Oren in de lucht

4h37. Plotseling klonk er een schril gerinkel met regelmatige tussenpozen. Ik ben geschrokken. De dromen waarin ik was ondergedompeld verdampen in een paar seconden. Twee uur geleden werd ik uit mijn sluimering gewekt door een stel nachtclubbezoekers. Ik spring uit bed en doe boos het raam open. Voor één keer is het geen defect inbraakalarm: ik zie een op de stoep geparkeerde vrachtwagen met een arbeider in een bebloed schort die runderkarkassen uitlaadt voor levering aan de plaatselijke slager. Te gelukkig om de verantwoordelijke voor dit lawaai te kunnen toeroepen, roep ik hem toe dat hij dit al uren aan het doen is. Onverstoord nodigt hij mij uit mijn klachten over de werktijden aan zijn baas voor te leggen, en aan de autofabrikant, zodat deze de achterklep van zijn voertuigen kan openen zonder al dat lawaai te maken. Ontdaan zoek ik naar een relevant antwoord als de overbuurman zijn raam opendoet en tegen me begint te schreeuwen. Het is mijn ontijdig lawaai dat zijn woede opwekt. Ik probeer me te verontschuldigen, maar tevergeefs. Mijn buurman slaat liever zijn raam dicht dan naar mijn uitleg te luisteren. Terwijl de vleesbezorger om de situatie lacht en weer aan het werk gaat, ga ik liggen en, overtuigd van de rustgevende deugden van tabak, steek ik een sigaret op. 

De bijna dagelijkse herhaling van dergelijke incidenten geeft mij gevoelens van woede waarvan ik nog niet weet tegen wie ik mij moet keren. Mijn huisbaas? Hij heeft net de flat opnieuw geïsoleerd, wat me wat meer rust geeft. Mijn buurman? Ter verdediging moet ik toegeven dat ik hem een paar dagen eerder al wakker had gemaakt terwijl ik naar muziek luisterde, zonder me iets aan te trekken van het late uur of de ramen die open stonden vanwege de hitte… De Europese Unie? Een tegenstander die een beetje te groot is en gevoeliger lijkt voor de sirenes van de autolobby’s dan voor de 210 miljoen Europeanen die het slachtoffer zijn van overmatige blootstelling aan geluidshinder door voertuigen. De nieuwe EU-verordening inzake de beperking van geluidsniveaus zal pas over 8 jaar echt van toepassing zijn… en zal sport- of luxewagens bij wijze van uitzondering toestaan hun geluidsniveau met 2 tot 6 decibel te verhogen! Terwijl ik hierover nadenk, doe ik oordopjes in mijn oren en val uiteindelijk weer in slaap. 

5h52. Eerste ambulance van de nacht, derde wekker, tweede sigaret. Politieauto’s volgen met loeiende sirenes. Op de achtergrond kondigt het geroezemoes van de eerste trams en bussen de nakende en massale komst van de auto’s aan. Er is minder dan een uur over voordat de drilboren beginnen te ronken op de bouwplaats naast de deur… Geconfronteerd met zo’n onevenredig machtsevenwicht, is mijn capitulatie onvermijdelijk: het heeft geen zin meer te proberen te slapen. Ik troost me door mijn beproeving te vergelijken met die van de inwoners van Zaventem die elk jaar tienduizenden opstijgende en landende vliegtuigen moeten verdragen. 

7h00. Met mijn zenuwen op scherp, mijn ogen wazig en mijn neuronen in verwarring, ga ik naar buiten om een pakje tabak te kopen. Ik denk dat dit alles niet erg goed is voor je gezondheid. Mijn sigarettenconsumptie stijgt evenredig met mijn spanning en slaapgebrek. Om mezelf te troosten, kan ik niets beters bedenken dan het gezegde dat de wereld behoort aan hen die vroeg opstaan. 

7h30. Na op mijn fiets te hebben geslalomd te midden van uitlaatgassen en claxons van automobilisten die geïrriteerd waren door een lange file, word ik geblokkeerd door een wegversperring van de politie. Vandaag vindt in Brussel de top Europa-Afrika plaats, waarvan de 90 delegaties in verschillende districten duizenden politieagenten tot stilstand brengen. Ik laat mijn reis door het centrum varen en tegelijkertijd mijn boodschappenlijstje. 

