DE TECHNOLOGISCHE VOORTPLANTING VAN DE MENS

In hun logica van « deconstructie » van alle culturele elementen die het resultaat zijn van verschillende millennia van beschavingen, konden de hardliners van de artificiëring van het menselijk leven niet voorbijgaan aan de manier waarop mannen en vrouwen tot nu toe∙e∙s hebben gereproduceerd. In Frankrijk illustreert een recent debat over « PMA voor iedereen » de maatschappelijke spanningen die voortvloeien uit de door technofielen gewenste nieuwe ontwikkelingen. Tussen « alles mag » en « alles is verboden » is er een middenweg die collectief moet worden bepaald en grenzen die niet mogen worden overschreden op het gevaar af van een geleidelijke ontmenselijking van onze samenlevingen.

Tot zo’n 40 jaar geleden was de manier waarop mensen zich voortplantten onveranderlijk dezelfde: een man en een vrouw hielden van elkaar of voelden zich seksueel tot elkaar aangetrokken, ze kwamen bij elkaar en kregen een kind (ik hoef u geen tekeningetje te maken…). Er is echter medische vooruitgang geboekt en er zijn steeds complexere technieken ontwikkeld om steriliteit te compenseren⁽¹⁾. In een tweede fase werd het gebruik van deze technieken geëist van mensen die kozen voor andere levensstijlen dan heteroseksuele paren. Er zijn drie vormen van medisch begeleide voortplanting (MAP): kunstmatige inseminatie (AID), in-vitrofertilisatie (IVF) en draagmoederschap ℠. De biomedische beschrijving van deze drie technieken wordt in de onderstaande kaders samengevat.

SOCIALE VRAAGSTUKKEN

Deze recente « verstoring » van de voortplanting van de menselijke soort doet uiteraard zeer diepgaande ethische vragen rijzen en lokt maatschappelijke debatten uit. Daarom moet worden vastgesteld wat de wetten van elk land al dan niet toestaan. Wij zien dat, behalve voor GPA, om te herstellen, om gevallen van onvruchtbaarheid te behandelen, de aanvaarding van deze technieken in het Westen wijdverbreid is. Maar, zoals hier reeds is opgemerkt, voorstanders van totale vrijheid van de beperkingen van de menselijke natuur, zoals transhumanisten, wensen deze technieken voor andere dan medische doeleinden te gebruiken.

In synergie, bewust of onbewust, met transhumanisten die pleiten voor de schepping van « vermeerderde mannen », willen groepen met onconventionele seksuele keuzes een beroep doen op MAP-technieken om hun verlangens te bevredigen. Daarom moet worden beklemtoond dat het nadenken over de maatschappelijke gevolgen van deze uitbreiding ons niet tot ‑fobes van welke soort dan ook maakt. Homoseksuelen en transseksuelen moeten het recht hebben om zonder afwijzing of pesterijen hun anderszijn te beleven. De vraag die wordt gesteld is : « Is het gepast technologieën toe te passen waarvan de maatschappelijke gevolgen onbekend zijn? Op milieugebied wordt dit het voorzorgsbeginsel genoemd. De veralgemening van de voortplantingstechnologieën heeft ten minste vier problematische gevolgen: de verleiding tot eugenetica, de destabilisering van essentiële maatschappelijke referentiepunten, de evolutie naar de ontmenselijking van de mensheid en het einde van de seks.

ONVERMIJDELIJKE EUGENETICA

Zodra kinderen niet langer de vrucht zijn van vleselijke menselijke liefde, rijst de vraag naar de keuze van de gebruikte geslachtscellen. Het is duidelijk dat je een blanke vrouw wier echtgenoot in het geheim onvruchtbaar is, niet insemineert met het sperma van een zwarte man, want anders wordt de kunstmatige verdorvenheid onvermijdelijk ontdekt. Daarom wordt gebruik gemaakt van pre-implantatiediagnostiek (PGD): of het nu gaat om eicellen of spermatozoa, de technieken maken het mogelijk de kleur van de ogen en het haar te kiezen, evenals het geslacht en vooral de afwezigheid van gebreken bij het toekomstige kind (wie wil er nu een gehandicapt kind?). Wij zullen dus in de richting gaan van positieve eugenetica (de negatieve eugenetica van de nazi’s en anderen elimineerde de gebrekkigen). Maar wanneer de wetenschap het mogelijk zal maken de mislukkingen van de natuurlijke voortplanting te vermijden, zullen wij dan nog toestaan dat bepaalde « achterlijken  » het risico nemen zich op natuurlijke wijze voort te planten en storingen te veroorzaken die onproductief en kostbaar voor de samenleving zouden zijn? Men kan zich de toenemende stigmatisering voorstellen van « fouten van de natuur « , geboren buiten de maatschappij van de totale controle. Hoe kunnen wij de risico’s van willekeurige voortplanting aanvaarden wanneer de technologie de kwaliteit van het product garandeert?

