« Geen democratie zonder ongehoorzaamheid aan verdragen » (Grieks gezegde)

« We zullen origineel zijn en na de verkiezingen respecteren wat we eerder hebben gezegd  » ⁽¹⁾, voorspelde Alexis Tsípras. Enkele maanden later is het duidelijk dat de originaliteit elders ligt: een nieuw bezuinigingspakket wordt goedgekeurd door « radicaal links », dat verkozen is om er een eind aan te maken. Om deze verandering te rechtvaardigen, wordt alle kritiek op deze vraag gericht:  » Wat zou jij gedaan hebben in zijn plaats?  » Waarop we zonder aarzelen kunnen antwoorden: iets anders, anders.

« Onder hoge verwachtingen liggen diepe teleurstellingen  » ⁽²⁾: dat is wat het debacle van de « anti-bezuinigingsregering  » ons heeft doen inzien. Het positieve van de strijd van het Griekse volk is natuurlijk dat hij ons dwingt onze mobilisaties te heroverwegen en na te denken over het belang van een herijking van het monetaire vraagstuk in een Europa dat is opgesloten door neoliberale verdragen en in een eurozone die wordt gedomineerd door Duitse belangen. Maar Syriza’s traumatische’geheugenflip’⁽³⁾ brengt zijn eigen deel van hulpeloosheid, pessimisme en verlamming met zich mee. Het is dus nuttig hieruit lering te trekken, zonder taboes of fetisjisme, om niet te bezwijken onder het Thatcheriaanse dogma dat « er geen alternatief is ». Want, hoewel spectaculair, kan deze nederlaag meer verklaard worden door de illusies van « Dit is niet alleen te wijten aan het« bewegingsradicalisme » dat wordt gehandhaafd ten aanzien van een partij die zich grotendeels heeft bekeerd tot Realpolitik (en nu tot de cultus van de leider), maar ook aan het ontbreken van alternatieven — te vaak voorgesteld als een karikaturale keuze tussen een gemeenschappelijke munt of een nationale munt, tussen stabiliteit en chaos… 

geen kracht raport zonder Plan B 

Syriza kwam op 25 januari aan de macht op de rug van het bezoedelde bestuur van de uittredende regering: de financieringsovereenkomst met de EU liep net na de verkiezingen af. Tsípras en zijn minister van Financiën dachten dat de overduidelijke mislukking van de memoranda voldoende zou zijn om de schuldeisers (die zich ervan bewust waren dat de schuld op deze manier niet aan hen zou worden terugbetaald)« over te halen  » om« echt links » een ander beleid te laten voeren. Deze hoop werd al snel de bodem ingeslagen. Op 28 januari zei het hoofd van de Europese Commissie, Jean-Claude Juncker:« Er kan geen democratische keuze zijn tegen de Europese verdragen » ⁽⁴⁾. Twee dagen later bevestigde de voorzitter van de Eurogroep, Jeroen Dijsselbloem: « Of u tekent het memorandum of uw economie zal instorten. Hoe doe je dat? We zullen uw banken neerhalen.  » ⁽⁵⁾ Geconfronteerd met de alliantie van Europese conservatieve en sociaaldemocratische partijen die Syriza willen opbreken, en in een ongunstige internationale context,« zette Varoufakis zich alleen, met zijn argumenten, in om de publieke opinie in Europa en zelfs in Duitslandte doen omslaan »⁽⁶⁾, in de hoop dat vroeg of laat« de rede zou zegevieren in de onderhandelingen »⁽⁷⁾.

