Het advies van de commissie Bio-ethiek over verplichte vaccinatie: een nieuwe stap naar de opheffing van de ethiek van de grondrechten

Deel 2
(zie deel 1)

Gebaseerd op een gebrekkige wetenschappelijke basis, zoals aangetoond in het eerste deel van deze tekst, zijn de argumenten van het Adviescomité voor Bio-ethiek gemakkelijk te weerleggen. In de onderstaande tekst hebben wij ze een voor een weerlegd om te wijzen op het gebrek aan wetenschappelijke en ethische basis voor het standpunt van de regering. Een vervelende oefening, maar een opbouwende! De argumenten van het Comité zijn genummerd van I tot X en onze bezwaren van 1) tot 42).

I. In het advies van het Raadgevend Comité worden als rechtvaardigingsgronden voor verplichte vaccinatie onder meer de beginselen van « niet-schadelijkheid » en « beperking van de risico’s en schade voor de meest kwetsbaren » genoemd. Hij is van mening dat, hoewel ieder individu het fundamentele recht heeft om een behandeling te weigeren, deze vrijheid kan worden beperkt indien dit een risico voor anderen inhoudt, mits deze maatregel evenredig en noodzakelijk is uit het oogpunt van de volksgezondheid. Aan deze voorwaarden is duidelijk niet voldaan.
Inderdaad:

1) mensen die niet tegen covid-19 gevaccineerd zijn, kunnen op een gegeven moment besmet raken en een risico voor anderen vormen, maar dat geldt ook voor mensen die wel gevaccineerd zijn. In verband met de kwestie van het risico voor anderen en de overdracht is het derhalve onjuist om vaccinatie van iedereen voor te stellen als noodzakelijk uit het oogpunt van de volksgezondheid;

2) als vaccinatie alleen effectief is in het verminderen van het aantal ernstige vormen van covid, dan kan vaccinatie van mensen die geen risico lopen om ernstige vormen van de ziekte te ontwikkelen (d.w.z. de meerderheid) ook niet worden voorgesteld als noodzakelijk vanuit het oogpunt van de volksgezondheid;

3) de anti-covida « vaccins » zijn experimenteel (zij bevinden zich in fase 3 van de tests), en het is illegaal om iemand te dwingen deel te nemen aan een experimentele behandeling;

4) deze « vaccins » zijn, zoals elke behandeling, niet zonder risico van ernstige bijwerkingen en contra-indicaties: studies om deze risico’s (op korte, middellange en lange termijn) en contra-indicaties beter te omschrijven zijn nog aan de gang;

5) De risico’s van vaccinatie tegen HIV na besmetting worden nog bestudeerd;

6) derhalve is het in gevaar brengen van een gezond (en niet instemmend) persoon, zonder enige garantie van voordeel in individueel opzicht of in termen van overdracht, een niet te rechtvaardigen maatregel: het comité voor bio-ethiek zal dit beginsel niet kunnen tegenspreken, aangezien het de bezorgdheid over het « risico voor anderen » naar voren brengt; als collectief benadrukt het dat dit risico « een ernstige inbreuk zou vormen op de ethische beginselen van voorzorg en niet-maleficiëntie, in een democratisch systeem dat de staat de verplichting oplegt al zijn onderdanen te beschermen, ongeacht hun gezondheidstoestand »⁽¹⁾ ;

7) In dit stadium is de werkzaamheid van de vaccins tegen de omicron-variant en tegen toekomstige varianten niet duidelijk: het is derhalve niet gerechtvaardigd vaccinatie af te dwingen met producten die voor oude stammen zijn ontwikkeld;

8) In termen van ernst en sterfte is covid noch polio, noch gele koorts, noch pokken. Het sterftecijfer van omicron moet nog worden vastgesteld, maar lijkt uiterst laag te zijn. Of het nu gaat om de oorspronkelijke stam, die al niet erg dodelijk is (0,2%), de delta-variant of de omicron-variant, het is niet evenredig om jongeren die geen risico lopen op ernstige vormen van coviditeit, door vaccinatie in gevaar te brengen;

9) Deze « vaccins » zijn geen vaccins omdat zij geen bescherming bieden tegen besmetting of ziekte. In het beste geval gaat het om behandelingen van ernstige vormen (die niet allemaal te voorkomen zijn). Ieder individu heeft echter het recht in te stemmen met de hem of haar voorgestelde behandelingen. Het omkeren van dit fundamentele beginsel zou een doos van Pandora openen die de staat in staat zou stellen op te leggen elke behandeling, vaccin, medicijn, medisch hulpmiddel, enz., in naam van wat de instellingen (Belgische, Europese, internationale, openbare of particuliere) of de meerderheid in het algemeen belang achten;

