Er is een geur…

Degenen van mijn generatie, die mooie branden en grote figuren, politieke en andere, hebben gekend, moeten constateren dat zij nooit van hun leven het absoluut weerzinwekkende schouwspel voor ogen zullen hebben gehad dat de huidige tijd biedt, gekenmerkt door de onuitsprekelijke schandalen waaraan alle vertegenwoordigers van alle zijden van onze hijgerige en groteske zogenaamde democratieën thans gewend zijn. Geldschandalen, leugens, verdraaiing van de werkelijkheid, gesjoemel met cijfers, dubbel gepraat, massale aantasting van de meest elementaire vrijheden, meedogenloze aanval op de armen hier en elders, deze mensen, ongestraft en hier en daar zelfs bejubeld — door de pers en haar verdwaasde lezers — als moedige en toegewijde dienaren van het algemeen welzijn, zijn in werkelijkheid slechts de agenten van de ergste onderneming die ooit is uitgevoerd tegen de vrijheden en rechten van burgers. En de aanval is universeel, het kent geen grenzen en geen grenzen; overal worden mensen en in alle aspecten van hun leven op duizend perverse manieren belaagd. Natuurlijk beroepen managers en opdrachtgevers zich op de harde noodzaak van de huidige economische en financiële tijden om zich te verontschuldigen voor maatregelen die worden genomen en toegepast zonder de reacties die men zou kunnen verwachten. 

Het is ook waar dat de manier waarop dingen worden gepresenteerd zowel subtiel als verderfelijk is; regeringscommunicatoren zijn meesters in de nu volmaakte kunst om alles te zeggen en het tegendeel ervan. In ons land bijvoorbeeld, en met betrekking tot het pijnlijke probleem van de werkloosheid, wordt de ene dag door hooggeplaatste personen gezegd dat de situatie verbetert, dat het aantal werkzoekenden aanzienlijk is gedaald, en de volgende dag vernemen wij uit de pers dat het aantal uitschrijvingen en uitsluitingen voortdurend toeneemt, hetgeen een verklaring hiervoor is. De langdurig werklozen hebben niets te verliezen door te wachten, want de nieuwste innovaties, ontsproten aan het briljante brein van sommige van onze dierbare volksvertegenwoordigers, stellen voor, niet meer en niet minder, om deze lui vrijwillig aan het werk te zetten in dienst van de gemeenten en andere OCMW’s om zeer bevredigende karweitjes op te knappen, zoals boodschappen doen voor bejaarden, hondenpoep opruimen of moeders helpen die overstelpt worden door hun kinderen. Deze extravagante suggesties komen natuurlijk op een moment dat de eerste schermutselingen van de verkiezingscampagne van volgend jaar aan de gang zijn, en het is een kwestie, nietwaar, aan beide zijden, om een breed net uit te werpen en geen gelegenheid voorbij te laten gaan om een beroep te doen op simplisme en goot demagogie. In dit verachtelijke spel kunnen we zien hoe hard de concurrentie is en tot welk niveau van schande men bereid is te stijgen, van pseudo-socialistisch links tot liberaal rechts, via deze humanistische partij die nog het lef heeft zich te presenteren als midden in het politieke spectrum. De voorzichtige en schuchtere protesten van de vakbonden tegen de steeds vastberadener aanvallen van de heersende klasse op de wereld van de arbeid, de werklozen en de armen in het algemeen, zullen u niet verbazen, evenmin als de standpunten van dezelfde apparaten met betrekking tot de aangekondigde ineenstorting van het economisch en monetair stelsel. Standpunten en analyses — dezelfde als die van politici van alle strekkingen of meer of minder — die ingaan tegen elke vorm van vraagtekens bij de dodelijke stormloop waartoe de bezitters van de wereld ons veroordelen. 

Want zoals wij overal kunnen vaststellen, is het noodzakelijke en dwingende besef van het risico van een werkelijke afdaling in de hel voor de hele mensheid nog steeds slechts het werk van een handvol wetenschappers die al jaren met bijna algemene onverschilligheid de gezondheidsrapporten van een stervende planeet publiceren. Evenals enkele klokkenluiders in de politieke en verenigingssfeer die, tevergeefs en voor zover zij recht hebben op een plaats in de kolommen van kranten, in de ether of op het kleine scherm, tot nu toe tevergeefs proberen aan te tonen hoe de perikelen van allerlei aard steeds gevaarlijker worden. Voor het overige sluiten de politieke besluitvormers op alle machtsniveaus hardnekkig de ogen of stellen zij in het beste geval schuchtere en onbehouwen maatregelen voor op gebieden die het minst gevoelig liggen bij hun potentiële kiezers, die zich voor het merendeel slechts in de verte met deze problemen bezighouden. Enerzijds omdat zij andere, veel directere en crucialere zorgen hebben, zoals zich halverwege de maand afvragen wat zij in hun maag moeten stoppen, of moeten kiezen tussen het betalen van hun verwarmings- of elektriciteitsschuld, tussen een bezoek aan de dokter of arme kleren om hun jongste kind aan te kleden voor het begin van het schooljaar. Het andere deel, dat nog steeds de huidige meerderheid vormt, zich verheugt over zijn eigen superbiliteit en minachting, zich vastklampt aan zijn armzalige privileges die het in staat stellen te blijven leven zoals en slechts zoals de rijken, zich 4WD auto’s te veroorloven, te gaan winkelen en ten volle te profiteren van alle kleine geneugten die deze welvarende maatschappij biedt, dit deel is dus niet bereid op te geven wat het beschouwt als iets wat het bijna vanzelfsprekend toekomt. De mensen die deze elite van vulgaire consumptie vormen, zijn er natuurlijk van overtuigd dat hun nooit iets ergs kan overkomen en dat het prima is dat de wereld gewoon doorgaat zoals hij is en dat er vooral niets verandert. Voor degenen die zich meer en meer in alles moeten rechtvaardigen, die het slachtoffer zijn van de ergernissen en vernederingen van kafkaiaanse controleorganen en van de verwijten die hen in de krantenkolommen worden gemaakt, is het begrijpelijk dat bizarre zaken als degrowth of vrijwillige eenvoud geen weerklank vinden in wat de plaats inneemt van hun geweten, dat wordt verkleind, geminacht en beperkt door de enige zorg om een overleven dat steeds problematischer wordt. 

Ja, er is een geur. van ontbindend afval van alle soorten dat de atmosfeer doet stinken. Wij, die binnenkort zeventig jaar oud zullen zijn, hebben iets gekend dat te maken had met het leven, met het verlangen om beter en rijker te leven, met dat deel van de vreugdevolle onbevangenheid dat geworteld was in een broederschap die werd tentoongespreid op de werkplek, in de straten en op de pleinen, in een ruimte die nog openbaar was, waar bewakingscamera’s afwezig waren. Er hing nog steeds iets ondefinieerbaars in de lucht dat de banden op smaak bracht die werden gevormd in wat nog steeds een samenleving was van mannen en vrouwen die vrijheid konden benoemen en beleven en in opstand kwamen wanneer die werd bedreigd. Onze jeugd is ver weg en sterft langzaam en met wapenstokken, onze dwaze hoop. Het stinkt naar aas, dit tijdperk, en we hebben nauwelijks de kracht om onze neusgaten te sluiten… 

Jean-Pierre L. Collignon