In Griekenland heeft de bevolking, afgezien van enkele maatregelen die het sociale karakter van de staat enigszins herstellen, geen enkele van de economische beloften van Syriza in vervulling zien gaan. En met reden: in plaats van te breken met de logica van de memoranda en de Trojka, zoals zij had beloofd, heeft de regering de« instellingen » gevraagd te onderhandelen over een« reddingsplan » (wat, afgezien van de semantische nuance, op hetzelfde neerkomt). Op 20 februari verkreeg hij een verlenging van de interimovereenkomst tot 30 juni, waarbij hij deze terugtrekking rechtvaardigde als een manier om tijd te winnen om te onderhandelen. In ruil daarvoor verbond zij zich ertoe de toepassing van het tweede memorandum te handhaven en geen enkel besluit te nemen zonder de goedkeuring van de schuldeisers, waardoor zij zichzelf elke manoeuvreerruimte ontnam. En terwijl de « onderhandelingen  » zich voortsleepten en de Griekse concessies zich opstapelden, stortte de economie in. Een lid van de Griekse delegatie verklaarde: « Het was pas tijdens de laatste week dat de [avant l’échéance du 30 juin] dat de Griekse ambtenaren de maat hebben genomen van wat er gebeurt »⁽⁸⁾, waardoor « een situatie van escalatie tot kettingreactie, een soort langzame paniek in de banken en ineenstorting » kon ontstaan […], infarct » wat zal veranderen in een « hartaanval ». De Europese Centrale Bank zal in de nasleep van de aankondiging van het referendum deliquiditeit voor het Griekse banksysteem afsluiten.  » Onze grootste fout? dat ze hun wil om ons te vernietigen verkeerd hebben ingeschat.⁽⁹⁾geeft een minister toe. Een Syriza-insider, die strenger is, meent dat Tsípras« het gezond verstand heeft genegeerd, de waarschuwingen van ons allemaal, zelfs de waarschuwingen van Lafontaine en de leiders van Die Linke, die beter dan wie ook konden voorzien wat Merkel en Schäuble precies zouden doen.  » ⁽¹⁰⁾

Het meest onverklaarbare is dat de Griekse generale staf zich in het nauw liet drijven, « Het was de eerste keer dat de regering een pistool tegen haarhoofd zette en de verwoestende overeenkomst ondertekende die wij kennen, zonder te hebben geprobeerd het machtsevenwicht om te keren, noch de vijf maanden van onderhandelingen te hebben benut om plannen B, C of D uit te werken. Het antwoord van Tsípras is verontrustend: « Voor zoverik weet, (…) Alternatieven die we zogenaamd negeren bestaan niet!⁽¹¹⁾. De situatie vereiste echter dat we op verschillende opties voorbereid waren, en de antwoorden stonden zwart op wit in het Syriza-programma. Het kabinet Tsípras beschikte over een reeks opties om zijn onderhandelingspositie te versterken en de « strop  » van de schuldeisers te versoepelen. Geen van beide gebruiken is ofwel een keuze ofwel een tegenstrijdigheid, en zou enige uitleg verdienen. Maar beweren dat ze niet bestaan is een leugen. De combinatie van dergelijke maatregelen had heel goed kunnen leiden tot een herstel van de economie en tot concessies van de schuldeisers. 

Tussen januari en juni heeft« overig links » trouw bijna 8 miljard euro terugbetaald aan zijn schuldeisers. Doordat hij geen leningen kon opnemen bij de banken, werden de schatkisten van een staat die op de rand van het bankroet stond, leeggehaald, waardoor de overheidsfinanciën hun rol niet konden spelen, vooral niet in de humanitaire crisis. Het alternatief was wanbetaling of een moratorium op de schuld, om de vicieuze cirkel van lenen om eerdere leningen en de rente daarop terug te betalen, te doorbreken. De conclusie van het werk van de Waarheidscommissie inzake de staatsschuld, die door de bevoegde VN-instanties werd toegejuicht, luidde dat deze schuld« illegaal, weerzinwekkend en onhoudbaar » is. Maar« de regering doet alsof dit allemaal niet bestaat »⁽¹²⁾, en verkiest haar « partners  » te winnen voor het idee van een Europese schuldenconferentie, tevergeefs. 

De dreiging van financiële verstikking, die eind januari duidelijk werd, ging gepaard met een vermindering van de financieringsmogelijkheden van de Griekse banken vanaf 4 februari en met twijfels bij spaarders en beleggers over de vraag of Griekenland in de euro zou blijven. De Griekse regering heeft niet teruggevochten: terwijl zij zich ertoe verbond geen unilaterale beslissingen te nemen, heeft zij voorkomen dat de belofte aan de Grieken om de economie nieuw leven in te blazen, werd nagekomen (kapitaalcontrole, verhoging van het minimumloon, stopzetting van de privatiseringen, renationalisatie van de essentiële infrastructuurvoorzieningen van het land, enz.) De opeising van de Griekse centrale bank en de socialisering van de systeembanken (waar de staat een meerderheid heeft) was een kernpunt van deze strijd, die in het programma van Syriza was opgenomen en die het mogelijk zou hebben gemaakt « Griekse euro’s  » uit te geven die noch echt euro’s, noch volledig drachme waren. Maar het zou een daad van breuk zijn geweest, die ongehoorzaamheid aan de ECB en het Europees Monetair Stabiliteitsmechanisme zou hebben gevergd, en opstand tegen de banken en hun belangrijkste aandeelhouders. Moeilijk, aangezien de belangrijkste adviseurs van Tsípras, Dragasákis en Stathakis⁽¹³⁾,« sterke banden hebben met de particuliere bankenlobby en [qu’ils] de Griekse bankiers hebben beloofd dat de banken ongemoeid zullen worden gelaten » ⁽¹⁴⁾.