8h45. Omdat ik het verstandig vond niet naar huis te gaan terwijl de drilboren de grond door elkaar schudden, heb ik een rustig terras gevonden waar ik, na een eerste koffie, wacht en geniet van het genoegen mijn ogen te sluiten en de zon zachtjes op me te laten roosteren. De rust werd onmiddellijk verstoord door de komst van een helikopter die in de lucht cirkelde. Weet je hoe het voelt om een politiemachine boven je hoofd te hebben hangen? Afgezien van het lawaai van de propellers en de motor, die het autoverkeer zachtjes zou doen spinnen, is er de sfeer van oorlog en het onaangename gevoel te worden gadegeslagen, verdacht en zelfs schuldig te zijn. Ik kan er maar niet aan wennen, ook al is de helikopter een vertrouwd beeld geworden in de Brusselse lucht. 

In de afgelopen tien dagen heb ik er al ten minste vijf ontmoet: de secretaris-generaal van de VN, de Amerikaanse en de Chinese president, een NAVO-top en een EU-top. In 2001 erfde Brussel de organisatie van alle Europese topconferenties, waarvan het jaarlijkse aantal in tien jaar tijd is vervijfvoudigd… Een internationale hoofdstad zijn, moet je verdienen! 

10h00. Terug thuis, ben ik blij te zien dat de drilboren niet meer aan het werk zijn. Soms vraag ik me af of de werfleiders de luidruchtigste werken bij dageraad opzettelijk plannen. Er zijn geen voorschriften tegen en de betrokken aannemer maakte mij duidelijk (op een zaterdagochtend toen ik klaagde dat zijn machines in het weekend draaiden) dat ik blij mocht zijn dat de ruwbouw bijna af is en dat er nog maar anderhalf jaar rest voordat de laatste hand aan de afwerking wordt gelegd… als alles goed gaat. Maar het zij zo. Dankzij het geluid kan ik me eindelijk concentreren om aan mijn werkdag te beginnen. 

10h05. Een cymbalumspeler nestelt zich onder mijn raam. Ik hou echt van de cymbalum, het is een zeer melodieus instrument. De eerste keer dat ik een muzikant in mijn straat hoorde spelen was toen ik in deze flat kwam wonen en ik verheugd was akoestische muziek in de openbare ruimte te horen. Sedertdien zijn er twee jaar verstreken en de wekelijkse herhaling van dezelfde paar liedjes, die steeds opnieuw worden gespeeld voor de toeristen, is een beproeving geworden. Helaas, oren hebben geen oogleden… Zoals de gevangenen in geheime CIA-gevangenissen die dagenlang gedwongen worden te luisteren naar rap, metal, pop, zelfs kinderliedjes, huilende baby’s of miauwende katten, of zoals de inwoners van Fallujah in 2004, die door de GI’s werden gebombardeerd met hardrock op vol volume; ik ben verstoken van stilte en sonische intimiteit. 

Wat moet ik doen? Jezelf verdedigen met een krachtige versterker en luidsprekers, en bijdragen aan de algemene kakofonie? Jezelf isoleren met een koptelefoon, zodat je tenminste je eigen muziek kunt kiezen? Doorgaan met de ongelooflijke opeenhoping van allerlei geluidsinformatie, sirenes, bellen, motoren, luidsprekers, alarmen, die ons gestrest en ziek maken? Verhuizen naar meer perifere, stillere, saaiere en duurdere gebieden? De stad verlaten? « Stiltezones » instellen, zoals aanbevolen door sommige Franse steden? Op het platteland « stiltegebieden » creëren waar stadsbewoners kunnen uitrusten, en een « stiltetoerisme » op gang brengen zoals in Nederland wordt uitgeprobeerd? Slaappillen nemen? Doof worden? 

10h30. Door deze vergelijking om te draaien, werd aan de vermoeidheid, spanning en slechte stemming een pijnlijke hoofdpijn toegevoegd. Ik ben maar van één ding zeker: de wereld behoort niet noodzakelijk toe aan hen die vroeg opstaan. 

Gwenaël Breës