Haren Gevangenis

Zoals we in het laatste Kairos dossier« Tegen de gevangenis van Haren en alle moderne gevangenissen » vermeld hebben, zijn hier de antwoorden van de PS, Ecolo, CDH, MR, op onze vraag:

« Is uw partij voor of tegen de bouw van een megagrote gevangenis in Haren en, meer in het algemeen, wat is het standpunt van uw partij ten aanzien van de bouw van nieuwe gevangenissen?

We laten u zelf beslissen…

- PS⁽¹⁾

De vraag of er al dan niet een nieuwe gevangenis moet worden gebouwd in
Brusselse Gewest is in de eerste plaats de verantwoordelijkheid van de autoriteiten
Federaal. De reeds lang bestaande constatering van de vervallen of zelfs ongezonde staat van
Het valt echter niet te ontkennen dat de gevangenissen van Sint-Gillis en Vorst de belangrijkste zijn. De
de detentieomstandigheden van gevangenen zijn herhaaldelijk bekritiseerd
door internationale instanties.

Gezien de vergevorderde staat van verloedering van gevangenissen en de veranderende normen van
detentie sinds hun bouw (in de 19e eeuw), heeft de federale staat
koos ervoor om een nieuwe gevangenis te bouwen in Haren en te verhuizen
de gevangenen van Sint-Gillis, Vorst en Berkendael tegen 2018–2019.

Het Brussels Gewest is de bevoegde instantie om de aanvraag te behandelen
bouwvergunning voor dit project en de naleving van de
van kracht zijnde verordeningen en de harmonieuze integratie van de
dit project in de stad. De milieueffectbeoordeling is net afgerond.
en het project ondergaat momenteel een openbaar onderzoek
op het grondgebied van de Stad Brussel.

Voorts heeft de aankondiging van de ontmanteling van de gevangenissen van Sint-Gillis
en Vorst is een kans voor het Brusselse Gewest om
om een nieuwe woonwijk te ontwikkelen en nieuwe
voorzieningen ten behoeve van haar inwoners. Een studie naar de definities was dus
werd op haar initiatief uitgevoerd en concludeerde dat het mogelijk was om
de gevangenissen en creëren duizend wooneenheden en een nieuw gebouw voor de
Tenminste één grote school en andere lokale voorzieningen.

Op 2 april heeft de Brusselse regering de conclusies goedgekeurd
van deze definitiestudie en besloten de implementatie voort te zetten van
dit project. Zij bevestigde ook haar voornemen om de
gevangenissen en droeg de minister-president op de besprekingen voort te zetten met
de federale staat in deze zin.

Concluderend, gezien de mogelijkheid dat de bouw van de Harense gevangenis
vormt in termen van rehabilitatie van een uitgestrekte wijk in de c¦ur van de
Regio, en gezien de verbetering van de omstandigheden van detentie van
kan het Brussels Gewest zich geen krijgsgevangenschap veroorloven.
Dit project moet worden toegejuicht.

- ECOLO

In het specifieke geval van het maxi-gevangenisproject in Haren lijkt het Ecolo duidelijk dat een gedecentraliseerde gevangenis onvermijdelijk de kwestie van de bereikbaarheid met het openbaar vervoer zal opwerpen, maar ook die van de moeilijkheid voor gezinnen, ondersteunende diensten voor gedetineerden, bezoekers en advocaten om de gevangenis gemakkelijk en snel te bereiken.

Het staat vast dat een maxi-gevangenis in Haren het evenwicht in een wijk die toch al onder grote druk staat en veel overlast veroorzaakt, totaal zou verstoren. Desondanks is het district erin geslaagd een waardevol milieu-erfgoed voor de bewoners te bewaren en het is belangrijk dit zoveel mogelijk in stand te houden. Er staan verschillende zaken op het spel, waaronder het behoud van de stedelijke landbouw. Ook hier is het door de omvang van het project niet mogelijk om op lokaal of zelfs regionaal niveau een evenwicht te handhaven.

Er zijn ook andere kwesties aan de orde gesteld, zoals die van de veiligheid en het beheer daarvan: welk veiligheidskorps zou de gevangenen onder zijn hoede nemen? Wat is het protocol tussen de federale regering en de politiezone? Evenzo lijkt er niets te zijn bepaald met betrekking tot de architectonische en stedenbouwkundige criteria van het nieuwe gebouw.

