WIND, NUCLEAIR, DEZELFDE GRUWELDADEN. LATEN WE HET LEVEN ZONDER ELEKTRICITEIT OPNIEUW BEKIJKEN.

« Elektrische verlichting leert ons in het halflicht te zien, daar thuis te zijn, steelt alle gedachten en gevoelens van dingen die daar vorm zouden hebben gekregen, om daar spoedig te worden onderscheiden; om in ons te worden genuanceerd en vertakt in andere indrukken en verbeeldingen en herinneringen door het spel van overeenkomsten, in fosforescenties zo ijl dat het kunstlicht ze onzichtbaar voor ons maakt en misschien onbestaand; alleen maar door de schakelaar om te zetten. »

Baudouin de Bodinat, Op de bodem van de gaslaag

Deze tekst is geïnspireerd op een recente openbare vergadering over windturbines in Aubusson, in het departement Creuse. Tijdens het evenement stelde een vrouw een vraag die de gastheren weigerden te beantwoorden: « Als we tegen kernenergie en industriële windturbines zijn, wat stellen we dan voor? Hier is een poging om deze vraag te beantwoorden, die mij essentieel lijkt…

KERNENERGIE IS GEEN SCHONE ENERGIE…

Het is een oorlogszuchtige uitvinding die de dood en het lijden van miljoenen heeft veroorzaakt. Sinds het begin ervan, in de Verenigde Staten met het Manhattan Project⁽¹⁾, zijn duizenden Amerikanen als proefkonijn gebruikt voordat zij in onverschilligheid aan hun lot werden overgelaten. Toen, aan het einde ervan, ervoeren de Japanners in Hiroshima en Nagasaki de eerste verschrikkingen. Ook Frankrijk heeft gedurende 50 jaar van proeven zijn deel genomen door bevolkingsgroepen en hun land, die nergens om hadden gevraagd, te bestralen. In Niger zet het de met het kolonialisme begonnen besmetting en verloedering van Afrika voort om zijn energiecentrales te voeden. Vandaag weten we nog steeds niet wat we met alle soorten radioactief afval moeten doen, maar het ergste is dat we niet weten wat er zal gebeuren met de 58 reactoren die zich op het grondgebied bevinden en die we niet weten te ontmantelen⁽²⁾ waarvan er vele, door hun vervallen staat, een zeer ernstige bedreiging vormen. Bovendien heeft een minister van Macron deze zomer publiekelijk toegegeven dat de regering geen horizon had ten aanzien van de droogte die toen in het land woedde. Zij sprak over het zeer lage peil van de rivieren in Loire-Atlantique, dat een ernstige bedreiging vormt voor de werking van bepaalde reactoren. Wij waren nog maar enkele centimeters verwijderd van de drempel die de sluiting en volledige stillegging van de sites zou vereisen op straffe van zeer ernstige schade. Laten we tenslotte de ongelukkigen niet vergeten die in de buurt van een reactor wonen of in een reactor werken. Het zijn de offers van de Republiek⁽³⁾.

WINDTURBINES ZIJN GEEN HERNIEUWBARE ENERGIE…

…zij zijn, net als kernenergie, het product van een destructieve industriële samenleving die de aarde en de mens al bijna 200 jaar verwoest en die, met de klimaatverandering en het buitenproportionele sociale onrecht, met het drastische verlies van biodiversiteit en de vervreemding van iedereen van schermen, nu duidelijk laat zien dat zij geen toekomstperspectief biedt Om een machine van het formaat van een windturbine te maken, zijn enorme machines nodig die een aangepaste infrastructuur vereisen die alleen het geglobaliseerde en woeste kapitalisme kan bieden. Mineralen, metalen en zeldzame aardmetalen moeten worden gewonnen door de plaatsen te plunderen die ze in hun kelders hebben en de mensen te vernietigen die de pech hebben erboven te wonen. Om dit te doen, moeten wij veel olie verbranden en in Seveso-fabrieken giftige chemicaliën in zeer grote hoeveelheden produceren. Het verbruikt ook enorme hoeveelheden water in een tijd waarin we een tekort aan water hebben. Het vervuilt rivieren en grondwaterlagen en buit een grote en opofferende beroepsbevolking uit zonder zich om de wereld te bekommeren. Nee, dit lijkt niet op een energie die het milieu en de mens respecteert… Bovendien weten we niet wat we over vijftien jaar zullen doen met het kolossale afval dat de ontmanteling van deze monsters met zich mee zal brengen. Laten we de mensen niet vergeten die in de buurt van windturbines wonen en aan allerlei kwalen lijden, de vogels die massaal worden gespietst en de lelijkheid van ons landschap. En wat kunnen we de kustwandelaars zeggen over deze horizon, dierbaar voor de dichters, volledig bedorven door dit uitgelijnde metalen wangedrocht?

