De toename van het aantal gevallen en ziekenhuisopnames in perspectief plaatsen

De door Sciensano verzamelde cijfers, die ongefilterd door de media worden doorgegeven en door onze regering voor politieke doeleinden worden gebruikt, doen ons elke dag het hoofd op hol brengen. Annès Bouria geeft ons echter wekelijks een totaal andere interpretatie.

Deze analyse is gebaseerd op het epidemiologisch rapport van Sciensano van 31/10/2020. [1]

Hieronder, in A, de epidemiologische grafieken van covid gepubliceerd door Sciensano, in volgorde: 1 het aantal gevallen, 2 en 3 de ziekenhuisopnames, 4 de patiënten op intensive care, 5 en 6 de mortaliteit. In B, de epidemiologische grafieken van de WGO van griepgevallen in België [2]. In C, de epidemiologische grafieken van de telling van de gevallen van verschillende seizoensgebonden respiratoire pathogenen overgenomen van Sciensano en gepubliceerd door Christophe de Brouwer, professor aan de School voor Volksgezondheid van de ULB. In D Een grafiek van wereldwijde sterftegegevens van 2016 tot 2020 van Statbel [3]. En tot slot in E, de grafiek van sterfte in de tijd in België van 2016 tot 2019 uit de Belgische Sterftemonitoring [4].

1. Er is nog steeds een zeer sterke stijging van het aantal positieve tests, dat is opgelopen tot een weekgemiddelde van 15850 per dag. Het is altijd goed te bedenken dat het niet altijd om « gevallen » in de klinische zin van het woord gaat en dat de meerderheid een goedaardige vorm van de ziekte heeft.

Om het aandeel van de als ernstig beschouwde gevallen te kennen, bestaat de index erin het gemiddelde aantal dagelijkse opnamen van 640 patiënten te delen door de 15850 positieven, d.w.z. 4% van de positieven die een ziekenhuisopname vereisen. Een zeer lichte stijging van dit cijfer kan het gevolg zijn van de nieuwe richtlijn om asymptomatische personen niet langer te testen.

Er zij ook aan herinnerd dat deze piek van positieve gevallen geenszins vergelijkbaar is met die van maart-april, toen alleen patiënten werden getest die in een zeer vergevorderd stadium in het ziekenhuis aankwamen. Vandaag is het testbeleid nog steeds zeer ruim: in de afgelopen week zijn meer dan 450.000 tests uitgevoerd. Het aantal PCR-tests bedraagt bijna 80.000 per dag, in één maand werden bijna anderhalf miljoen tests uitgevoerd! Dit is te vergelijken met een grootscheepse testcampagne. Het recente besluit om geen asymptomatische mensen meer te testen is eigenlijk heel welkom. Sinds deze zomer is het testbeleid namelijk niet doelgericht geweest en zijn de meeste gezonde dragers waarvan de besmettelijkheid niet is vastgesteld, opgespoord [5].

2. De stijging van het aantal ziekenhuisopnamen die als « covid » worden geclassificeerd, neemt exponentieel toe. 

Niettemin volgen hier enkele theoretische maar feitelijke cijfers: covidepatiënten bezetten ongeveer 6.500 bedden, d.w.z. ongeveer 18% van alle beschikbare kliniekbedden in het hele land (37.000) of 81% van de 8.000 bedden die potentieel beschikbaar zijn voor covidepatiënten [6]. De 650 gemiddelde dagelijkse ziekenhuisopnames geclassificeerd als « covid » voor de week van 25–31 oktober vertegenwoordigen minder dan 54% van de ongeveer 1200 dagelijkse ziekenhuiscontacten voor ademhalingsklachten volgens de gegevens van 2017 van de FOD Volksgezondheid [7]. Bij een gemiddelde van 650 opnames per dag worden er ongeveer 450 ontslagen geregistreerd.

Er zij ook op gewezen dat de ziekenhuisopnames niet homogeen zijn verdeeld: het Brussels Hoofdstedelijk Gewest, de provincies Henegouwen en Luik alleen al zijn goed voor bijna de helft van de nieuwe opnames. 