De beginselen die volgens ons het denken over het gevangenisbeleid moeten sturen, zijn

• een gevangenisbeleid op menselijke schaal en in menswaardige omstandigheden te ontwikkelen en te garanderen.
• Bestrijding van de overbevolking van de gevangenissen
• Ervoor zorgen dat gevangenissen toegankelijk zijn voor families, advocaten en verenigingen die met gevangenen werken
• ontwikkeling van alternatieven voor gevangenisstraf in plaats van vergroting van de gevangeniscapaciteit.

Volgens deze verschillende criteria is het maxi-gevangenis-project in Haren in de ogen van Ecolo geen adequaat antwoord.

Wat het gevangenisbeleid op « menselijke maat » betreft, hebben wij steeds gewezen op de noodzaak om de alternatieven voor opsluiting te diversifiëren, zowel in ons verkiezingsprogramma als in onze oproepen aan de federale regering of in onze ministeriële verantwoordelijkheid voor bijstand aan gedetineerden en rechtzoekenden van 2004 tot 2014.

ECOLO wil de oriëntatie en de filosofie van het strafrecht veranderen door de nadruk te leggen op preventie, geloofwaardige alternatieven voor preventieve hechtenis en de herdefiniëring van een penitentiair beleid. Wanneer een gevangenisstraf niet kan worden vermeden, moet deze worden ondergaan in omstandigheden waarin de mensenrechten worden geëerbiedigd, vergezeld gaan van psychosociale begeleiding en worden gebruikt ter voorbereiding op de vrijlating, teneinde het risico op recidive te beperken. De door Ecolo verdedigde optie bestaat erin de bestaande grote penitentiaire structuren te vervangen door kleinere eenheden, met een capaciteit van niet meer dan 150 gevangenen. Tenslotte is Ecolo gekant tegen elke vorm van privatisering van gevangenisactiviteiten, zelfs indien deze beperkt blijft tot bepaalde diensten.

De strijd tegen de overbevolking van de gevangenissen is een van onze prioriteiten, en daarom vragen wij dat de uitzonderlijke toepassing van voorlopige hechtenis wordt gewaarborgd, dat alternatieve maatregelen voor detentie worden ontwikkeld en dat daarin wordt geïnvesteerd, en dat voorlopige hechtenis wordt voorbehouden voor de ernstigste gevallen. Mensen uit de gevangenissen krijgen moet ook een prioriteit zijn.

In het geval van Haren,

- Het federale project maakt het niet mogelijk de nodige toegankelijkheid tot de penitentiaire activiteit te bieden — noch voor de gezinnen, noch voor het verenigingsmilieu dat zich bezighoudt met kwesties van ondersteuning en reïntegratie, noch voor de actoren van het gerechtelijk apparaat. Dit project, dat door de federale regering als voorbeeldig wordt gepresenteerd, voorziet in een te grote concentratie van gevangenisactiviteiten en ligt te ver uit de buurt.

- De omvang van het gevangenis-« aanbod » dat het Haren-project vertegenwoordigt, komt voor ons, zoals voor vele oplettende waarnemers van deze sector, niet overeen met de wenselijke evolutie van het gevangenisbeleid in België. Dit laatste zou veeleer de voorkeur moeten geven aan kleinschalige infrastructuren op ruimtelijk niveau, binnen de samenleving.

Kortom, terwijl het gevangenisbeleid in België zou moeten evolueren op basis van drie principes: kleinschaligheid, alternatief en nabijheid, kunnen we alleen maar betreuren dat het maxi-gevangenisproject in Haren het perfecte tegenvoorbeeld is.

Wij herhalen hier niet al onze voorstellen over het gevangenisbeleid, die grotendeels te vinden zijn in ons programma voor de verkiezingen van mei 2014. Wij verwijzen ook naar de recente carte blanche (La Libre Belgique van 2 oktober) van een Écolo-voorzitter van het OCMW met als titel: « sociale uitsluiting achter hoogtechnologische gevangenissen ». Het ontwikkelt een bijkomend aspect van het huidige gevangenisbeleid: de toenemende overdracht van de verantwoordelijkheid voor de verzorging van gedetineerden van de federale overheid naar de OCMW’s

Niettemin is het dringend noodzakelijk om in de huidige Brusselse gevangenissen ruimten voor opleiding, onderwijs en opvang van gezinnen te voorzien die fatsoenlijker en groter zijn dan de weinige « gangen » die momenteel voor deze activiteiten en ontmoetingen dienen.

