Presentatie

Kairos?

Voor dit eerste nummer moeten wij u een kort portret geven van Kairos en de context die het verklaart, dit nieuwkomersjournaal waarvan de figuur in de loop van de nummers zal evolueren, zoals elke levende actie.

Eerst de titel. « Kairos » is een Griekse term waarvan de betekenis kan worden samengevat als « het juiste moment om verandering op gang te brengen ». Toen wij deze naam voor onze titel kozen, was Griekenland al in moeilijkheden, overrompeld door de productivistische aasgieren die het volk sindsdien in steeds grotere ontberingen hebben gestort. Dit kenmerk van de titel van de krant lijkt ons uiteraard de betekenis ervan te versterken, die wij ook laden met sympathie voor het Griekse volk.

De ondertitel « anti-produktivistisch tijdschrift voor een fatsoenlijke samenleving » verdient enige toelichting, die u zult vinden nadat wij de doelstellingen van ons tijdschrift hebben uiteengezet.

Een krant die ademt

Kairos wordt uitgegeven door Respire asbl (www. respire-asbl.be), een vereniging die zich in de eerste plaats ten doel stelt de invasie van de openbare ruimte door reclame te bestrijden, teneinde de mensen te waarschuwen voor de gevaren van overconsumptie. Respire is voorstander van het bezwaar tegen groei en in die hoedanigheid publiceert zij Kairos.

Kairos heeft vier complementaire doelstellingen:

Om de stemmen van het anti-productivisme te laten horen en kenbaar te maken tegenover het zwijgbeleid van de media;

-De argumenten van het bezwaar tegen groei verdiepen door beschouwingen en praktijken te voeden met degelijke analyses, getuigenissen en andere onderzoeken, die de impasse van de groei zullen aantonen en huidige en toekomstige alternatieven zullen voorstellen;

-een plaats te zijn van convergentie van analyses en praktijken (met name via getuigenissen) die de overvloedige rijkdom van het bezwaar tegen groei vormen;

-Het boek is een mooi voorwerp, waarvan de esthetische kwaliteit gekoppeld is aan een samenhangende achtergrond die maakt dat je het wilt lezen en verder wilt gaan.

Waarom Kairos?

Wij zullen hier enkele punten verduidelijken die u in het hoofdartikel aan de orde hebt zien komen. De oprichting van een krant lijkt ons om verschillende redenen een democratische noodzaak in de bijzondere context van Franstalig België.

In de eerste plaats is er de algemene verwaarlozing van de pers voor massacirculatie, waarvan de verschillende titels in verschillende mate afwijken van hun informatieve roeping en in de plaats komen van een commerciële functie die erin bestaat de lezer in contact te brengen met adverteerders — van wie zij vervreemd zijn. De massa-journalistiek, die rechtstreeks afhankelijk is van reclame, heeft in haar DNA allang de marketingrecepten geschreven die leiden tot zelfcensuur, media-overkill, het benaderen van potentiële kopers/lezers door scooping, de toenemende verwarring van nieuws en commerciële inhoud, enz. Deze pers leeft van reclame en haar primaire functie, informatie, kan er alleen maar door worden geperverteerd. Deze journalistiek, verre van een « vierde macht » te vormen, sluit het denkkader af en construeert een vertekend « mainstream »-beeld van de werkelijkheid, onder het voorwendsel dat « de verkochte inhoud aan de vraag beantwoordt ». Hoewel wij natuurlijk geen volledig alternatief voor dit soort media kunnen bieden, achten wij het noodzakelijk dissidente kanalen te creëren.

Zeker, er bestaat reeds een opiniepers met een kleine oplage die min of meer tegen de stroom van het mainstream-denken ingaat. Het levert interessante inhoud op, maar voldoet niet aan al onze verwachtingen van een krant en lijkt bepaalde valkuilen niet te kunnen overwinnen.