De dreigende dreiging die zowel door deskundigen als door de politieke autoriteiten wordt gesignaleerd, is die van de verzadiging van ziekenhuizen. Hoewel de situatie inderdaad zeer gespannen is, is het fenomeen van ziekenhuisoverbevolking tijdens periodes van verhoogde seizoensgebonden ziekte helaas niet nieuw, er waren episodes van winteroverbevolking in 2017 evenals in 2019 tijdens de griepepidemieën [8,9]. Als we de redenen voor deze chronische verzadiging van de ziekenhuizen willen onderzoeken, is het belangrijk rekening te houden met de duidelijke daling van het aantal beschikbare bedden voor acute aandoeningen in ziekenhuizen in de afgelopen 30 jaar, van meer dan 55.000 naar 37.000, ondanks de toename van de bevolking en de vergrijzing! [7]

Het zou ook interessant zijn de autoriteiten te ondervragen om te weten te komen wat zij concreet aan ziekenhuismiddelen hebben uitgetrokken om het hoofd te bieden aan de situatie die zij al meer dan 6 maanden vrezen. Dit geldt des te meer omdat sommige bronnen melding maken van een problematisch absenteïsme onder het personeel in de gezondheidszorg, dat zowel te wijten is aan het beheer van de gezondheidscrisis als aan de gevolgen ervan: ziekte (burn out?), quarantaines, corona ouderschapsverlof, opname van opgespaarde vakantiedagen of recuperatiedagen voor gemaakte overuren… [10] Het is belangrijk dat de overheid vragen stelt over deze situatie: was deze niet te voorzien? Het is moeilijk de epidemische dynamiek te beheersen, maar is het beheer van de menselijke hulpbronnen in ziekenhuizen binnen de openbare sector niet alleen mogelijk, maar valt het ook binnen uw prerogatieven en verantwoordelijkheden?

Vooral omdat de situatie in ziekenhuizen en zelfs in poliklinieken zwaar wordt belast door « covid »-protocollen, niet alleen wat het klinisch beheer betreft, maar ook op administratief niveau, waardoor het medisch personeel zich niet kan concentreren op zijn hoofdtaak, namelijk het verlenen van zorg. Zijn deze protocollen, die een enorme belasting vormen voor het ziekenhuispersoneel en de eerstelijnsartsen, gezond verstand en absoluut noodzakelijk [11,12,13]?

Het belangrijkste punt, tenslotte, is volgens mij dat er absoluut geen beleid bestaat voor de ambulante behandeling van covidepatiënten. In deze epidemie zijn de huisartsen, die in de frontlinie zouden moeten staan, uit de running. Volgens de officiële aanbevelingen hoeven zij bij symptomatische positieve gevallen slechts één gedragslijn te volgen: isolatie, inname van paracetamol en, in extremis, doorverwijzing naar een ziekenhuis als de toestand van de patiënt verslechtert [14]. In de geschiedenis van de geneeskunde, is dit ongehoord! Ligt dit beleid om niet voor mensen te zorgen niet aan de basis van het te grote aantal ziekenhuizen?

3. We krijgen waarschijnlijk te maken met een nieuwe uitbraak van covid. Maar, afgezien van de voor de hand liggende ziekenhuisspanningen, is deze aflevering van dezelfde omvang als de eerste? A priori lijkt de huidige curve die van maart te overtreffen, maar er moet rekening mee worden gehouden dat het verschijnen van seizoensgebonden luchtwegaandoeningen (herfst-winter) betekent dat er meer verdachte klinische gevallen van covid zijn, die de PCR-tests, waarvan de gevoeligheid zeer hoog is en de specificiteit niet absoluut, niet altijd zullen kunnen onderscheiden van andere seizoensgebonden virussen van de luchtwegen. Dit is het probleem van valse positieven. [15] Ik zou willen benadrukken dat dit valse positieven zijn in de diagnostische zin van het woord en niet in de technische zin. De test spoort wel een spoor van het virus op, maar dit geeft geen duidelijke informatie over de etiologie van de klinische toestand van de patiënt. 

De moeilijkheid ligt in het duidelijke onderscheid tussen seizoensgebonden ademhalingsziekten en covidale ziekten, dat geenszins met zekerheid kan worden vastgesteld. 

