Hou je niet van GMO’s? Wij geven u een voorproefje van AGM’s!

Illustré par :

Het debat over het gebruik van genetisch gemodificeerde organismen (GGO’s) in de landbouw is nog steeds aan de gang. De activisten, de transgene aardappelrooiers van Wetteren, die gerechtelijk als vandalen zijn gekwalificeerd, hebben de grote verdienste dat zij opnieuw de schijnwerper hebben gericht op een essentiële kwestie, namelijk die van de doelstellingen van het wetenschappelijk onderzoek.

Nee, wetenschappelijk onderzoek is niet a priori deugdzaam, belangeloos en een bron van vooruitgang voor de mensheid, zoals de deskundigen op het gebied van genetische manipulatie zelfverzekerd verkondigen. Het is onaanvaardbaar dat de commerciële belangen van de agro-voedingsmultinationals die betrokken zijn bij het op de markt brengen van genetisch gemodificeerde planten, worden verdoezeld en dat de banden tussen deze multinationals en de zogenaamd objectieve wetenschappers die verantwoordelijk zijn voor de beoordeling van de effecten op ecosystemen en gezondheid, worden verhuld. Evenmin kan worden voorbijgegaan aan de gevolgen op lange termijn van genetische modificaties waarmee in het laboratorium wordt geëxperimenteerd, en nog meer in een niet-gecontroleerd milieu, aangezien het waarschijnlijk is dat daarop vroeg of laat octrooi zal worden verleend en dat zij « economisch rendabele » toepassingen zullen hebben.

Slechts weinigen onder ons, vooral als we niet in die tijd geboren zijn, weten dat genetische manipulatie van dieren al in de jaren tachtig plaatsvond. Het doel is het dierlijke organisme te wijzigen om het te verbeteren, d.w.z. om het efficiënter en dus rendabeler te maken in de functie die de mens het toebedeelt.

Drie soorten ingrepen, door het inbrengen van een vreemd gen, zijn in de afgelopen 30 jaar toegepast en hebben geleid tot de produktie van transgene dieren, hetzij voor de fokkerij, hetzij omgevormd tot farmaceutische fabrieken, hetzij voor gebruik als klinisch model bij medisch onderzoek.

De verontwaardiging van de dierenbeschermingsverenigingen en, meer in het algemeen, de negatieve opinies die in opiniepeilingen in de Europese Unie naar voren zijn gekomen, hebben de opkomst van duidelijk economische toepassingen vertraagd. Veel mensen hebben spontaan het gevoel dat de grondrechten en de waardigheid van dieren worden geschonden; dieren worden gereduceerd tot machines en totaal ontkend als wezens met gevoel. Maar dit heeft onderzoekers over de hele wereld (vooral in Canada en de Verenigde Staten) er niet van weerhouden de meest potentieel interessante soorten te manipuleren met het oog op een mogelijke « verbetering » van de voedselproductie. In dit verband is de aandacht vooral uitgegaan naar aquacultuurvis en gekweekte varkens. Dit heeft geleid tot de creatie van de reusachtige Atlantische zalm en het transgene Enviropig-varken.

De reuzenzalm, die in het begin van de jaren negentig is ontwikkeld, heeft een vreemd groei-gen waardoor hij na 12–18 maanden kweken 5–6 keer zo groot kan worden als zijn normale soortgenoot.

Bij hun onderzoek naar waterdieren die bestand zijn tegen lage temperaturen, hebben onderzoekers in een paling uit het noordwestelijk deel van de Atlantische Oceaan (voor de kust van New England) een gen ontdekt dat deze vis een weerstand tegen bevriezing geeft waardoor hij kan overleven in water met zeer lage temperaturen.

Door de Atlantische zalm met dit gen uit te rusten, kan de ontwikkeling van de zalmaquacultuur worden uitgebreid tot gebieden met zeer lage zeewatertemperaturen in de winter.