10) De macht van de Staat over het individu moet beperkt zijn: het recht op eerbiediging van de lichamelijke integriteit is een waarborg en de schending ervan zou leiden tot een wereld waarin de lichamelijke integriteit van elk individu kan worden geschonden wanneer de besluitvormende organen daartoe besluiten;

11) Liberale democratie is niet de dictatuur van de meerderheid: respect voor minderheden en grondrechten zijn inherente beginselen;

12) Hoewel vrijwillige vaccinatie van mensen die risico lopen legitiem is, wordt massavaccinatie ten tijde van een pandemie door sommige wetenschappers beschouwd als een medische fout, omdat het jonge mensen zou beroven van de verwerving van een bredere natuurlijke immuniteit die hen zou kunnen beschermen tegen toekomstige varianten en zou kunnen bijdragen tot kudde-immuniteit, en waarschijnlijk zou leiden tot selectiedruk op varianten.

II. In het advies worden twee fundamentele waarden tegenover elkaar gesteld: solidariteit en eerbiediging van de individuele vrijheid.
Goud :

13) Deze twee waarden hoeven niet tegenover elkaar te staan of voorrang te krijgen, maar moeten gelijktijdig worden nagestreefd;

14) Vaccinatie is geen solidariteitsmaatregel omdat het de overdracht niet voorkomt;

15) De betekenis van de term solidariteit wordt hier misbruikt omdat het erom gaat mensen die ertegen zijn dat zij deze « vaccins » krijgen toegediend potentieel ernstige of zelfs levensgevaarlijke risico’s te laten nemen, maar gedwongen opoffering behoort niet tot het terrein van de solidariteit;

16) het argument van het gebrek aan solidariteit zou kunnen worden gericht tegen degenen die druk uitoefenen op de niet-gevaccineerden en geen solidariteit tonen met jongeren (soms hun eigen kinderen of kleinkinderen) die in gevaar kunnen worden gebracht door mogelijke ernstige bijwerkingen van « vaccins »;

17) echte solidariteit zou gebaseerd zijn op de opbouw van solide gezondheidsstructuren (ziekenhuizen, zorgverleners, eerstelijnszorg, preventie) en dit is een politieke kwestie (zie hieronder).

In dezelfde geest wordt in het advies beklemtoond dat de individuele vrijheid in het algemeen kan worden beperkt om het algemeen belang te beschermen. In dit geval maakt hij « immuniteit die binnen de bevolking is verworven » (men kan zich voorstellen dat hij de immuniteit van een vaccin bedoelt) « tot een soort gemeenschappelijk goed ». Goud :

18) Het algemeen belang en het algemeen welzijn zijn ook gelegen in de natuurlijke immuniteit van jongeren en van degenen die geen risico lopen, die kan bijdragen tot een zekere collectieve immuniteit;

19) de gezondheid van kinderen en personen die geen risico lopen, te beschermen door hen niet te dwingen experimentele producten toe te dienen;

20) en ten slotte in het behoud van de grondrechten, waaronder het recht op geïnformeerde toestemming en het recht op lichamelijke integriteit;

21) In ideologisch opzicht wordt in het advies duidelijk voorrang gegeven aan de begrippen solidariteit en algemeen welzijn, zoals deze door de besluitvormingsorganen worden geherdefinieerd, boven instemming en lichamelijke integriteit, hetgeen meer doet denken aan het taalgebruik van een Chinees regime dan aan dat van een liberale democratie.

In dezelfde geest wordt in het advies gesteld dat solidariteit voorrang moet krijgen op individuele vrijheid, teneinde de risico’s die verbonden zijn aan ernstige vormen van de ziekte en de sociale kosten daarvan, de stress voor verzorgers, kwetsbare personen en de circulatie van het virus dat varianten creëert, te beperken. Goud :

22) Als vaccins werken en ernstige vormen echt voorkomen, is dat het geval ongeacht of er niet-ingeënte mensen zijn of niet;

23) niet-gevaccineerden nemen verantwoordelijkheid voor hun keuzes en de keuze van hun medicatie en aanvaarden het risico van ernstige vormen;