Zijn alle opgenomen en als « covid » geclassificeerde patiënten ziek als gevolg van SARS-COV2-infectie, of lijden zij aan andere infecties van de luchtwegen terwijl zij drager zijn van SARS-COV2 zonder dat SARS-COV2 de belangrijkste oorzaak van hun klinische toestand is? [16]

Wat dit belangrijke punt betreft, verwijs ik u naar de grafieken B C:

Op grafiek B: de eerste toont de veranderingen van het influenzavirus bij elke seizoenspiek van de griep in België sinds 2016. De tweede is alleen voor het laatste griepseizoen, en we zien dat de piek abrupt stopt in de 10e week van 2 tot 8 maart. Dit is een intrigerende anomalie die precies overeenkomt met de week van het begin van de sars-cov‑2 epidemie in ons land aan het eind van de winter. Volgens Christophe de Brouwer, professor aan de School voor Volksgezondheid van de ULB, is de enige coherente verklaring dat de griep, aan het einde van de epidemiepiek, verward werd met covid! Hoe is de situatie vandaag? Maken we een strikt onderscheid tussen covid en andere seizoensgebonden infecties van de luchtwegen? 

Op de C‑grafieken: deze geven de epidemische curven van verschillende seizoensgebonden respiratoire pathogenen weer. Afgezien van een vroege uitbraak van influenza A (vaak verward met covid) zijn 4 andere seizoensgebonden aandoeningen van de luchtwegen letterlijk van de radar verdwenen. Zou deze nogal ongebruikelijke anomalie erop kunnen wijzen dat een bepaald deel van de patiënten die als « covid » worden aangemerkt, in feite andere aandoeningen hebben terwijl zij PCR-positief zijn, of alleen uit voorzorg als « covid » worden vermeld? 

Er zij op gewezen dat volgens sommige studies, afhankelijk van de gevoeligheid van de PCR-tests, tot 90% van de positieve tests voor SARS-COV2 geen medische betekenis hebben wanneer zij in die mate worden gesystematiseerd. In een artikel in de New York Times wordt inderdaad melding gemaakt van dit zeer hoge percentage klinisch irrelevante positieven wanneer het aantal PCR-amplificatiecycli (CT) meer dan 30 bedraagt [17]. En in België varieert het aantal PCR-amplificatiecycli (CT) van 30 tot 35 [15].

Indien de CT-cycli van de uitgevoerde PCR’s te hoog zijn, zijn de tests overgevoelig en kunnen zij dus niet vaststellen, zelfs indien zij positief zijn, of de patiënt inderdaad ziek is met covid.

Al deze patiënten die als « covid » worden bestempeld, ongeacht of zij de ziekte werkelijk hebben of niet, zullen in feite leiden tot een snelle verzadiging van het ziekenhuissysteem als gevolg van het omslachtige protocol van hun verzorging. 

Daar komt nog bij dat sommige patiënten die worden opgenomen voor iets anders dan covid, worden getest op PCR, en als zij positief zijn, worden zij vermeld als « covid ziekenhuisopname »!

4. Het aantal patiënten in intensive care units (ICU’s) volgt ook exponentieel het aantal ziekenhuisopnames. Er liggen 1.150 patiënten in ICU’s in het hele land. Dit is 57% van de beddencapaciteit op de intensive care (ongeveer 2000) [18].

Wat de verzadiging van de eenheden intensieve zorgen in België betreft, dit is helaas ook geen uitzonderlijke situatie. Volgens Dr. Philippe Devos, intensivist in het CHC Luik, bedroeg de bezettingsgraad van de IC-bedden tijdens het hoogtepunt van de griepepidemie in januari/februari 2020 meer dan 90%! En dit door patiënten die complicaties ontwikkelden door ernstige griep [19].