Ofwel, als deze pers in de buurt komt van wat wij ons voorstellen, dekt zij niet genoeg van de Belgische kwestie. Ofwel wordt er een redactionele lijn gevolgd die geen evenwicht mogelijk maakt tussen de analyse van de onderwerpen en de noodzaak deze met een zekere afstand te behandelen, hetgeen wij zullen nastreven. Als partijdige pers, of zij nu verbonden is met de ecologistische beweging of met radicaal links, kiest zij overdreven voor de ene of de andere kant van de dichotomieën individu/groep, natuur/cultuur. Zo heeft de milieujournalistiek de neiging zich te veel te richten op de individuele kant om een verandering in de samenleving teweeg te brengen, die niet realistisch is omdat er weinig aandacht wordt besteed aan vraagstukken van sociale machtsverhoudingen. De journalistieke stroming die verbonden is met de zogenaamde radicale linkerzijde richt haar aandacht vaak op de ver verwijderde machtsstructuren, waardoor zij soms vermijdt het onderwerp te ondervragen over haar eigen deelname aan het systeem en de ecologie meer oproept uit bezorgdheid om de politieke correctheid dan uit echte bezorgdheid. Wij menen dat getracht moet worden deze verschillende dimensies onder woorden te brengen zonder de ene of de andere te verwaarlozen of tot de ene of de andere te reduceren. In beide voornoemde soorten discours lijkt het zoeken naar de krachten en dynamieken die de huidige situatie en de helling ervan creëren ons onvoldoende. Laten we zeggen dat beiden verankerd blijven in een produktivistische logica en, ondanks de schijn, de wereld zien binnen een vooraf bepaald kader dat niet subversief kan zijn omdat zij spelen volgens de regels die de wereld van vandaag en de crisis waartoe zij leidt, uitmaken. Wij hopen dat Kairos in staat zal zijn elementen van subversieve analyse en denken aan te dragen, d.w.z. die breken met deze logica’s en hun ondoordachtheid, om zo bij te dragen tot de versterking van nieuwe politieke discoursen.

Ons doel is complexe en gearticuleerde gedachten naar voren te brengen en een instrument te bieden voor vraagstelling, analyse en getuigenis. Dit betekent dat de collectieve reflectie die Kairos voedt, niet beperkt blijft tot het theoretische aspect, maar, naar wij hopen, kan dienen als een uitgangspunt dat zoveel mogelijk leidt tot concrete, individuele en collectieve initiatieven. Dit tijdschrift zou dan ook een medium willen zijn dat, door op bescheiden wijze deel te nemen aan de opstand van het bewustzijn waartoe het groeibezwaar oproept, op zijn eigen niveau zou kunnen bijdragen aan het ontstaan van fundamentele veranderingen.

Kairos is niet gericht op een bepaalde « doelgroep », hoewel het wel wat werk zal vergen om uit enge activistische kringen te breken. Onze boodschap is echter gericht aan iedereen en, beste lezer, als u zich geen activist, anti-productivist, of een van de bovenstaande voelt, wel, dan is er een goede kans dat u hier thuis bent! Kairos is geen « goed woord » dat u wil overtuigen, het is een opinieblad dat ideeën, analyses en acties voorstelt die door een groeiend aantal mensen worden gedeeld, maar die onvoldoende bekend blijven. Als u, zoals wij, hoopt op een fatsoenlijke samenleving, dan zijn er nog meer van ons dan we hadden verwacht! Wij verheugen ons op uw feedback, en als u een abonnement wilt nemen om dit vrijwillige tijdschrift te steunen, bent u ook van harte welkom om dat te doen.

Wat zegt Kairos?

Ons tijdschrift is in de eerste plaats anti-productivistisch.