de linkse eXit, of de ChoiX van Politiek 

Syriza (« Coalitie van Radicaal Links ») is een verzameling van verschillende bewegingen en stromingen die tot deze zomer waarschijnlijk geen duidelijk standpunt hadden over de euro. De discussie van het Centraal Comité⁽¹⁵⁾ na de ondertekening van het derde memorandum herinnert hieraan. Wanneer het Platform van Links erop wijst dat een partijleus luidde « Geen opoffering voor de euro « , herinnert een lid van de sociaal-democratische vleugel aan het tweede deel van de zin: « Geen illusie ten aanzien van de drachme « . Een soortgelijke ambivalentie vinden we bij Varoufakis: voorheen vijandig tegenover toetreding tot de euro, en zeer kritisch over het model ervan, pleit hij ervoor de euro niet te verlaten (omdat hij denkt dat het een jaar zal duren om logistiek gezien een nieuwe munt te creëren)… terwijl hij de invoering van een parallelle munt steunt. In werkelijkheid heeft het valutadebat in Griekenland nooit plaatsgevonden. Maar toch, hoe vaak horen we niet dat « De Grieken zijn zeer gehecht aan het lidmaatschap van hun land van de eurozone.« Deze gehechtheid wordt « bewezen » door opiniepeilingen en is deels gebaseerd op de goede tijden na de toetreding tot de euro, toen het land boven zijn stand leefde… totdat de crisis uitbrak. De publieke opinie lijkt echter minder timide dan de politieke klasse: 61,3% van de Grieken stemde « nee » in het referendum (waaronder 85% van de jongeren tussen 18 en 24 jaar), ondanks het feit dat de Europese leiders hen met een Grexit dreigden, ondanks mediahypes, misleidende opiniepeilingen en de sluiting van banken. Als in een referendum duidelijk het verband zou worden gelegd tussen de euro en het bezuinigingsbeleid, is er niets dat erop wijst dat de Grieken koste wat kost voor de euro zouden kiezen. Tsípras daarentegen was het ermee eens dat het verlaten van de euro « een onuitsprekelijke catastrofe » zou zijn, en verklaarde dat« de drachme geen linkse optie is »⁽¹⁶⁾ en dat hij « land en water zou opgeven om in de euro te blijven »⁽¹⁷⁾. Zijn partij heeft de mensen namelijk nooit voorbereid op de mogelijkheid van een Grexit. Zijn firma bestudeerde het alleen aan de oppervlakte, in paniek door het idee een zichzelf vervullende profetie te creëren. En hijzelf heeft ervan afgezien de dreiging strategisch te gebruiken, zodat Duitsland deze kon aangrijpen als een onderhandelingswapen op het laatste moment, met het resultaat dat wij kennen. Had Tsípras werkelijk « geen andere keuze  » tegenover deze « staatsgreep  » die erop gericht was« terreur te zaaien onder het volk […] in de verleiding te komen een alternatief economisch beleid te kiezen « ⁽¹⁸⁾? Kan hij zich niet verzetten tegen de eerbiediging van het mandaat van het volk, de Europese opinie als getuige nemen, gebruik maken van de wettelijke middelen die hem ter beschikking staan⁽¹⁹⁾, zich beroepen op de Europese verdragen die niet voorzien in de uitzetting van een lid van de eurozone of de EU…? En niet te vergeten de  » noodoplossingen ⁽²⁰⁾ bestudeerd, zij het laat, door Varoufakis ».om liquiditeit te creëren « : enerzijds een parallel betalingssysteem (fiscaal en niet-bancair) dat « het creëren van liquiditeit » mogelijk maakt.enkele weken te overleven binnen de eurozone, ondanks de gesloten banken, totdat een akkoord is bereikt » ; anderzijds een aanvullende elektronische munt die op langere termijn naast de euro zou kunnen bestaan. « Helaas wilde de regering dit programma niet uitvoeren: wij hebben gewoon het referendum afgewacht alvorens te capituleren.⁽²¹⁾. En omdat Tsípras geen enkel scenario voor een onderhandelde linkse Grexit had voorbereid, liet hij de chantage van een abrupte rechtse Grexit toe. Dit voorval, dat al op ruime schaal was voorspeld voordat het zich voordeed, zou nu elke regering die zich wenst te bevrijden van de neoliberale Europese voogdij, ertoe moeten aanzetten de modaliteiten van een vertrek uit de euro ernstig te bestuderen… al was het maar omdat het kan worden opgelegd aan degenen die dat niet willen. 

