevolgen hebben voor het toerisme en dus voor de hele Griekse economie! Door de Trojka, » zegt Vangélis, « durft de Griekse regering niets te doen . Maar « de enigen die niet het zwijgen zal worden opgelegd zijn de burgers van Kreta », aldus Socrates Vardakis, voorzitter van het arbeidscentrum van Heraklion.
Voordat wij op de luchthaven van Chania aan boord van het vliegtuig gingen, begroetten wij andere vrienden in Stavros, waar precies 50 jaar geleden de beroemde film Zorba de Griek werd opgenomen. Het is in het gezelschap van de director of photography van de film, Walter Lassally, die zich daar heeft gevestigd, dat wij een laatste dronk drinken op de gezondheid van de Kretenzers. Malika Tzamaridakis, die samen met haar man, de visser Yorgos, een uitstekende kantine runt op een van de twee stranden van de plaats, heeft overal, op de houten muren, de koelkast, op de school van haar dochters, de grote affiches geplakt die door een dertigtal milieuverenigingen zijn gedrukt. Deze posters tonen twee dolfijnenskeletten die uit prachtig blauw water springen. Een jonge Kretenzische student van de universiteit van Straatsburg schreef een brief aan Janez Potocnik, Europees commissaris voor Milieu. Zij besluit haar brief met de woorden: » Ik doe een beroep op je geweten. Het is uw plicht u te verzetten tegen deze operatie en uw best te doen om het niet te laten gebeuren. Bestaat Europa nog? Is het in staat om zijn burgers te verdedigen? « . Dit is waar de Kretenzers, en niet alleen zij, meer en meer Europeanen, op hopen…
Corine Jamar, auteur
