Julian Assange
631 weken van vrijheidsberoving voor het vertellen van de waarheid
631 weken van vrijheidsberoving voor het vertellen van de waarheid
Illustré par :
De dubbele verkiezing, presidentieel en wetgevend, is niet alleen belangrijk voor de Fransen. Het is tekenend voor een verandering in de staatsvorm die alle Lid-Staten van de Europese Unie aangaat. Ze hebben allemaal een crisis van partijdige vertegenwoordiging, gekoppeld aan het opgeven van soevereiniteit. In Frankrijk consolideert deze dubbele overwinning, waarbij de president volledige bevoegdheden krijgt, een steeds terugkerende tendens om de uitvoerende macht te versterken, ten nadele van de wetgevende en rechterlijke macht. Deze keer is de verandering zo groot dat de scheiding der machten, die Montesquieu zo dierbaar was, niet langer een overblijfsel uit het verleden is.
Naast een nieuwe verlenging van de noodtoestand tot 1 november heeft de Senaat op 18 juli grotendeels een wetsontwerp aangenomen dat beoogt in het gemeen recht maatregelen op te nemen die alleen door deze uitzonderingstoestand zijn toegestaan, met behoud van de procedures die specifiek zijn voor de noodtoestand en die de rechterlijke magistratuur terzijde schuiven(1). De tekst zal in oktober aan de Nationale Assemblee worden voorgelegd. Daarmee wordt de laatste hand gelegd aan een reeks hervormingen die de afgelopen vijftien jaar zijn doorgevoerd en waarbij de rechterlijke macht geleidelijk aan het grootste deel van zijn bevoegdheden heeft ontnomen.
De tekst vergroot de mogelijkheden van toezicht op en administratieve controle van alle burgers aanzienlijk. Uitsluiting van de rechter is de regel. Het alibi van de blinde figuur van de rechter van vrijheid en bewaring, dat de regering en de Senaat zopas opnieuw hebben ingevoerd in » the loop » administratieve procedure, verandert daar niets aan. Dit laatste heeft tot gevolg dat het aantal maatregelen tot vrijheidsberoving en ‑beperking toeneemt : huiszoekingen, huisarrest, enz., op basis van eenvoudige notities van de inlichtingendiensten.
De prefect wordt een centrale figuur in de uitvoering van de prerogatieven van de uitvoerende macht. Hij kan dag en nacht administratieve huiszoekingen bevelen, na machtiging van de Parijse officier van justitie. Voor de exploitatie van in beslag genomen digitale gegevens, computers en andere mobiele telefoons zou alleen de administratieve rechter, en niet de rechterlijke instantie, toestemming moeten geven. Indien er geen sprake is van een strafbaar feit, dient een persoon zijn of haar identificatiegegevens van enig elektronisch communicatiemiddel op te geven. De tekst draagt ook de bevoegdheid om het verkeer van personen in de openbare ruimte te reguleren, buiten elke noodtoestand, over aan de administratieve autoriteit, met kennisgeving aan de procureur des Konings als enige instantie. Bovendien kan de minister van Binnenlandse Zaken bevelen dat een persoon onder mobiel elektronisch toezicht wordt geplaatst. De verwarring tussen de uitvoerende en de rechterlijke macht is hier bijzonder duidelijk.
De duidelijke verkiezingsoverwinning gaf E. Macron de mogelijkheid om een belangrijk deel van de leden van de Assemblée Nationale te kiezen, die zijn parlementaire meerderheid vormt. De structuur van » En Marche » is inderdaad bijzonder gecentraliseerd. De beweging heeft een specificiteit : de kandidaten voor de parlementsverkiezingen worden niet gekozen door de lokale basis van de beweging, maar van bovenaf aangewezen door een commissie, waarvan de leden worden gekozen door E. Macron(2). Gekozen vertegenwoordigers worden niet langer gezien als vertegenwoordigers van lokale partijen en kiezers in een kiesdistrict, maar als agenten van de uitvoerende macht, eenvoudigweg gelegitimeerd door de stem van de burgers.
De wens om de wetgevende macht terug te brengen tot een loutere opnamekamer wordt versterkt door de wens om wetten te maken bij verordening. Wanneer de regering wetgevende bevoegdheid heeft gekregen op een gebied als de hervorming van het arbeidsrecht, heeft het Parlement zijn wetgevende bevoegdheid verloren. Zij kan het ingediende project alleen aanvaarden of verwerpen, maar het op geen enkele wijze wijzigen.
