Julian Assange
588 weken van vrijheidsberoving voor het vertellen van de waarheid
588 weken van vrijheidsberoving voor het vertellen van de waarheid
Op donderdag 10 mei werd Didier Reynders ondervraagd door Philippe Moureaux, burgemeester van Molenbeek, over de opmerkingen die hij die ochtend op de radio La Première had gemaakt, waarbij hij de Belgische wegen vergeleek met de Afghaanse wegen. Het antwoord liet niet lang op zich wachten, een spontane uiting die vaak overschaduwd wordt door de humanistische vermomming van bepaalde politieke figuren: « Ik had naar Molenbeek kunnen gaan, dat was dichterbij geweest, het was korter om in het buitenland te komen, » antwoordde hij, met een morsigheid en neerbuigendheid die gepaard ging met een gebaar van verstelbaarheid van zijn das, een waarschijnlijke uiting van zijn zekerheid. Dit zegt veel, en de rest ook, en zelfs meer, zoals de heer Reynders verder zegt « kom op, kom op, ik ben in de Senaat, mevrouw de Voorzitter, het is me een waar genoegen », terwijl hij met zijn twee handen de slapen van zijn bril aanraakt. Geen expliciete reactie in de zaal, geen verontwaardiging, het debat gaat door. Er was duidelijk geen greintje ongemak bij de persoon die net had gesproken.
Want de verontwaardiging van leiders en andere publieke figuren heeft in onze samenlevingen een theatraal tintje gekregen, en lijkt meer de functie te hebben om de aandacht van de pers te trekken, wanneer we weten dat die er is en dat we erop afkomen, dan om echte gevoelens tot uitdrukking te brengen. Dus, niets in de vergaderzaal… de pers is er niet. Niemand schreeuwt, niemand neemt aanstoot, geen senator staat op om de kamer te verlaten. Omdat wat gezegd wordt het resultaat is van echte vooroordelen. Omdat racisme er nog steeds is.
Vooroordelen hebben geen behoefte aan waarheden en gebruiken verwarring. Onverschillig tegenover de reële immigratiecijfers volgens de gemeenten, stelt de spreker, zoals velen, een arbitraire definitie van de vreemdeling vast, die varieert naar gelang van het land — buiten het gastland — waarvan hij de nationaliteit heeft, net zoals hij de verwarring tussen afkomst en nationaliteit handhaaft (die erin bestaat de niet-blanke Belg gelijk te stellen met een vreemdeling). Zeker, want zodra dit verschil opnieuw is vastgesteld, kan een van de grondslagen van het racisme van de heersende klasse tot uitdrukking worden gebracht: het verschil in rijkdom.
Er zijn 20.893 mensen in Sint-Jans-Molenbeek die niet de Belgische nationaliteit hebben, op een totaal van 83.674 personen. Ukkel telt 20.614 niet-Belgische inwoners op 76.732 inwoners. Elsene, 33.344 van de 79.768. Maar de heer Reynders zal zich geen vreemdeling voelen in Ukkel — waar hij zich onlangs heeft gevestigd — noch in Elsene, want de meerderheid van de buitenlanders voldoet niet aan de criteria van wat voor de minister van Buitenlandse Zaken een buitenlander is. Ukkel telt 7.155 Fransen — onder 16.410 vreemdelingen uit de Europese Unie; een minderheid is afkomstig uit Europese landen die geen lid zijn van de EU (830) of uit het Afrikaanse continent in zijn geheel (1.489), waaronder 421 Marokkanen — wij concentreren ons hier op deze minder blanke bevolkingsgroepen, deze Anderen voor wie de minister meer aandacht schijnt te hebben. Meer dan 30% van de buitenlandse inwoners van Ucclois zijn dus Fransen, tegen 7,5% van de Afrikanen (alle nationaliteiten samen voor een continent met meer dan een miljard inwoners).