De capaciteit van de ICU wordt goed benut door covid gevallen. Maar wat absoluut moet worden benadrukt, is dat het klinische beeld veel minder somber is dan in maart/april. Het aandeel beademde patiënten is sinds de laatste episode in maart gedaald, en het zijn inderdaad de patiënten aan beademing die de slechtste vitale prognose hebben en die de IC’s « verstoppen » omdat hun verzorging over verschillende weken wordt gespreid, waardoor de « turn-over »-capaciteit van de reanimatie-eenheden vermindert. Deze verbetering in de « ernst » van de gevallen kan te wijten zijn aan een mutatie van het virus in een minder dodelijke vorm, of aan een betere behandeling van de patiënten in een vroeger stadium, dankzij een betere kennis van de ziekte en de invoering van behandelingen zoals antistollingsmiddelen, corticosteroïden of zuurstoftherapie, waardoor het aantal en de ernst van de bezoeken aan de IC verminderen. [20]

Het is duidelijk dat de beheersprotocollen zijn veranderd en intubatie alleen nog als laatste redmiddel wordt toegepast. Deze zeer invasieve medische techniek maakte tijdens de piek van de epidemie in april meer dan 80% van de behandeling van covidepatiënten in IC’s uit, tegen ongeveer 50% nu. En dit wordt bevestigd door de lagere covid sterfte op dit moment. 

5. Het sterftecijfer bij Covid neemt aanzienlijk toe: gemiddeld 91 sterfgevallen per dag voor heel België. Ter herinnering: in België sterven gemiddeld bijna 300 mensen per dag aan alle oorzaken, en dit cijfer kan oplopen tot 400 in de winterperiode. In termen van « onmiddellijke » dodelijkheid zitten we op 0,57%. Dit cijfer is licht gestegen, mede doordat asymptomatische personen niet langer worden getest. Op het hoogtepunt van het sterftecijfer in april waren er bijna 300 sterfgevallen per dag. Het sterftecijfer ligt momenteel driemaal lager dan tijdens de vorige piek.

Gelukkig was er een minder sterke stijging van het sterftecijfer dan bij de andere indicatoren, wat een belangrijke aanwijzing is dat deze episode minder ernstig was dan de piek van maart/april. Ik verwijs u naar grafiek D met de algemene sterftecijfers: tot en met 18 oktober is er geen sprake van een hoger algemeen sterftecijfer dan in de drie voorgaande jaren in verband met deze epidemische episode van het najaar van 2020. De sterfte zal de komende weken ongetwijfeld toenemen, maar hopelijk niet in dezelfde mate als de piek in maart/april.

6. De kleine sterftepiek in jaar 6 is het gevolg van de hittegolf in augustus (zie grafiek B ook), maar komt toch voor in de grafiek van de covide sterfte, hetgeen bewijst dat het etiket « covide » in termen van sterfte, laat staan klinische gevallen, niet altijd even betrouwbaar is. 

Ter staving van dit feit citeer ik de notitie over sterfgevallen op bladzijde 17 van het epidemiologisch rapport van Sciensano: « Sinds 5 mei 2020 wordt ook rekening gehouden met sterfgevallen van mogelijke gevallen in het ziekenhuis. Overlijdensgevallen van mogelijke gevallen hebben betrekking op patiënten die geen diagnostische test voor COVID-19 hebben ondergaan, maar die volgens de arts aan de klinische criteria van de ziekte voldeden. Sterfgevallen buiten het ziekenhuis (verpleeghuizen, andere woongemeenschappen, thuis, andere locaties) worden gemeld door regionale autoriteiten en vertegenwoordigen sterfgevallen van bevestigde en mogelijke gevallen.

Ook moet worden opgemerkt dat het sterftecijfer elk jaar in de winter toeneemt, met name als gevolg van seizoensgebonden infecties (griep, onder andere). Dit wordt het best geïllustreerd in figuur D.