De wens om het Parlement te neutraliseren wordt nog versterkt door het plan om de versnelde procedure om te vormen tot een gewone procedure. Dit vermindert het aantal pendeldiensten tussen de twee kamers en vermindert dus de tijd die aan het parlementaire debat wordt besteed. Deze uitzonderlijke procedure zou de regel worden. Zelfs als deze hervorming slaagt, is de nieuwe president niet van plan de mogelijkheid van de » blocked vote » op te geven, die de regering in staat stelt vertrouwen te schenken om een wetsvoorstel aan te nemen zonder stemming in de Assemblee. Dus zelfs als de uitzondering de norm wordt, zullen de noodprocedures gehandhaafd blijven.
De scheiding der machten, die werd ondermijnd door decennia van hervormingen waarbij de bevoegdheden bij de uitvoerende macht werden geconcentreerd, wordt hier volledig tenietgedaan. Deze hervormingen leidden tot een resultaat dat door Boris Jeltsin zelf zou zijn gewaardeerd, de oprichting van » van een goed parlement, een parlement dat over wetten stemt en geen politiek bedrijft. »
De president heeft aangekondigd dat hij bereid is zijn benoemingsbevoegdheid te gebruiken om de hoge administratie onder controle te houden en zo nodig te herschikken(3). Dit testament is niet zonder gevolg. De hogere administratie speelt een belangrijke rol in het bestuur dat door de uitvoerende tak wordt uitgeoefend : voorbereiding van wetsontwerpen, uitvoering van hervormingen. Dankzij de continuïteit van het administratief optreden kan zij over enige manoeuvreerruimte beschikken. Macron breekt met een praktijk die al zo’n twintig jaar bestaat, namelijk dat elke nieuwe president een aantal directeuren mag aanblijven die al tijdens vorige regeringen in functie waren.
Door zijn greep op de uitvoerende macht te vergroten, om zo gemakkelijker Europese hervormingen door te drukken ten koste van de nationale beleidscontinuïteit, laat Macron ons zien dat de uitvoerende macht, ondanks haar versterking tegenover de wetgevende en de rechterlijke macht, niet voor eigen rekening werkt, maar voor internationale instellingen, waarvan zij slechts een estafette is. De toekomstige hervorming van de arbeidswetgeving is een goed voorbeeld.
De huidige herstructurering van het systeem van partijvertegenwoordiging en de organisatie van de verschillende machten kan formeel worden vergeleken met de maatregelen die generaal de Gaulle bij de oprichting van de Vijfde Republiek heeft genomen. In 1958 leidde het Gaullistische initiatief echter tot een versterking van de nationale soevereiniteit. De operatie van president Macron leidt tot het tegendeel.
Het feit dat Emmanuel Macron zich afscheidt van het politieke partijstelsel als manier om het land te besturen, maakt hem nog geen anti-systeem kandidaat, want de » systeem « Het « nieuwe » systeem dat wordt ingevoerd is niet langer dat van partijen, maar van direct politiek bestuur van nationale staten door dominante economische actoren en internationale politieke structuren.
De tendens tot het uitwissen van het partijenstelsel, die expliciet is in het geval van de SP, kan ook worden waargenomen in de Republikeinse Partij. Ook al is het ontbindingsproces minder ver gevorderd, het was al goed op gang, zoals het systeem van » primary » laat zien.
De kandidaat van een partij wordt niet langer voorgedragen door haar activisten, maar wordt gekozen door iedereen, ook door leden van een concurrerende partij. Het zijn niet langer politieke organisaties die in conflict zijn, maar eenvoudige persoonlijkheden, die niet langer een programma dragen, maar een beeld dat door de media wordt gevormd. Van de botsing van ideeën, gaan we over naar de competitie van beelden.
Wij bevinden ons in een nieuwe configuratie van de » politieke scène « , van de ruimte van vertegenwoordiging. We gaan van een systeem georganiseerd rond een dominante massapartij of een binaire structuur van twee organisaties, alternatieven , links en rechts, naar een wijze van besturen die het partijenstelsel loslaat en het politieke effectief en taalkundig verwerpt.