In 2001 hebben onderzoekers van de Universiteit van Guelph (eveneens in Canada) een transgeen varken ontwikkeld, dat door de introductie van een transgene combinatie met de bacterie e. coli en muizen-DNA, verteert het fytinezuur in voedsel, waardoor grote hoeveelheden fosfor in de feces vrijkomen. Fosfor is een van de belangrijkste vervuilers van waterlopen en grondwater door varkensmest. De Enviropig is dus een « ecologisch » varken dankzij genetische manipulatie…(1)

Terwijl Enviropig’s aanvraag voor een vergunning voor het in de handel brengen (ingediend in 2009) zowel in Canada als in de Verenigde Staten is afgewezen, waardoor het op korte termijn geen commerciële toekomst heeft, kan hetzelfde niet worden gezegd van Aquabounty’s AquAdvantage zalm.

Deze zalm, die door tegenstanders van het project Frankenfish wordt genoemd, heeft een gen dat bestand is tegen bevriezing en een gen voor Pacifische zalm waardoor hij twee keer zo snel volwassen kan worden als zijn tegenhanger zonder GGO’s.

Het is in de Verenigde Staten ter goedkeuring voorgelegd aan de Food and Drug Administration (FDA) en heeft op 21 december 2012 een positief advies ontvangen.

De FDA was van mening dat de transgene zalm geen tastbaar gevaar voor het milieu vormde. Aquabounty geeft toe dat het niet kan garanderen dat zijn viskwekerijen (2) perfect zijn ingesloten; wanneer men de mogelijke gevolgen van het ontsnappen van transgene vis kent, kan men alleen maar geschokt zijn door een dergelijke onzorgvuldigheid.

In 1998 zei een van de meest vooraanstaande deskundigen op dit gebied, Kjetil Hindar van de universiteit van Oslo, op het symposium dat ik in het Europees Parlement mocht organiseren: « Als de ontsnappingen van transgene vis van dezelfde orde zijn als nu in viskwekerijen, zal de toekomst niet bestaan uit wilde zalm, maar uit transgene zalm die in het wild wordt gekweekt.(3).

Op het moment van schrijven is het besluit van de FDA over de aanvraag voor nieuwe voedingsmiddelen op basis van Frankenfish nog niet bekend. Als, zoals waarschijnlijk is, het licht op groen staat, is de weg vrij voor een nieuwe golf van toepassingen voor GGO’s (genetisch gemodificeerde dieren).

Europa is tot op heden niet aan een dergelijke vraag onderworpen. Maar het zou van roekeloosheid getuigen als we het risico dat voor ons ligt, zouden negeren. Nu de EU op het punt staat onderhandelingen met de VS te beginnen over de totstandbrenging van een transatlantische vrijhandelszone, zal de wederzijdse erkenning van milieu- en gezondheidsnormen aan beide zijden op de agenda staan. De uitkomst van deze onderhandelingen is voorspelbaar, temeer daar de Europese neefjes van de Verenigde Staten gretig aftrek vinden: in april 2013 werd in het Verenigd Koninkrijk met trots de geboorte aangekondigd van varken 26, een genetisch gemodificeerd varken dat door het Roslin Institute in Edinburgh, Schotland, is gecreëerd.

Varken 26 is geprogrammeerd om weerstand te bieden tegen Afrikaanse varkenspest. Hij is geboren waar Dolly, het beroemde gekloonde schaap, in 1996 werd geboren.

De weg wordt vrijgemaakt voor genetisch gemodificeerde dieren…

Paul Lannoye
Notes et références
  1. Christian Vélot, OGM, tout s’explique, éditions Goutte de Sable, 2009
  2. “Food and Water Watch: genetically engineered food- an overview”, www.foodandwaterwatch.org , mai 2012.
  3. Paul Lannoye, Transgénique : le temps des manipulations, Ed.Frison-Roche, Paris, 1998.

Espace membre

Leden