Niemand kan precies voorspellen wat dit ongekende scenario zou inhouden, ook al kent men enkele risico’s (plotselinge daling van de koopkracht voor ingevoerde produkten, aanval op de markten, overbrenging van kapitaal naar het buitenland, enz.) en voordelen (devaluatie die de schulden doet smelten en massale investeringen die de heropleving van de werkgelegenheid en de groei mogelijk maken, enz.) Een Grexit kan geen doel op zich zijn : de keuze van een munt, zelfs een nationale, is gebaseerd op overheersingsverhoudingen. Maar we weten nu dat het uitstappen uit de euro een noodzakelijke stap is voor degenen die sociale hervormingen willen doorvoeren zonder te wachten op een hypothetisch « sociaal Europa « . Griekenland staat voor een echte keuze: de ene weg houdt het de komende 40 jaar in de vicieuze cirkel van deflatie, recessie, curatele en schuldslavernij; de andere leidt het land naar het onbekende — maar waarom zou je dat vrezen, als je ziet hoe het bekende eruitziet? Natuurlijk is de wederopbouw van een monetair stelsel door het verlaten van een gemeenschappelijke munt een avontuur, waarbij een overgang van enkele maanden of jaren zeer moeilijk is. Moeten de positieve gevolgen niet worden overwogen? Het zou de Grieken namelijk iets kostbaars teruggeven dat de memoranda hun voorgoed hebben ontnomen: vooruitzichten. Hun lot in eigen handen nemen. De mogelijkheid om de economie en de landbouw op een nieuwe basis op te bouwen, de controle over gemeenschappelijke goederen te behouden, de waardigheid te herwinnen, een einde te maken aan de ballingschap van jongeren, enz. Kortom, nieuwe mogelijkheden, synoniem met het vrijkomen van energie en sociale dynamiek bij een bevolking die door vijf jaar van beperkingen is afgesleten. Dit is waar een munt vandaag de dag voor gebruikt moet worden in Griekenland. Maar de moeizame weg ernaartoe is evenzeer politiek als economisch. Kan een partij die vastzit in een staats- en wetgevingslogica van verandering zich een dergelijke hypothese voorstellen? 

Onder de sociale bewegingen zien sommigen Syriza als « de belangrijkste sociale beweging in de wereld ».de partij van de nederlaag van de beweging en het onvermogen om levensvatbare alternatieven binnen de beweging naar voren te brengen tijdens de cyclus van gevechten in de crisis », eraan herinnerend dat hoe dichter het « van de mogelijkheid om de eerste plaats in de parlementaire vertegenwoordiging te bemachtigen, hoe meer zij zich distantieerde van de praktijken van de beweging ».⁽²²⁾. Vóór de verkiezingsoverwinning was Syriza al ruimschoots begonnen met haar « normalisering », door herhaaldelijk haar programmatisch « radicalisme » af te zwakken, een steeds patriottischer discours te voeren dat de klassenverhoudingen uitwist, overlopers van de Socialistische Partij (PASOK) in haar rangen op te nemen, een conservatief te steunen voor de post van president van de republiek… Bij gebrek aan een absolute meerderheid en een mogelijk akkoord met de sektarische Communistische Partij (KKE), vormde Syriza een alliantie met de nationalistische en soevereinistische Onafhankelijke Grieken (ANEL). De verbreding naar rechts begon« op de dag zelf van de vorming van de regering met de benoeming tot ministers van personen die geen enkele sociale basis hadden en die niet alleen geen enkele band hadden met Syriza, maar die Syriza zelfs een paar dagen voor de verkiezingen publiekelijk beledigden!  » ⁽²³⁾. Eenmaal aan de macht, heeft « radicaal links » zich onmiddellijk afgesneden van zijn sociale en militante basis. Tijdens de onderhandelingen heeft zij alles in het werk gesteld om sociale conflicten te vermijden, met als argument de noodzakelijke sociale vrede tijdens dit moment van « nationale strijd  » (tot 15 juli waren er geen stakingen en integendeel demonstraties ter ondersteuning van de regering). Het heeft de voorkeur gegeven aan een institutionele aanpak, zonder deze te koppelen aan de golf van solidariteit die spontaan in heel Europa opkwam en die de overwinning van de schuldeisers had kunnen bemoeilijken; zonder de Griekse bevolking te mobiliseren, die geen enkel houvast of uitleg heeft gekregen over het scenario dat zich afspeelde en de gevolgen ervan. 