Een crisis in de partijvertegenwoordiging is geen uniek verschijnsel in het Franse politieke landschap. Er zijn verschillende historische verwijzingen, zoals het Bonapartisme dat het Tweede Keizerrijk vestigde, of, dichter bij huis, de vestiging van de Vijfde Republiek in 1958 door generaal De Gaulle. Het huidige verschijnsel is echter anders. Bij beide genoemde voorbeelden gaat het om een externe machtsgreep ten koste van het wetgevend apparaat. Vandaag zijn we getuige van een intern proces van zelfontmanteling van de hele staatsstructuur.
Het fenomeen van de kandidatuur van Macron toont een mutatie in de uitoefening van de staatsmacht, namelijk het einde van elke bemiddeling met het maatschappelijk middenveld. De verschillende lobby’s komen in de plaats van politieke organisaties. Het grootkapitaal kan zijn prerogatieven rechtstreeks doen gelden tegen de overgrote meerderheid van de bevolking, zonder dat het besluit wordt genomen onder de bescherming van » het algemeen belang « .
» En Marche » naar een » modern-vloeibare » samenleving
Met andere woorden, de economisch en politiek dominante klasse wordt ook de heersende klasse, de klasse die centraal staat op het » politieke toneel « (4). De heersende klasse behartigt rechtstreeks haar belangen en bevordert openlijk haar kandidaten. Het proces van legitimering van deze procedure is er niet langer een van vertegenwoordiging, maar van marketing, aangezien het politieke toneel versmelt met dat van de media.
De kandidatuur van Macron is dus het symptoom van een geavanceerde kapitalistische samenleving, waarin de sociale betrekkingen volledig zijn omgevormd tot betrekkingen tussen dingen, tussen handelsgoederen. De verschillen die door de verschillende kandidaten tot uitdrukking worden gebracht, worden gereduceerd tot de concurrentie van beelden, de concurrentie van goederen. Zo plaatst Macron zichzelf buiten de taal. Iedereen kan er in stoppen wat hij wil horen. Hij vraagt ons niet om ons aan een discours te houden, maar om naar zijn beeld te kijken en daarmee in versmelting te zijn.
Er is geen plaats meer voor de confrontatie van uiteenlopende standpunten, maar voor het opgeven van het privé-leven en het openbare leven om zich aan te passen aan de permanente veranderingen van de produktieverhoudingen en aan de versterkte fluïditeit van de produktiekrachten, d.w.z. aan de voortdurend versterkte eisen van de winstgevendheid van het kapitaal. Macron maakt deel uit van een ideologie van de » modern-liquid-society « , zoals gevat door de socioloog Zygmunt Bauman, die van permanente verandering om zich aan te passen aan de fluïditeit van de dingen(5). Het gebrek aan interne samenhang van het » programma » presenteert zich dus positief, als een mogelijkheid tot voortdurende aanpassing, als een vloeibaarheid, a priori reeds bestaand voor het besef van de feiten, die de integratie van elke mutatie mogelijk maakt. De hervorming van de arbeidswetgeving door de regering Hollande, waarin hij een sleutelpositie bekleedde, is een eerste stap. Het doorbreken van het machtsevenwicht en het vermogen van de arbeiders om zich te verzetten is de voorwaarde voor het bereiken van hun blijvende aanpassingsvermogen aan de eisen van de bazen. Emmanuel Macron zet niet alleen de actie van de uittredende regering voort, maar hij vergroot ze ook uit en geeft ze haar ware dimensie, die van de » vloeibare samenleving « . Deze laatste wordt gekenmerkt door het ontbreken van een precies project, anders dan pragmatisch regeren. Deze vorm van gouvernementaliteit kan alleen maar een nog grotere plaats geven aan de » deskundigen « , waardoor de reeds goed ingeburgerde tendens om de openbare aangelegenheden bij verordening te regelen, nog wordt versterkt, evenals het gebruik van de procedure van de geblokkeerde stemming, waarvan de aftredende regering reeds op grote schaal gebruik heeft gemaakt.
Hier is er geen alternatief, de » buiten het systeem » kan worden samengevat als een geclaimd vermogen om zich aan te passen aan elke sociale verandering, wat die ook moge zijn. De vloeibaarheid die tot uiting komt, wordt weerspiegeld in de naam van haar beweging » En marche ! « , een bevel dat niet aangeeft waarheen het gaat, maar dat ons vertelt dat het gaat om het opgeven van elk verzet tegen de economisch-politieke machine.
Jean-Claude Paye, socioloog