24) de sociale kosten die verband houden met de ernstige vormen van coviniteit van niet-gevaccineerden niet hoger zijn dan de sociale kosten die verband houden met de ziekten die worden veroorzaakt door sigaretten, drugs, junk food, zwaarlijvigheid, riskant gedrag, enz. (toch wordt aan deze patiënten geen enkele gedrags- of behandelingsbeperking opgelegd), noch met de sociale kosten die voortvloeien uit de zogenaamde « sanitaire » maatregelen (opsluiting, isolatie, sluiting van bepaalde economische sectoren, ontwrichting van de onderwijs- en de sportsector, enz;)

25) niet-ingeënte mensen dragen net als anderen bij;

26) Kwetsbare mensen moeten worden beschermd (preventie, vroegtijdige zorg), maar ook zichzelf beschermen (we zijn verantwoordelijk voor onszelf voordat we verantwoordelijk zijn voor anderen);

27) Tenslotte creëert de circulatie van het virus varianten, maar, zoals hierboven opgemerkt, massavaccinatie tijdens een pandemie zou volgens sommige wetenschappers ook selectiedruk op de varianten kunnen uitoefenen.

III. In het advies wordt het idee geopperd van een « algemene vaccinatieplicht, een factor van gelijkheid ».
Goud :

28) Het is een echte medische nonsens: op het gebied van de gezondheid, of het nu gaat om behandeling of zelfs vaccinatie, moeten alle individuen van geval tot geval worden bekeken. Het advies is een mengeling van twee discoursniveaus: een ideologisch discours en een medisch discours.

IV. Wat de verworven immuniteit (vaccinatie) van de bevolking betreft, wordt in het advies gesteld: « de circulatie van het infectieagens wordt zodanig belemmerd dat de kans dat een vatbaar individu wordt besmet zeer gering is ».
Goud :

29) Gezien de uitbraken van besmetting, ook in de landen die het meest gevaccineerd hebben, kan moeilijk worden beweerd dat de circulatie van het virus door de vaccinatie is belemmerd.

V. Volgens het Comité is het gebruik van een vaccinatiestrategie op bevolkingsniveau wetenschappelijk bewezen.
Goud :

30) het gebruik van een algemene vaccinatie tegen runderen met de thans voorgestelde pandemievaccins is een strategie die verre van unaniem wetenschappelijk goedgekeurd is.

VI. Volgens het advies zou verplichte vaccinatie onder meer gerechtvaardigd zijn om de ziekenhuiscapaciteit op peil te houden, uitstel van zorg te voorkomen en « de grotere uitgaven te vermijden die bij het uitbreken van een epidemie noodzakelijk zouden zijn ».
Goud :

31) Aan de ene kant heiligt het doel niet de middelen;

32) Anderzijds wordt van een commissie voor bio-ethiek verwacht dat zij ethische argumenten aanvoert, en geen politieke of economische argumenten: het gaat hier om politieke doelstellingen die niet gebaseerd mogen zijn op een individuele beperking van vaccinatie: Het is de verantwoordelijkheid van de regering, waaraan financiële middelen worden toegewezen, om ervoor te zorgen dat de ziekenhuiscapaciteiten overeenkomen met de behoeften, en het is bekend dat de capaciteiten al tientallen jaren worden verminderd; evenzo zijn uitstel van zorg het gevolg van politieke beslissingen. Uitbreiding van de ziekenhuiscapaciteit en verbetering van de eerstelijnszorg zijn beleidskwesties die op verwijtbare wijze zijn verwaarloosd. De verzadiging van de ziekenhuizen, die al jaren seizoensgebonden is, mag niet worden toegeschreven aan zondebokken.

In dezelfde geest wordt in het advies gesteld: « de financiële last van de epidemie is moeilijk op te vangen door een volksgezondheidsstelsel met beperkte middelen en gaat verder dan het gezondheidsstelsel naar andere sectoren van de samenleving ». Goud :

33) De economische gevolgen zijn meer te wijten aan de sanitaire maatregelen (opsluiting, uitgaansverboden, sluiting van bepaalde sectoren) dan aan het virus zelf;

34) In het advies wordt terecht gewezen op de beperkte middelen die niet mogen worden verspild, maar moeten we nog herinneren aan het aantal miljarden dat is uitgetrokken voor de aankoop van « vaccins » die te wensen overlaten en voor hulp aan sectoren die door regeringsmaatregelen zijn verwoest?