referendum en memorandum, rijmen die? 

De aankondiging van het referendum was een verlate erkenning van Tsípras’ strategische impasse. Ondanks de goede wil van een eersteklas man, die Europa van het begin tot het einde als de oplossing en nooit als het probleem zag, is hij er niet in geslaagd om uit het kader van de « technische » discussies te geraken: « Er is nooit een onderhandeling geweest tussen de EU en Griekenland als lidstaat.  » ⁽²⁴⁾ De overhaaste raadpleging vindt plaats een week na de noodlottige deadline van 30 juni, waardoor de Grieken slechts enkele dagen hebben om over de kwestie te debatteren, tegen een achtergrond van « de noodzaak een oplossing te vinden voor het probleem van het ontbreken van een gemeenschappelijke taal ».chantage van de plotselinge dood van de economie ». ⁽²⁵⁾Het was half in het Engels geschreven, in technocratische bewoordingen, en verwees naar een tekst waarover met de EU was onderhandeld en die zij niet hadden gelezen, maar iedereen begreep dat het een kwestie was van stemmen voor of tegen bezuinigingen, uit de euro stappen of de regering Tsípras… 

Eén gebeurtenis onder andere deed twijfels rijzen over het geloof van de regering in de uitkomst van het referendum: op 30 juni, terwijl hij campagne voerde om « nee » te zeggentegen « de voortzetting van deze memoranda », schreef Tsípras aan de crediteuren om « ja » te zeggen … tegen het nieuwe memorandum. In zijn entourage vinden sommigen (onder leiding van vice-premier Dragasákis) de druk ondraaglijk en de gok met het referendum te riskant. Geruchten over annulering doen de ronde. Maar de crediteuren weigeren elke discussie voor de stemming en Tsípras houdt het uiteindelijk. We weten wat er daarna gebeurde: het klinkende vonnis veroorzaakte een politieke aardbeving, een gevoel van hernieuwde trots bij de Grieken, waardoor de regering het voorwendsel werd ontnomen om te capituleren in naam van de weigering om het land te verdelen. Maar de vage formulering van de vraag laat Tsípras toe het antwoord te interpreteren:« Ik ben mij er ten volle van bewust dat het mandaat dat u mij hebt gegeven, niet inhoudt dat ik met Europa breek »⁽²⁶⁾. Het enige wat hij dan nog hoeft te doen is op te roepen tot nationale eenheid met de pro-memorandum partijen en zijn brief van overgave aan te passen met een beetje  » behalve voor de Duitsers, die de inzet in de laatste fase verhogen met het argument dat zij « veel te winnen hebben bij het Fransepragmatisme « .het vertrouwen in de anti-bezuinigingsregering heeft verloren » en haar over al haar « drempels » heen te krijgen. rode lijnen « . Dus wat is het nut van dit referendum? Volgens de Franse president nam Tsípras hiertoe zijn toevlucht« om sterker te staan, niet tegenover zijn schuldeisers, maar tegenover zijn eigen meerderheid »⁽²⁷⁾. « Hij moest zich ontdoen van de linkervleugel van zijn partij en hij gaf zichzelf de politieke middelen om dat te doen, » zegt een Europees commissaris ⁽²⁸⁾. « Voor Griekenland zal het zinloos zijn geweest » ⁽²⁹⁾, aldus Varoufakis, « ontslag genomen  » op de avond van de uitslag:  » Het heeft de regering niet geholpen. Het heeft de mensen die « nee » hebben gestemd ook niet geholpen. Het volk is in de steek gelaten en verraden »..

