WELKE REVOLUTIE HEBBEN WE NODIG?

MICHEL WEBER, « DE QUELLE RéVOLUTION AVONS-NOUS BESOIN? », éDITIONS SANG DE LA TERRE, PARIJS, 2013, 281 PAGES 

Michel Weber (°1963), directeur van het Centrum voor Praktische Filosofie in Brussel, is een specialist in de Britse logicus Alfred North Whitehead (1861–1947). Geluid Het nieuwe essay balanceert tussen ideologische analyse en concrete voorstellen voor de « revolutie die wij nodig hebben » alvorens uit te komen bij een explosieve en opstandige situatie. Want « alle hogere idealen zijn revolutionair » (p. 201). De auteur baseert zich ook op Marx en herpositioneert enkele van diens concepten, zoals de klassenstrijd (blz. 104–119). Uitbuiting blijft kenmerkend voor het kapitalisme, evenals speculatie en militarisering. De derde pijler is de politieke filosofie van de Grieken, waarvan hij de relevantie in de 21e eeuw aantoont. Zo gaan individuatie en socialisatie altijd hand in hand, en het een zonder het ander te beschouwen zou een vergissing zijn. Elke menselijke gemeenschap heeft een groot verhaal nodig om zin en samenhang te geven aan haar avontuur (hier zijn we ver verwijderd van de postmoderne bespiegelingen van een Miguel Benasayag). Vandaag de dag is het verhaal dystopisch, conformisme en atomisme kenmerken het zijn-in-de-wereld van individuen. In een tijd waarin gesproken wordt van een multipolaire wereld, betoogt de auteur dat het nog steeds de Verenigde Staten zijn die de grootste bedreiging voor de vrede vormen, door het systeem van hun « militair keynesianisme ». De geschiedenis speelt een belangrijke rol in de discussie, vooral wanneer Weber de postmoderniteit terugvoert tot de omheiningen in de vijftiende eeuw, en vervolgt met een samenvatting en een fascinerend perspectief (blz. 73–82).

De centrale gedachte van het boek is dat de confrontatie van de verschillende « crises » (economische, ecologische, sociale, morele, psychische, enz.) de uitoefening van de politiek vereist, die (bijna) geheel moet worden heroverwogen, bijvoorbeeld door het politieke personeel te deprofessionaliseren, een einde te maken aan de particratie en terug te keren naar de werkwijzen van de gemeenschap, in plaats van die van de maatschappij. De organisatie van de economie, die geen wetenschap is, is ook een politieke aangelegenheid. Geïnspireerd door de degrowth-beweging stelt de auteur voor om op individueel niveau over te gaan op vrijwillige eenvoud; op macroniveau op het verplaatsen van activiteiten, op de mogelijkheid voor staten om weer geld te slaan en op onderwijs in plaats van lesgeven. Pas op, het essay is compact en de moeite waard om te lezen.

Bernard Legros

Espace membre

Leden