VII. In het advies wordt de volgende motivering gegeven: « Door zich te laten vaccineren, dragen zij bij tot de bescherming van het recht op leven en het recht op gezondheid van anderen ». Integendeel, het zijn de regering en de samenleving die een dergelijke vaccinatieverplichting zouden aannemen, die ervan kunnen worden beschuldigd bepaalde burgers het recht op gezondheid en het recht op leven te ontzeggen.
Inderdaad:

35) door experimentele injecties te weigeren die niet zonder risico’s zijn, zoals de gegevens over geneesmiddelenbewaking duidelijk suggereren, en door zich te beroepen op de vrijheid van zorg, doen de niet-gevaccineerden ook hun recht op gezondheid gelden;

36) Op dezelfde manier ontzegt de samenleving niet-ingeënte mensen het recht om te werken (een recht dat aan verzorgers, en morgen misschien aan alle werknemers, wordt ontzegd), hun in zekere zin het recht om te overleven, d.w.z. het recht om te leven.

VIII. In het advies wordt voorts de volgende motivering gegeven: « Sommige vaccinaties kunnen in zeldzame gevallen ernstige bijwerkingen hebben. Men zou kunnen concluderen dat het daarom niet verantwoord is deze vaccins toe te dienen. Vergelijkbare complicaties kunnen echter worden waargenomen bij mensen die de ziekte met een hogere frequentie krijgen (…) dan na toediening van het vaccin (…) De veel hogere frequentie van complicaties als gevolg van de ziekte is een doorslaggevende factor bij deze beoordeling om toch te vaccineren.
Goud :

37) In deze alinea wordt ten onrechte verzuimd duidelijk te maken dat ernstige effecten van covid en vaccins niet bij dezelfde mensen voorkomen. Mensen die risico lopen op covid maken namelijk een vrije en verantwoorde baten-risicoberekening op het moment van vaccinatie. Maar het zou aanvaardbaar noch evenredig zijn om mensen die geen risico lopen op covid of die niet bang zijn om deze risico’s te lopen, te dwingen een onbewust risico te nemen, en voor sommigen groter dan het risico waaraan zij door de ziekte worden blootgesteld, door hen te dwingen zich te laten vaccineren;

38) Het is derhalve niet juist de voordelen voor de ene bevolkingsgroep (die het risico van ernstige gevallen van kanker loopt) af te wegen tegen de risico’s voor een andere bevolkingsgroep (die jonger is en geen risico van ernstige gevallen van kanker loopt). Tot op heden verschilt de baten-risicoverhouding tussen covid en vaccin per persoon, afhankelijk van leeftijd, immuniteit, co-morbiditeiten en gezondheidshistorie, en het is aan hen om deze berekening zelf te maken;

39) Tot dusverre zijn de studies in het kader van de geneesmiddelenbewaking nog niet voldoende uitgekristalliseerd en hebben de instellingen die ze moeten uitvoeren, twijfels geuit over hun onafhankelijkheid.

IX. Volgens het Comité « hechten de westerse democratieën veel waarde aan het respect voor de lichamelijke integriteit van het individu, een standpunt dat tot uitdrukking komt in het vereiste van geïnformeerde toestemming (…). Dit beginsel is echter niet absoluut. In bepaalde omstandigheden kan het nodig zijn vaccinatie verplicht te stellen om een dreigend risico van ernstige ziekte te voorkomen. Het advies stelt dus het beginsel van eerbiediging van de lichamelijke integriteit van het individu en het beginsel van geïnformeerde toestemming ter voorkoming van een dreigend gevaar voor ernstige ziekte ter discussie.
Goud :

40) Elke ziekte kan ernstig zijn voor mensen die aan het eind van hun leven zijn of zwak zijn: deze redenering ten gunste van een algemene vaccinatieplicht kan dus op elke ziekte worden toegepast. Het wordt echter niet toegepast bij griep, verkoudheid of gastro-enteritis: moeten we dat in de toekomst wel verwachten? En waarom zou deze ontwikkeling gerechtvaardigd zijn?

41) Zoals men ziet, komt het terzijde schuiven van het recht op eerbiediging van de lichamelijke integriteit en van het beginsel van geïnformeerde toestemming neer op het openen van de doos van Pandora waarvan hierboven sprake was, aangezien deze twee grondbeginselen (en alle andere) dan tussen haakjes kunnen worden gezet door, door de besluitvormingsorganen, eenvoudigweg een beroep te doen op het « algemeen belang », het « algemeen welzijn » of de « solidariteit ».