Is de stijging van het sterftecijfer, laat staan van het aantal ziekenhuisopnames, alleen toe te schrijven aan deze ziekte, gezien de moeilijkheid om een differentiële diagnose te stellen tussen covid en andere infecties van de luchtwegen? [21]

Samenvatting van de belangrijkste indicatoren* :

  • Ziekenhuisopnamepercentage (aantal ziekenhuisopnames per geïdentificeerd geval): 4%.
    Percentage patiënten opgenomen op de intensive care: 17%(0,7% van de gevallen)
  • Percentage reanimatiepatiënten aan beademingsapparatuur: 54%(0,38% van de gevallen)
  • Instantaneous case fatality rate (aantal sterfgevallen per geïdentificeerd geval): 0,57
  • Mediane leeftijd bij overlijden: 84 jaar

*Gemiddelde voor de week van 25/10 tot 31/10

Samenvattend kan worden gesteld dat de stijging van het aantal ziekenhuisopnames nu zeer aanzienlijk is en het niveau van de periode maart-april inhaalt. Toch is de situatie niet vergelijkbaar met de voorjaarspiek wat betreft het vrij gunstige klinische beeld en het betrekkelijk lage sterftecijfer. 

Het lijkt er sterk op dat SARS-Cov2 een seizoensgebonden patroon aanneemt en dat dit virus, dat tot nu toe zoals vele endemische virussen op een laag niveau circuleerde, in het vroege najaar zijn hoogtepunt bereikt. Wordt dat laatste niet overdreven benadrukt door er te veel aandacht aan te besteden? Als we andere endemische virussen zoals influenza A of RSV met dezelfde waarneming zouden opsporen, zouden we dan niet min of meer dezelfde epidemiologische indicatorwaarden hebben? Of beter nog, staan we misschien niet op het punt een drempel van collectieve immuniteit te bereiken? In dat geval zouden de regeringsmaatregelen precies het tegenovergestelde zijn van wat zou moeten worden gedaan. [22]

Het is in ieder geval duidelijk dat de maatregelen die de afgelopen maand zijn genomen om de indicatoren te wijzigen, totaal ondoeltreffend zijn geweest. In een ondoordachte overhaaste actie van onze regering, gesteund door een unanieme en dogmatische expertocratie, worden wij opnieuw onderworpen aan een beheersingsstrategie die op alle niveaus, medisch, sociaal-economisch en grondwettelijk, hoogst bedenkelijk is.

In de eerste plaats moet eraan worden herinnerd dat de doeltreffendheid van indamming niet is bewezen. De landen die deze drastische maatregel hebben genomen, behoren tot de landen met de hoogste sterftecijfers per hoofd van de bevolking in Europa: België, Spanje, Italië, het Verenigd Koninkrijk en Frankrijk. Daar komt nog bij dat uit een seroprevalentiestudie die de Spaanse autoriteiten bij meer dan 60.000 personen hebben uitgevoerd, is gebleken dat mensen in de gevangenis meer besmet waren dan mensen die hun beroepsactiviteiten in de essentiële sectoren voortzetten. Deze gegevens worden bevestigd door een andere Italiaanse studie, die terecht twijfel kan doen rijzen over de beheersingsstrategie als oplossing voor de epidemie. [23,24]

Ten tweede lijkt de nevenschade voor de gezondheid van een dergelijke strategie de balans te doen doorslaan in het voordeel van de risico’s in plaats van de voordelen. Zoals blijkt uit verschillende Britse studies die wijzen op een ongekende toename van laat gediagnosticeerde kankers en ernstige gevolgen voor onbehandelde pathologieën zoals hart- en vaatongevallen. Om nog maar te zwijgen over zelfmoorden, depressies en de toename van huiselijk geweld [25].

Waarom heeft u de effecten van deze totaal ongekende, zelfs middeleeuwse strategie niet gemeten voordat u zich halsoverkop op de verlenging ervan stortte?

Bovendien lijkt het veel gevreesde verschijnsel van de verzadiging van de openbare ziekenhuizen in hoge mate te wijten aan het chronische gebrek aan ziekenhuismiddelen. Als dit de te vermijden valkuil is, lijkt het zeer riskant om door te gaan met het crescendo van dwangmaatregelen die, empirisch gezien, niet doeltreffend lijken te zijn. Deze ongrondwettelijke maatregelen gaan bovendien gepaard met een dialectiek die er alleen op gericht is de burger een schuldgevoel aan te praten, door deze beperkende maatregelen op te leggen zonder de verantwoordelijkheid van de autoriteiten in twijfel te trekken. Dit is duidelijk een zeer onoprechte politieke strategie en oneerlijk in termen van transparantie over de complexiteit van deze gezondheidscrisis. 