In het verleden werd eugenetica beoefend door totalitaire staten. Morgen, met MAP zonder remmen, zal het de markt zijn, via ouder-consumenten, die zal bepalen wat de « goede » aanvaardbare kinderen zullen zijn (mooi, intelligent en gezond, uiteraard…). Het is bekend dat in Europa, ouders kiezen om meisjes te bestellen en in het Zuiden, jongens… En zonder strikte regels mogen we niet denken dat de consument zijn verantwoordelijkheid zal nemen. In navolging van de onaantastbare neoliberale (gerichte) keuzevrijheid waarschuwt de voorzitter van de Franse nationale ethische commissie: « De technologie is er, en zodra er een aanbod is, zullen er consumenten zijn .

VERLIES VAN LAGERS

Elke samenleving heeft in de loop der eeuwen geduldig maatstaven ontwikkeld die het beroemde « samenleven » mogelijk maken. Een onveranderlijke factor is natuurlijk de verhouding tussen mannen en vrouwen, waarin hun wijze van voortplanting centraal staat. Ook al zijn onze samenlevingen bezig met het herzien van genderstereotypen, het is een illusie te geloven dat wij ongeschonden uit een brutale verschuiving van de rolpatronen zouden kunnen komen. De soms virulente aanvallen op ons tijdschrift na de publicatie van het artikel « Seksuele differentiatie als basis » in het speciale nummer Illimitations, laat zien dat sommige mensen niet verder willen gaan dan de normen van een patriarchaal verleden, maar willens en wetens of met geweld nieuwe normen willen opleggen, gebaseerd op de ontkenning van alles wat natuurlijk is⁽²⁾. De perverse logica van hen die alleen maar dromen van het kunstmatig maken van de wereld…

DE (ON)ZICHTBARE HAND VAN HET TRANSHUMANISME

De naïevelingen geloven dat « iedereen » het recht kan krijgen op toegang tot steeds waanzinniger voortplantingstechnologieën en denken dat zij de vervolgde minderheden verdedigen. Zij beseffen niet dat achter deze edelmoedige beweegredenen het transhumanistische project schuilgaat van een letterlijk « ontmenselijkte » samenleving. Men moet luisteren naar de verklaringen en de boeken lezen van hen die intellectueel de onbeperkte ontwikkeling van de voortplanting verdedigen. Het lezen van L’Homme artefact ⁽³⁾ van Fabien Ollier, waarin deze geloofsbelijdenissen zijn samengebracht, laat een diepe indruk van onbehagen achter. De wens om verder te gaan dan wat altijd de wijze van voortplanting van de mensheid is geweest, is slechts de eerste stap naar de vervanging van de huidige mens door een half-organisch, half-machine (cyborg) wezen. Het voorwendsel is de noodzaak van artificialisering om het hoofd te bieden aan de komst van kunstmatig intelligente robots, een andere fantasie van technologie-aanbidders.

Aangezien alle transhumanisme gebaseerd is op de verachting, zelfs haat van onze echte lichamen, is het « overwinnen van de dierlijkheid  » die de seksuele voortplanting is, een essentiële stap. Laten we eens luisteren naar een « Australische transhumanistische artiest: » Het gaat niet langer om het voortbestaan van de menselijke soort door voortplanting, maar om het verheffen van de seksuele relaties door de interface mens-machine. Het lichaam is verouderd.  »