Voor het specifieke geval van Brussel heeft Ecolo gevraagd dat in de effectbeoordeling ook een kleinere optie met het behoud van de gevangenis op de site van Sint-Gillis in overweging wordt genomen.

- UNHRC

De kwestie is ingewikkeld omdat de situatie van de gevangenissen, met name in Brussel, bijzonder moeilijk en gevoelig is en de problemen in verband met het megagevangenisproject van Haren talrijk zijn in een meer dan delicate economische situatie.

1° de situatie van de gevangenissen in Brussel:

De Brusselse gevangenissen verkeren in een deplorabele toestand, zijn bijzonder ongezond en ongeschikt voor de detentie of het voorarrest van een mens. De Bosgevangenis is daar verreweg het slechtste voorbeeld van. De omstandigheden waaronder de gevangenen worden vastgehouden zijn onmenselijk en een rechtsstaat volstrekt onwaardig. Dit is een unanieme observatie.

Er moet dus dringend actie worden ondernomen om deze gevangenissen te sluiten.

De drie gevangenissen in Brussel hebben een totale (overbevolkte maar reële) bevolking van meer dan 1200 gedetineerden

2° Welke oplossingen?

a) Renovatie zou waarschijnlijk veel te duur zijn en zou een sluiting voor een extreem lange periode vereisen om de renovatie van deze gevangenissen te verzekeren

b) Als er geen andere oplossingen zijn, zijn er dus ongetwijfeld een of meer nieuwe gebouwen nodig, maar waar en volgens welke formule?

c) Is de bouw van een nieuwe gevangenis geen gelegenheid om na te denken over nieuwe structuren op een veel menselijker schaal, gebaseerd op een echt detentieplan dat aan elke gedetineerde is aangepast, aangezien de beginselenwet van 2005 helaas nog niet in werking is getreden voor de belangrijkste aspecten in verband met deze geïndividualiseerde detentieplannen die een echte reïntegratie van de gedetineerde bij zijn vrijlating mogelijk moeten maken en het risico op recidive zoveel mogelijk moeten beperken?

In de CDH zijn wij van mening dat deze nieuwe structuren in deze geest moeten worden gebouwd en ruimte moeten bieden voor beroepsactiviteiten, maar ook voor opleiding, sport en ambachtelijke activiteiten.

Zij moeten vooral, naar gelang van het geval, geleidelijk evolueren van strenge veiligheidsnormen (voor de ernstigste gevallen) naar geleidelijk meer open stelsels die gebaseerd zijn op de verantwoordelijkheid van de gedetineerde en vooral op de gecontroleerde voorbereiding van zijn vrijlating en zijn terugkeer naar het echte leven.

In het kader van voorlopige hechtenis of definitieve hechtenis moet de ruimte de gedetineerde in staat stellen in contact te treden met de buitenwereld en tegelijk de openbare veiligheid waarborgen. Hij moet vanaf het begin van zijn detentie onder toezicht staan van multidisciplinaire teams.

Het blijkt dat een van de grootste moeilijkheden voor gedetineerden bij hun vrijlating is om opnieuw aansluiting te vinden bij het leven van alledag en de verantwoordelijkheid daarvoor op zich te nemen (beheer van een budget, huishoudelijk leven, administratieve en fiscale procedures, het nemen van persoonlijke verantwoordelijkheid, enz.) Met deze voorbereiding moet vanaf het begin van de detentie in passende inrichtingen rekening worden gehouden.

d) Vestiging van de gevangenis in Haren :

• Afgezien van de milieuproblematiek roept de bouw van een megagevangenis de volgende vragen op: 
  • De afstand tussen het gerechtsgebouw van Brussel en de gevangenis van Haren: met de verkeersmoeilijkheden in Brussel zal deze afstand leiden tot traag verkeer en aanzienlijke kosten in verband met het reizen en de daarmee gepaard gaande veiligheidsproblemen. 
    • Ofwel moeten de gedetineerden naar het paleis worden overgebracht voor inhoudelijke hoorzittingen, hetgeen aanzienlijke kosten met zich zal brengen
    • Ofwel verschijnen de gedetineerden die voor de raadkamer moeten verschijnen in een daarvoor bestemde ruimte binnen de gevangenis, en ontstaat het probleem voor de magistraten, de griffiers, de officieren van justitie en de advocaten die zich in het verkeer zullen moeten verplaatsen met alle problemen van dien in verband met de dossiers die zullen moeten volgen.
    • Advocaten zullen het moeilijk hebben om hun zittingen zowel in de rechtszaal (in het gerechtsgebouw) als in de raadkamer (in de gevangenis) te organiseren, tenzij er om deze reden speciale tijdschema’s worden opgesteld.
  • Bezoeken van zowel families als advocaten worden bemoeilijkt door de afstand en het niet-functioneren van het openbaar vervoer
• De kosten van de exploitatie: zelfs indien de staat geen middelen uittrekt voor de bouw van de gevangenis (particuliere ondernemingen), zullen de huurgelden die de staat gedurende vele jaren zal moeten betalen, een gezond beheer van de begroting voor justitie niet mogelijk maken.