Fotovoltaïsche energie heeft dezelfde kenmerken als windturbines: meervoudige vernietiging en vervuiling, eindeloze afvalproductie, lelijke velden en steden, verspreiding van giftige kunststoffen… Olie en steenkool hebben, net als gas, de planeet al genoeg vervuild, want zelfs de groep deskundigen in dienst van de westerse regeringen, het IPCC, schreeuwt om deze koolwaterstoffen in de grond te laten zitten. Dit is waar de schaamteloze hypocrisie van onze verkozen ambtenaren ligt. Zonder olie om de oversized machines te laten draaien en allerlei vrachtwagens aan te drijven, zouden immers noch kernenergie, noch windmolens, noch fotovoltaïsche energie bestaan.

WAT BLIJFT ER OVER?

Niets, en de duizeling van het niets overweldigt ons. Tenzij, tenzij een idee, een kaarslicht… een deur opent. Dan zal het aan ons zijn om onze geest te verlichten met een dubbel bewustzijn.

Enerzijds heeft de overheveling van menselijke vermogens naar steeds meer gesofisticeerde machines, die nu al meer dan een eeuw aan de gang is en waarvan de voltooiing lijkt te zijn bereikt met de komst van draagbare beeldschermen die met elkaar in verbinding staan, de rijkdom van onze ziel aan de kant laten staan, omdat die niet in de standaardcomputerdoosjes past. Gevoeligheid, bezinning, geheugen, geduld, agora’s en collectieve besluitvorming, de menselijke maat, verankering in de aarde…, naast vele andere zaken, zijn op een zijspoor gezet. Deze vervanging maakt ons leeg van onszelf en verweesd van de smaak van collectieve inspanning, die vreugde en leven voortbrengt. Anderzijds, als steenkool en olie de aarde vernietigen, laten we dan niet vergeten dat de enige waardige energie die van mens en dier is, wanneer zij deel uitmaakt van een gemeenschappelijke drang.

Als wij dus niet willen terugkeren naar de chaos waarvan wij nu het begin waarnemen, zullen wij een leven moeten betoveren waarin elektriciteit niet meer zal zijn dan een oude herinnering… Dit lijkt misschien onvoorstelbaar en onbereikbaar omdat wij, met uitzondering van de oudsten, geboren zijn in een wereld waarin elektriciteit vrij stroomde en water stroomde zonder ooit op te houden. Maar laten we eens kijken hoe het sociale leven en de zelfvoorzienende economie⁽⁴⁾ er in onze streken uitzagen vóór de ruilverkaveling, de groene en chemische revolutie en de uitvinding van de vervreemding door het moderne elektrische comfort. Dit is natuurlijk geen wens om de klok terug te draaien, want dat is, gezien de ontelbare verwoestingen en ontwrichtingen die sindsdien hebben plaatsgevonden, onmogelijk. Het gaat erom lessen te trekken uit het recente verleden om te trachten een herbezinning mogelijk te maken op de wijze waarop wij de maatschappij maken en in de wereld levenin de staat waarin zij zich thans bevindt. Het is een grote taak, maar het kan vrolijk en bevredigend zijn en het kan, waarschijnlijk, zin geven aan ons geteisterde leven…

 » Maar dit alles is ontoegankelijk, onvindbaar en bovendien volledig onttrokken aan de verbeelding met het licht aan: het is werkelijk dat wij gevangenen zijn met de geanimeerde beelden, het gebabbel en de muziek die uit de luidsprekers komt, dat wij levend ingemetseld zijn met de ventilatie, of, zo u wilt, als onder het effect van een neurose van collectieve dwang die geen contact met het binnenste toelaat. « ⁽⁵⁾ (Wordt vervolgd)

Hervé Krief