Van de drie gemeenten Ukkel, Molenbeek en Elsene telt Molenbeek verhoudingsgewijs de minste buitenlanders. Maar de verdeling is verschillend tussen de « soorten » buitenlanders: onder de buitenlandse bevolking van elke gemeente zijn er 35% Fransen in Ukkel en 2% Marokkanen, 10% Fransen in Elsene en 4,2% Marokkanen, 35% Marokkanen en 9,5% Fransen in Molenbeek.
Afhankelijk van het land van herkomst zal een buitenlander dus niet echt als een buitenlander worden beschouwd, ook al heeft hij niet de Belgische nationaliteit — een Fransman in Ukkel bijvoorbeeld -, terwijl hij in collectieve voorstellingen als een buitenlander zal blijven worden beschouwd, ook al heeft hij de Belgische nationaliteit — een Belg-Marokkaan in Molenbeek bijvoorbeeld. Het negeren van de werkelijke nationaliteit en het in stand houden van de verwarring tussen herkomst en nationaliteit, waardoor de indruk ontstaat dat er in Molenbeek meer buitenlanders zijn dan in andere gemeenten, terwijl dit niet waar is. De heer Reynders noemt « buitenlanders » de gezichten van metagroepen, zelfs Belgen!
Zo definieert de minister als vreemd wat donkerder en armer is, de Franse immigranten van Elsene bijvoorbeeld, vaak rijker en witter. Het feit dat de verschillende allochtone entiteiten in verschillende gemeenten zijn gegroepeerd is grotendeels het gevolg van een sociaal-economisch gebaseerde geografische segregatie die de individuen in de stad verdeelt naar gelang van hun inkomen en dus noodzakelijkerwijs verschillend naar gelang van de oorzaken van hun immigratie. Waar Franse immigranten in Elsene en Ukkel hun land ontvluchten omdat zij weigeren hun rijkdommen te delen en vermogensbelasting te betalen, vluchten Marokkanen omdat zij betere levensomstandigheden zoeken. Om nog maar te zwijgen van het feit dat vele Marokkanen in het verleden gewoon werden opgeroepen om België te helpen verrijken. Kunt u zich voorstellen dat de heer Reynders dezelfde geringschattende opmerkingen zou maken over de Fransen in zijn nieuwgekozen gemeente, of over de Amerikanen in Brussel?
Door Molenbeek te assimileren met een vreemd land geeft de heer Reynders uiting aan een racisme van de dominante klasse, dat racisme in het algemeen legitimeert. Door niet onmiddellijk te reageren op de racistische uitlatingen van de minister, legitimeren de senatoren stilzwijgend dit soort uitlatingen. De daaropvolgende reacties in de media lijken eerder een geaffecteerde enscenering, een verbaal steekspel tussen politici die de bekentenis van de heer Reynders gebruiken als voorwendsel om af te rekenen, dan een oprechte verontwaardiging. Het ergste is niet de uiting van zijn gedachten door de voormalige voorzitter van de MR! Want wij weten dat hij « Marokkanen » « nodig » heeft, om de aandacht elders te vestigen en ongelijkheden te rechtvaardigen. Wat nog erger is, is dat deze uitdrukking niet automatisch de verontwaardiging van de verkozenen wekt.
Ten slotte, om de waarheid over de zomerse voorkeuren van de heer Reynders en zijn familie te bevestigen en geen twijfel te zaaien over zijn werkelijke bedoelingen om zich in Molenbeek te wagen, zal alleen zijn verleden ons geruststellen. Er is immers weinig reden tot ongerustheid, want deze laatste brengt zijn vakantie ongetwijfeld liever door in Marrakech en gaat lunchen in de villa van Albert Frère, een Belgisch zakenman en miljardair aan wie de door de voormalige minister van Financiën ingevoerde maatregelen, zoals de notionele interest, grotendeels ten goede zijn gekomen. Men zou de minister moeten vragen waarom Marokkanen, Belgen of niet, een probleem zijn in België en niet in Marokko.
Hoe dan ook, voor de heer Reynders zijn de Marokkanen hier niet thuis. De Fransen wel!
Alexandre Penasse