« We zijn niet wat we zeggen, maar wat we doen ⁽³⁰⁾

Toen we aan de macht kwamen, » gaat Varoufakis verder, « waren we de eersten die werden gekozen, Alexis Tsípras en ik hebben twee dingen tegen elkaar gezegd: ten eerste dat onze regering zou proberen voor een verrassing te zorgen door daadwerkelijk te doen wat wij hadden beloofd te doen. Ten tweede, dat […] we zouden eerder aftreden dan onze verkiezingsbeloften verraden. […] Ik dacht dat dat onze gemeenschappelijke lijn was. »⁽³¹⁾. Maar zodra de inkt van het « reddingsplan  » is opgedroogd, legt Tsípras de uitvoering ervan op ten koste van de democratie en de eerbiediging van het verkiezingsmandaat. Om het « vertrouwen  » van zijn « partners  » terug te winnen en zijn « ernst  » te bewijzen, verbond hij zich tot een reeks « voorwaarden « : onmiddellijke toepassing van hervormingen (pensioenen, BTW, burgerlijk wetboek, enz.) die in andere landen jaren van discussie vergen. Dan begint een hallucinante opeenvolging: volgens procedures die hij kent van het verwijt aan zijn voorgangers, neemt Tsípras pakketten wetten van honderden bladzijden aan, zonder de afgevaardigden de tijd te geven ze te lezen, noch het recht ze te amenderen; gedurende drie parlementszittingen⁽³²⁾Een derde van de Syriza-afgevaardigden stemt tegen deze wetten, die zijn aangenomen met de stemmen van de bezuinigingspartijen; een herschikking van de regering verwijdert de ministers die trouw zijn aan hun principes en brengt de ANEL op één lijn in ruil voor een extra portefeuille; Tsípras roept op tot « de eenheid van de partij » en beschuldigt degenen die zich verzetten « van verraad en samenwerking met de vijand ».⁽³³⁾ en in gevaar gebracht ». de eerste linkse regering sinds de tweede wereldoorlog « . ⁽³⁴⁾ hij lapt daarbij zijn verplichtingen als partijvoorzitter aan zijn laars en probeert te voorkomen dat de organen (Politiek Secretariaat, Centraal Comité, Congres) bijeen worden geroepen ⁽³⁵⁾ die willen debatteren over deze radicale koerswijziging. 

Tsípras aarzelt niet om Lenin te citeren om uit te leggen dat zijn  » pijnlijk compromis  » is een  » element van revolutionaire tactiek  » dat « een steltons in staat de strijd voort te zetten.⁽³⁶⁾ Wat een lid van Antarsya (Antikapitalistisch, Revolutionair, Communistisch en Ecologisch Front) als volgt samenvat:  » Als regeren een doel op zich wordt, wordt liegen heilig en fraude een deugd.⁽³⁷⁾. Het aftreden van de premier op 20 augustus en het uitschrijven van vervroegde verkiezingen zijn immers niet bedoeld om een nieuwe kans te creëren om te strijden tegen de brutale chantage van de schuldeisers — daarvoor had men moeten aftreden vóór de ondertekening van het akkoord — maar wel om een nieuwe kans te creëren om te strijden tegen de schuldeisers. maar om de uitslag van het referendum uit te wissen door de transfiguratie van zijn regime te legitimeren, nu gebouwd op de retoriek van de man die had gestreden tegen  » het oude systeem » en die, ongeschikt voor « het oude systeem », is om de memoranda te verscheuren », is de enige die in staat is om « dememoranda te verscheuren ». de ontbering teverlichten . Door tijd te rekken, midden in de zomer, wil Tsípras herkozen worden voordat de Grieken beseffen wat de gevolgen van het nieuwe memorandum voor hun leven zullen zijn. Daarmee liet hij een voorlopige regering in zijn plaats impopulaire maatregelen uitvoeren en kortwiekte hij het voor september geplande Syriza-congres, waardoor de linkervleugel gedwongen werd zich af te splitsen (haar vertegenwoordigers werd beloofd dat zij van de kieslijsten zouden worden geschrapt) en zich in een paar weken te organiseren. De beweging is massaal: naast de 25 parlementsleden die zijn opgestapt om de Eenheid van het volk te vormen, is minstens een derde van de 35.000 leden van Syriza opgestapt, evenals haar secretaris-generaal⁽³⁸⁾, de meerderheid van haar centrale comité, haar jongerenorganisatie, enz. De voorzitter van het parlement, die Tsípras nog verdedigde na de capitulatie, heeft sindsdien zijn besluit betreurd om« te regeren zonder de samenleving, zonder het volk, en een alliantie aan te gaan met de meest anti-volk krachten in Europa « . ⁽³⁹⁾