Een goed doordachte strategie met het oog op de afweging van de risico’s en de voordelen (niet alleen vanuit het oogpunt van de gezondheid, maar ook vanuit economisch en sociaal oogpunt) zou erin bestaan de huisartsen weer in de frontlinie te plaatsen. Voorwaarde hiervoor is dat hun administratieve protocollaire rompslomp wordt verminderd, zodat zij autonoom kunnen optreden bij de ambulante behandeling van covidepatiënten. Het is de bedoeling profylaxe te richten op risicogroepen en tests en ziekenhuisopname te beperken tot gevallen waarin dit door de behandelende arts noodzakelijk wordt geacht. Deze laatsten zijn evenzeer in staat matig ernstige vormen te behandelen met combinaties van antibiotica (azitromycine/cefuroxime), Plaquenil® voor te schrijven indien zij dat wensen, corticosteroïden en anticoagulantia toe te dienen als preventieve maatregel, en zelfs, voor meer gevorderde vormen, over te gaan tot zuurstoftherapie thuis. Dit alles gebeurt onder zorgvuldig en geïnformeerd plaatselijk toezicht. 

Tenslotte de belangrijkste opmerkingen: is de toename van het aantal ziekenhuisopnames geclassificeerd als « covid » « verdronken » in een normaal verschijnsel van het opnieuw opduiken van ziekten van de winter luchtwegen waarvoor een differentiële diagnose met covid niet absoluut vast te stellen is? Hoeveel Sars-Cov2 stroomt er eigenlijk? Is zijn huidige vorm net zo dodelijk als afgelopen voorjaar? Hebben we te maken met een epidemie van dezelfde omvang als de eerste of is het de accentuering van een seizoenspiek van het virus door een massaal testbeleid? 

Deze kwesties verdienen een diepgaand onderzoek, aangezien de implicaties ervan zo belangrijk zijn voor het dagelijks leven van de burgers.

Dank u voor het lezen.

Annès Bouria
Apotheker — Lid van het Transparantie-Coronavirus Collectief
https://www.transparence-coronavirus.be/

A. Epidemiologische grafieken van covid gepubliceerd door Sciensano, in volgorde: 1 het aantal gevallen, 2 en 3 ziekenhuisopnames, 4 intensive care patiënten, 5 en 6 sterfte.

B. Epidemiologische kaarten van de WHO over griepgevallen in België

C. Epidemiologische grafieken van de telling van gevallen van verschillende seizoensgebonden respiratoire pathogenen van Sciensano en gepubliceerd door Christophe de Brouwer, professor aan de ULB School of Public Health.