HET EINDE VAN DE SEKSUALITEIT

De wens om onmiddellijk (en op kosten van de overheid)3 de (soms verrassende) verlangens van zeer actieve minderheden te bevredigen (zonder zich te bekommeren om de politieke en antropologische nevenschade) is de motivatie die door de voorstanders van de PMA voor alle⁽⁴⁾ naar voren wordt gebracht. Maar achter dit scherm zijn er andere motieven. De directeur van het Centrum voor Recht en Biowetenschappen in Stanford is minder hypocriet:  » Niet-seksuele voortplanting zou binnen 20 tot 40 jaar de norm worden, waarbij elke persoon zijn nakomelingen kiest uit 100 of 200 embryo’s die uit zijn eigen kunstmatige geslachtscellen zijn gemaakt en zijn getest om ziekten, risico’s op ziekten en risico’s op risico’s te vermijden. Er zijn grote markten, genoeg om de ontwikkeling te stimuleren [de la technologie] « ⁽⁵⁾. Het is waar, mensen laten copuleren en verwekken terwijl ze ontsnappen aan de markt en de enorme potentiële winsten die deze sector vertegenwoordigt is niet langer aanvaardbaar in een hyper-liberaal regime…

Soms verheugen shock-feministen zich: in de toekomst zullen vrouwelijke paren zich kunnen voortplanten en hun DNA kunnen doorgeven door de eicellen van de ene vrouw te koppelen aan de genen van de stamcellen van de andere. Zij zullen alleen meisjes kunnen maken (maar is dat een probleem of een voordeel?). De bioloog Henri Atlan aast op hen door ectogenese te prijzen: « Binnenkort zal extracorporale zwangerschap de norm worden. De praktijken van « draagmoederschap » en MAP buiten de sociaal erkende gezinsstructuren hebben reeds de eeuwenoude band verbroken tussen een baby en de vrouw die hem droeg. [De kunstmatige baarmoeder zal de sociale bevrijding van de vrouw voltooien door haar gelijk te stellen aan de man ten aanzien van de fysiologische beperkingen die inherent zijn aan de voortplanting. « ⁽⁶⁾ Baby-making machines, opgevoed in fabrieken, geprogrammeerd voor hun toekomstige plaats in de samenleving…, doet je dat niet denken aan⁽⁷⁾?

DE ZOEKTOCHT NAAR ‘ONDERSCHEID

Nog niet zo lang geleden, toen homoseksuelen nog worstelden om aanvaard te worden in onze samenlevingen met hun vaste normen, wilden zij hun verschil aangeven met het dominante vader-moeder-kind model. Dit was hun keuze en de wet heeft die nu bekrachtigd. Maar sinds de politieke correctheid grotendeels is teruggedraaid, is het soms verrassend te moeten vaststellen dat homo- of lesbische paren willen terugkeren naar een model dat zij leken te willen overwinnen en de oude gezinnen willen kopiëren. Dit leidt tot een verwarring van genres (het is de zaak om het zo te zeggen) die, zoals we hebben gezien, helaas de deur openzet voor gevaarlijke maatschappelijke ontsporingen. Is het niet te veel gevraagd om je cake te hebben en op te eten, en om de wetgevers naar je te laten lachen?

Bovendien is het moeilijk om je niet te verwonderen over de vermenigvuldiging, dezer dagen, van verwrongen sexualiteiten(queer), van identiteit-seksuele aarzelingen die zoveel van onze tijdgenoten in hun greep lijken te hebben. Zou dit een nieuw symptoom kunnen zijn van het zoeken naar verschil (het onderscheid⁽⁸⁾) dat kenmerkend is voor onze pseudo-vrije samenlevingen? Aangezien het moeilijk is zich te onderscheiden door opzichtige consumptie (bovendien wordt dit door de ecologen afgekeurd…), onderscheidt men zich op andere manieren (soms zelfs niet door onverschilligheid: de wens om het natuurlijke seksuele verschil te verwerpen en kinderen te dwingen zich in te passen in een uniseks of unigenre model).

Het is tijd om na te denken over de collectieve gevolgen van het moeten voldoen aan de wildste verlangens van kleine minderheden. Bepaalde excessen beginnen reacties van afwijzing op te roepen: het masculinisme is nog maar net geboren en de reactionairen zijn in opmars, steunend op het begrijpelijke ongemak van de meerderheid, domweg cisgender en hetero-binair, die de semantische subtiliteiten van onderscheidzoekers niet begrijpt.

We kalmeren, we wegen de voors en tegens af, we evolueren in een tempo dat voor iedereen houdbaar is en het zal niet noodzakelijk triest zijn. En ook (pro domo pleidooi), we stoppen met het maken van de blanke, heteroseksuele, cisgendered, binaire, iets oude man … de duivelse incarnatie van het opperste kwaad.

Alain Adriaens