Deze uitdrukkelijke herschikking van het Griekse politieke landschap is het uiteindelijke resultaat van de strategie van de schuldeisers: het sluiten van de  » Dit is een« linkse parenthese  » als een pantalon, niet door Syriza uit de macht te verdrijven, maar door haar metamorfose te veroorzaken door zich te schikken naar het bezuinigingsbeleid. « Het was het waard om [le] steun », pocht de Franse president ⁽⁴⁰⁾ :  » Tsípras laat zien dat de taal van Podemos of Mélenchon ijdel is.  » ⁽⁴¹⁾ Invloedrijke Europese adviseurs zijn verheugd: « Vervroegde verkiezingen in Griekenland kunnen een manier zijn om de steun voor het[de réformes] ‑programma te verbreden  » ⁽⁴²⁾, « Er is een goede kans dat zij een meer competente en pro-Europese regering aan de macht zullen brengen  » ⁽⁴³⁾. Tsípras, die al een « statist » was⁽⁴⁴⁾ door de wonderen van een zomeravond in Brussel, heeft zelfs zijn strepen verdiend als een « goede politicus  » ⁽⁴⁵⁾ van redacteuren die alleen geïnspireerd waren door zijn scheldkanonnades tijdens het referendum. Maar als je terugdenkt aan de effecten van de ja-campagne door dezelfde leiders en media bij het referendum, is er geen reden waarom deze tekenen van enthousiasme niet de zoenen zullen blijken te zijn die doden… « Memoranda zijn als de god Moloch, ze eisen steeds grotere offers. Voor Syriza, [ils] had al twee regeringen verniet igd », herinnert een aftredend partijlid zich⁽⁴⁶⁾.

« We weten dat het winnen van verkiezingen niet betekent dat we van de ene dag op de andere de touwtjes in handen hebben, » zegt Tsípras⁽⁴⁷⁾. « Het is niet genoeg om de strijd op regeringsniveau te leiden. Zij moet ook worden uitgevoerd op het gebied van de sociale strijd.« Deze analyse laat ons huiverig staan over de mogelijke toepassing ervan op de Griekse situatie: welke relatie kunnen de sociale bewegingen, afgezien van een frontale confrontatie, nog hebben met deze partij die, door een historische kans te missen, nog eens drie jaar van hel voor de Grieken heeft getekend? Met deze leider die het referendum heeft geïnstrumentaliseerd, gespeeld heeft met het vertrouwen en de gevoelens van het volk, het risico heeft genomen om de neonazi’s van Aube Dorée de rol van laatste bolwerk tegen de Europese diktaten te laten spelen? En op alle fronten vertoont zij tekenen van haar ommekeer: de terugkeer van de repressie door de politie, de veroordeling van de anti-bezuinigingsdemonstranten, het militaire akkoord met Israël, het laten vallen van de tegenstanders van de goudmijn op het schiereiland Chalkidiki, enz. 

Voor de sociale bewegingen betekende de machtsovername door « radicaal links  » reeds een ongekende situatie. Hier wordt het tot zijn paroxisme doorgedreven: de anti-bezuinigingspartij is de bevoorrechte bondgenoot van de schuldeisers geworden, voor wie« de toepassing van neoliberaal beleid op een weerstand biedende bevolking  » alleen « van links  » kan komen ⁽⁴⁸⁾. Hij is een nieuw soort tegenstander, die zojuist een slag heeft toegebracht aan het moreel van al diegenen die in hem een antwoord hadden gezien op hun streven naar waardigheid en sociale rechtvaardigheid. Dit is de uitdaging van de sociale strijd van vandaag: wanhoop omzetten in woede, berusting in engagement, plan B in plan A. 

Gwenaël Breës

Dit artikel volgt op twee reisverslagen in Griekenland die op 5 en 25 juli zijn gepubliceerd op www.revueballas