D. Grafiek met algemene sterftecijfers van 2016 tot 2020 volgens Statbel

E. Grafiek van sterfte in de tijd in België van 2016 tot 2019 uit de Belgische mortaliteitsmonitoring
  1. https://covid-19.sciensano.be/sites/default/files/Covid19/COVID-    19_Daily%20report_20201025%20-%20FR.pdf
  2. https://www.who.int/influenza/gisrs_laboratory/flunet/charts/en/?fbclid=IwAR1t2yPx4MvKtxmYin1tmmg9bPEY0b8ioAUNIwF5MlIMctw-AsH1q2NEcV0
  3. https://statbel.fgov.be/fr/visuals/mortalite?fbclid=IwAR0_8aNxz_F2Zc0E7wgdNjIRMLsn6qOei4_K477I8Bw2qxRR55Lokm-BVEQ
  4. https://epistat.wiv-isp.be/momo/ 
  5. https://www.industrie-techno.com/article/les-tests-rt-pcr-du-covid-19-se-revelent-etre-de-tres-mauvais-tests-de-contagiosite.61389?fbclid=IwAR2xqlwHywpMsjf_wFKarck6HuuJQxDXegak29k8EstFZ2waDJHkF6g1Xg8
  6. https://www.medi-sphere.be/fr/actualites/soins-intensifs-priorite-au-transfert-de-patients-avant-d-augmenter-la-capacite.html
  7. https://www.healthybelgium.be/images/Donne%CC%81es_Phares_Soins_de_sante%CC%81_2019_pdf.pdf?fbclid=IwAR2JmEdwq5MvPWteuh7_1MZiTbiGr1rOdv8oaKcPxveQfTZWgw-zyVnH2eA
  8. https://www.rtbf.be/info/regions/detail_grippe-et-chutes-les-hopitaux-du-hainaut-sont-pleins-a-craquer?id=9506451&fbclid=IwAR1k2fDJ7cwbAakMDmE8iuJH0VG4jG2zaSULBwp6nt4rMQ7igyf7E1WETP0
  9. https://bx1.be/news/nombre-de-cas-de-grippe-continue-daugmenter/
  10. https://www.rtl.be/info/belgique/societe/l‑absenteisme-du-personnel-soignant-pese-sur-les-hopitaux-bruxellois-1252516.aspx
  11. https://www.rtbf.be/info/societe/onpdp/detail_les-generalistes-du-brabant-wallon-pourraient-partir-en-greve?id=10608597
  12. https://covid-19.sciensano.be/sites/default/files/Covid19/COVID-19_procedure_hospitals_FR.pdf
  13. https://www.rtbf.be/info/societe/detail_coronavirus-en-belgique-entre-preparation-et-inquietude-l-idee-de-l-hospitalisation-a-domicile-des-patients-atteints-du-covid-divise?id=10618628
  14. https://covid-19.sciensano.be/sites/default/files/Covid19/COVID-19_procedure_GP_FR.pdf
  15. https://www.rtbf.be/info/societe/detail_coronavirus-vous-avez-un-test-pcr-positif-et-vous-ne-l-etes-peut-etre-pas-ou-vous-n-etes-pas-contagieux?id=10578123
  16. https://plus.lesoir.be/329481/article/2020–10-05/coronavirus-pres-de-la-moitie-des-cas-positifs-cet-ete-etaient-des-anciennes
  17. https://www.nytimes.com/2020/08/29/health/coronavirus-testing.html 
  18. https://www.medi-sphere.be/fr/actualites/5–678-patients-hospitalises-en-belgique-dont‑1–245-aux-soins-intensifs.html?fbclid=IwAR3c3tcYzEhb-vNgNMzCaIIjVRX7Mb7M35zrBxGD4BZWTFhnk_CSOB8qvHY
  19. https://www.lalibre.be/debats/opinions/coronavirus-sans-mesures-de-precaution-drastiques-on-risque-d-avoir-850–000-personnes-infectees-et-50–000-morts-en-belgique-5e5cf60f9978e23106a0bfd9?fbclid=IwAR0LO9t1sTLbKg6nwm5vFJNejwsdKPE7xtpHDPFXRRnXkEXWOfTvkmAghtA#.X5XQ7o-ILOU.facebook
  20. https://www.europe1.fr/sante/coronavirus-la-prise-en-charge-des-patients-sameliore-chaque-jour-un-peu-plus-3987417
  21. https://www.lematin.ch/story/roche-cree-un-test-pour-differencier-le-covid-19-de-la-grippe-454743112922
  22. https://www.letemps.ch/sciences/serrer-vis-laisser-faire-dilemme-limmunite-collective
  23. https://www.mediterranee-infection.com/efficacite-du-confinement-et-etude-de-prevalence-serologique-en-espagne/#:~:text=Efficacit%C3%A9%20du%20confinement%20et%20%C3%A9tude%20de%20pr%C3%A9valence%20s%C3%A9rologique%20en%20Espagne,-Accueil%20Efficacit%C3%A9%20du&text=Une%20%C3%A9tude%20a%20%C3%A9t%C3%A9%20men%C3%A9e,anticorps%20contre%20le%20COVID%2D19.&text=Source%20%3A%20Estudio%20nacional%20de%20sero,%2DCOV%2D2%20en%20Espana
  24. https://www.istat.it/it/files//2020/08/ReportPrimiRisultatiIndagineSiero.pdf
  25. https://www.spectator.co.uk/article/the-growing-evidence-on-lockdown-deaths?fbclid=IwAR3v_Dng9pU3hFR-X-c8kSXzjzZJzS_TTiwDuJHctn4cLHytnP_nO3DY4WU

Espace membre

Leden