Conclusies

Dit mega-gevangenisproject moet een unieke gelegenheid zijn om het vraagstuk van de gevangenis opnieuw te bezien op menselijke schaal, in kleine modules en vooral zodanig uitgedacht dat de nadruk wordt gelegd op de voorbereiding van de gevangene op zijn vrijlating en zijn reïntegratie in het maatschappelijk leven door het risico van recidive te verminderen door het maximaliseren van de processen van reïntegratie, beroepsopleiding, multidisciplinaire begeleiding en humane detentievoorwaarden. Er moeten echter dringend oplossingen worden gevonden voor de Brusselse gevangenissen.

- MR⁽²⁾

Geachte heer,

Wij hebben uw e‑mail van 31 maart ontvangen en danken u daarvoor.

Zoals u weet, is de Hervormingsbeweging altijd voorstander geweest van een verantwoordelijk en geloofwaardig gevangenisbeleid.

De geloofwaardigheid van een rechtshandhavingssysteem hangt af van zijn vermogen om de door de strafrechter uitgesproken straffen doeltreffend en snel ten uitvoer te leggen. Met dit voor ogen heeft de huidige regering een reeks concrete initiatieven genomen.

De overbevolking van de gevangenissen is een belangrijke hinderpaal voor een doeltreffend en samenhangend beleid inzake de tenuitvoerlegging van straffen. De perverse effecten zijn bekend: late uitvoering van straffen, niet-uitvoering van korte straffen, vervroegde invrijheidsstelling, voorlopige invrijheidsstelling, onderbreking van straffen in afwachting van beschikbare plaatsen of elektronische armbanden, en de onmogelijkheid om een echt detentieplan op te stellen dat bijdraagt tot de verantwoordingsplicht van de veroordeelde, zijn reïntegratie, het besef van de begane fout en het herstel van de door het strafbare feit veroorzaakte schade.

Om de overbevolking van de gevangenissen tegen te gaan, is de regering doorgegaan met de uitvoering van het meerjarenactieplan om de gevangeniscapaciteit te vergroten en de gevangenisgebouwen te renoveren — het Masterplan. Dit plan voorziet in de bouw van 2.217 plaatsen tussen 2012 en 2017. In 2014 werden drie nieuwe gevangenissen gebouwd, waaronder Marche-en-Famenne, Leuze en Beveren, goed voor 1 000 extra plaatsen. Uit evaluaties van het Directoraat-generaal Gevangenissen van de FOD Justitie blijkt echter dat er ondanks de volledige uitvoering van het masterplan een tekort aan plaatsen zal blijven bestaan als gevolg van de toename van de gevangenisbevolking.

De Mouvement Réformateur stelt daarom voor de uitvoering van het Masterplan voort te zetten en — indien de begrotingscontext het toelaat of volgens nog vast te stellen financieringsmodaliteiten — een Masterplan Gevangenis III te concretiseren om het hoofd te bieden aan de door de Algemene Directie van Penitentiaire Inrichtingen geraamde overbevolking van de gevangenissen, een echte moderne classificatie van gedetineerden mogelijk te maken en bijgevolg een echte diversificatie van de penitentiaire systemen tot stand te brengen.

Ik hoop dat ik uw vragen heb kunnen beantwoorden en volledig tot uw beschikking blijf staan.

Abonneer je op Kairos*.

• Om in te schrijven, volstaat het een bankoverschrijving te maken ten gunste van Kairos vzw op rekeningnummer: 523–0806213-24
  IBAN BE81 5230 8062 1324 — BIC TRIOBEBB, en in de mededeling het adres van verzending te vermelden.
  Meer informatie op http://www.kairospresse.be/abonnement
  (Belgisch abonnement vanaf 18 euro voor één jaar en 6 nummers)
  U kunt ons ook vinden in vele krantenwinkels en boekhandels in België