Onder antiproductivisme verstaan wij verzet tegen de illusie dat steeds toenemende materiële produktie leidt tot menselijke vooruitgang, dat de gecombineerde illusies van technowetenschap, ontwikkeling en (economische) groei de weg en de redding van de mensheid zijn. Wij willen de dodelijke logica van « altijd maar meer » en zijn avatar « duurzame ontwikkeling » terugdringen. Het antiproductivisme verzet zich tegen elk productivisme, links of rechts, kapitalistisch of collectivistisch, religieus of niet, dat heil belooft door versnelling en accumulatie, sociale rechtvaardigheid door loonarbeid, het behoud van de natuur, die « milieu » is geworden, door de techniek, de verheffing van de ziel door een wetenschap die niet meer twijfelt.

Wij verzetten ons tegen deze ideologie en tegen de praktijken die er mechanisch uit voortvloeien (zoals de ideologie van de auto en de verstedelijking van de wereld, de stress op het werk, de veralgemeende archivering van gegevens, de veralgemeende concurrentiekracht en concurrentie, de commodificatie van het leven en de sociale betrekkingen, het geweld van de staat, enz.)

Zij is gericht op het zoeken naar en verdedigen van een vriendelijke en fatsoenlijke samenleving.

Een samenleving waarin het samenleven zijn zin vindt in een organisatie die maat zoekt, de broederschap van haar leden erkent, evenwicht nastreeft tussen zichzelf en de Natuur waarin zij bestaat. Deze gezelligheid, zoals bijvoorbeeld beschreven door Ivan Illich, is een theoretisch en praktisch antwoord op de vervreemding van de mens van de machine en van het geld, een tegenvoorstel voor de veralgemeende vervreemding door de techno-wetenschap die ons leven en de wereld tot slaaf maakt. Deze gemoedelijkheid bestaat niet zonder de collectief geconstrueerde autonomie van individuen en volkeren.

Deze gezelligheid kan worden gezien als een andere manier om te spreken over de « fatsoenlijke samenleving », die de tweede term is van de ondertitel die wij aan Kairos geven. Het idee van een « fatsoenlijke samenleving » ligt Georges Orwell, Avishaï Margalit of Jean-Claude Michéa na aan het hart, als u meer wilt weten over deze theoretische grondslagen. Het lijkt ons essentieel omdat, en dit is een van de verwachtingen die wij aan dit idee stellen, iedereen kan voelen wat een fatsoenlijke samenleving is en wat zij niet kan zijn.

Hoewel wij erkennen dat wij schatplichtig zijn aan de auteurs die het idee van een « fatsoenlijke samenleving » naar voren hebben gebracht, plaatsen wij Kairos niet uitsluitend binnen een theoretische stroming, maar eerder in de concrete hoop op het ontstaan van een fatsoenlijke samenleving die het resultaat zou kunnen zijn van volksmobilisatie en ‑strijd, die naar onze mening elke specifieke intellectuele stroming overstijgt.

Kairos spant zich voortdurend in om actief geweldloos te zijn.
Het gaat ervan uit dat conflicten een noodzaak zijn om samen te leven en vermijdt wat tot geweld kan leiden. Wij zijn dus niet van plan om schandelijke of kleinerende opmerkingen te maken over onze politieke tegenstanders, wier schadelijke acties wij niettemin meedogenloos zullen bestrijden.

Kairos en jij

Het moet ook gezegd worden dat Kairos geheel vrijwillig is, wat niet betekent dat er geen kosten zijn! Het redigeren, drukken en verspreiden van een krant kost geld, en uw financiële steun is niet alleen welkom, maar ook noodzakelijk. Uw giften zullen dankbaar worden ontvangen op de rekening van Respire onder nr. 979–6411697-02.

Kairos is een samenwerkingsproject, dat tot doel heeft de wereld ten goede te veranderen, echt en niet alleen op papier. En als je de wereld wilt veranderen, is het beter om samen te werken! Dus als u op enigerlei wijze en op vrijwillige basis zou willen meewerken, bijvoorbeeld door ons te helpen het tijdschrift te verspreiden en bekend te maken, laat het ons dan weten!

Kairos zal alleen voortleven in de tijd met uw steun, en als u het leest.

Jean-Baptiste Godinot,
PL,
Alexandre Penasse.