X. In het advies wordt gesteld dat verplichte vaccinatie gerechtvaardigd kan zijn op voorwaarde dat de staat de schade van eventuele ongewenste effecten vergoedt.
Goud :

42) zou een dergelijke voorwaarde niet volstaan om de verplichte vaccinatie en het risico dat zij meebrengt voor een deel van de bevolking, met name de jongste, dat geen ernstig risico loopt op coviditeit, te rechtvaardigen. Het aanvaarden van de mogelijkheid van ernstige bijwerkingen van vaccinatie bij één enkel kind, één enkele persoon zonder toestemming, voor een goedaardige ziekte, zoals blijkt uit het lage sterftecijfer, is ethisch onaanvaardbaar: een ernstige pathologie of de dood na de gedwongen toediening van een behandeling is te vergelijken met vergiftiging of moord, en compensatie herstelt de morele fout niet. Er zij op gewezen dat indien de verplichte vaccinatie de verkapte vorm aanneemt van een vaccinatiepas, de autoriteiten zich zullen kunnen beroepen op hun gebrek aan verantwoordelijkheid, aangezien het beginsel van verplichte vaccinatie als zodanig niet in de wet zal zijn verankerd.

Het algemeen belang is de verliezer

De enige aanvaardbare punten in het advies van de commissie Bio-ethiek over verplichte vaccinatie zijn de volgende:

- het erkent dat het onethisch is om al dan niet dringende zorg te weigeren aan een niet-gevaccineerde (in tegenstelling tot wat sommige voorstanders van verplichte vaccinatie zeggen bereid te zijn te overwegen, naast andere discriminerende maatregelen die zelfs inbreuk kunnen maken op de rechten van niet-gevaccineerde personen);

- dat solidariteit (sociale zekerheid) niet afhankelijk mag zijn van de vaccinatiestatus (in tegenstelling tot bepaalde discriminerende maatregelen die sommige landen overwegen, zoals uitsluiting van werkloosheid voor niet-gevaccineerden, die reeds van hun recht op werk zijn beroofd);

- dat « iedere fysieke dwang om iemand tot vaccinatie te dwingen » ethisch onaanvaardbaar zou zijn; het is echter betreurenswaardig dat in het advies niet wordt erkend dat morele en economische dwang even onaanvaardbare gewelddaden zijn!

In plaats van zeer onrechtvaardige praktijken aan de kaak te stellen, pretendeert het Comité daarentegen een ethisch kader voor verplichte vaccinatie voor te stellen en onderschrijft het aldus het principe:

- het Comité stelt dat het schrappen van de mogelijkheid om te worden getest om de gezondheidspas te behouden, alleen op wetenschappelijke gronden kan worden gerechtvaardigd. Ook al is het moeilijk in te zien hoe deze wetenschappelijke rechtvaardiging voor de afschaffing van de tests zou kunnen worden gegeven, toch had men verwacht dat een onafhankelijk ethisch comité het gebrek aan wetenschappelijke basis voor de gezondheidspas aan de kaak zou stellen (aangezien de gevaccineerden ook besmet kunnen zijn);

- het Comité wijst erop dat een verplichte-vaccinatiestrategie het nut van vaccinatie moet aantonen, de negatieve gevolgen moet uitleggen en vrij moet zijn van commerciële overwegingen. Ook hier zou men verwachten dat een ethische commissie het feit dat aan deze drie voorwaarden in feite niet is voldaan, aan de kaak zou stellen, aangezien alleen kwade trouw ertoe zou kunnen leiden dat deze duidelijke commerciële belangen worden genegeerd;

- In plaats van het idee te veroordelen om mensen die weigeren zich te laten vaccineren te straffen, onderschrijft het Comité het principe en stelt het sancties voor die « passend en billijk » zijn en « een beperkt deel van de bevolking niet het recht geven zich niet te laten vaccineren, terwijl dat voor anderen niet mogelijk zou zijn. Dergelijke gevolgen kunnen een zeer aanzienlijke financiële sanctie omvatten »;

- Het Comité voegt eraan toe dat de regering moet aantonen « hoe het gebruik van vrijwillige vaccinatie ontoereikend is om de bescherming van het algemeen belang en van kwetsbare personen te waarborgen ». Ook al is het niet duidelijk hoe dit wetenschappelijk kan worden aangetoond, toch kan men de « voorzichtigheid » (en dus medeplichtigheid) van de commissie Bio-ethiek, die er blijkbaar van heeft afgezien de ethische keuzen van de regering tijdens deze crisis te bekritiseren, te betwisten of aan de kaak te stellen, alleen maar betreuren.

*Het eerste deel van dit artikel is tot stand gekomen dankzij de reflectie en het advies van een multidisciplinaire groep