Julian Assange
617 weken van vrijheidsberoving voor het vertellen van de waarheid
617 weken van vrijheidsberoving voor het vertellen van de waarheid
Kernenergie wordt zelden genoemd wanneer men het heeft over ecologische schuld. Deze industrie en haar talrijke vervuilingen zijn echter de meest extreme illustratie van wat ecologische schuld betekent, namelijk « de schuld die de geïndustrialiseerde landen van het Noorden hebben opgebouwd ten aanzien van de landen van de Derde Wereld wegens de plundering van de hulpbronnen, de schade die aan het milieu is toegebracht en de vrije bezetting van het milieu voor het storten van afvalstoffen, waaronder broeikasgassen, door de geïndustrialiseerde landen(1).
De hoogdravende verklaringen van de Franse leiders over de energie-onafhankelijkheid van Frankrijk dankzij kernenergie lijken nogal hypocriet wanneer men weet dat uranium afkomstig is uit de ondergrond van zijn vroegere Afrikaanse koloniën: Gabon, Niger (het armste land ter wereld) en Mali. Frankrijk verkrijgt uranium op goedkope wijze, ten koste van politieke inmenging en catastrofale gevolgen voor het milieu, de gezondheid en de samenleving van de plaatselijke bevolking.
Met 58 reactoren in bedrijf is Frankrijk per hoofd van de bevolking het meest nucleaire land ter wereld en heeft het na de Verenigde Staten de grootste reactorvloot. België heeft er zeven en verontrust zijn Duitse, Nederlandse en Luxemburgse buren met de dichtstbevolkte nucleaire site van Europa: in een straal van 75 km rond Doel wonen niet minder dan 9 miljoen mensen.
Wanneer we kijken naar de vele gezondheids- en milieurisico’s die bevolkingen gedurende tientallen, zelfs honderdduizenden jaren kunnen treffen, zien we dat kernenergie ook beantwoordt aan een andere definitie van ecologische schuld, een tijdelijke, die verwijst naar de schuld van een of meer menselijke generaties aan toekomstige generaties. Als de winsten naar de industriëlen gaan, komen de meervoudige kosten en de schuld die kernenergie veroorzaakt uiteindelijk ten laste van de gemeenschap.
NUCLEAIR EN PLUNDEREND
Ondanks de hypocriete verklaringen van nieuwgekozen presidenten, die beweren dat de betrekkingen met Afrika worden vernieuwd, blijven de verschillende Franse regeringen de Françafrique, « dit verborgen systeem van interventionisme, invloedsnetwerken, corruptie, economische en militaire overeenkomsten », in stand houden (2). Als bewijs heeft Emmanuel Macron Edouard Philippe, een voormalige lobbyist die belast was met de relaties met gekozen functionarissen voor Areva, benoemd tot premier, voordat hij burgemeester van Le Havre was. « Hij heeft dus het optreden verdedigd van een onderneming die in Niger het grondgebied van inheemse volkeren onherroepelijk heeft vervuild en in financiële schandalen verwikkeld is », verklaarde het netwerk Sortir du nucléaire naar aanleiding van deze aankondiging.
België laat zich niet uit het veld slaan als het gaat om neokoloniale betrekkingen met zijn vroegere bezittingen. België, weinig bekend bij het grote publiek, kreeg een gedeeltelijke kwijtschelding van zijn schuld aan de Verenigde Staten als compensatie voor het uranium dat werd geleverd voor de vervaardiging van de eerste twee Amerikaanse atoombommen op de Japanse steden Hiroshima en Nagasaki, die de eerste nucleaire holocaust veroorzaakten. « Het uranium was afkomstig van de Shinkolobwé-mijn (bij Likasi ex-Jadotville) in de Katangaprovincie van Belgisch Congo. Ten eerste profiteert België van een kwijtschelding van schulden dankzij zijn kolonie waarvan het de natuurlijke rijkdommen exploiteert. In de tweede plaats liet zij, ongeveer vijftien jaar later, aan het onafhankelijke Congo, met medeplichtigheid van de Wereldbank, de schulden na die het was aangegaan om zijn natuurlijke hulpbronnen en zijn bevolking te exploiteren.(3) »
Laten we teruggaan naar een leugen die door te veel regeringen en industriëlen vaak wordt verspreid, vooral sinds de COP21 in december 2015 in Parijs: kernenergie zou niet vervuilen. Deze lineaire en simplistische verklaring gaat voorbij aan de volledige productieketen en is alleen gericht op het uiteindelijke elektriciteitsverbruik. Bij de berekening van de CO2-emissies van kernenergie moet rekening worden gehouden met alle CO2-emissies van de levenscyclus van uraanbrandstof (winning, omzetting, concentratie, verrijking van erts, recycling, afvalbeheer) en kerncentrales (bouw, vervoer, exploitatie, ontmanteling). Volgens Ademe(4)Deze emissies zijn 8 keer hoger dan die van windenergie.
EEN FINANCIËLE SCHULD DIE DOOR IEDEREEN WORDT GEDRAGEN
Zoals vele andere investeringen (aankoop van militair materieel) wordt de keuze voor kernenergie opgelegd aan de bevolking en houdt zij vele risico’s in voor haar omgeving. De besluiten om op deze energie over te schakelen zijn echter nog lang niet collectief genomen. Naast de risico’s van ongevallen en gezondheidsrisico’s is er de financiële last die deze energie vertegenwoordigt, ten laste van de staat en dus van de belastingbetalers. De bouw en het beheer van een nieuwe kerncentrale brengt enorme technologische en financiële risico’s met zich mee: een nieuwe reactor kost ongeveer 9 miljard euro. Wanneer het niet de overheid is die de astronomische kosten van deze constructie rechtstreeks financiert, betaalt de bevolking de extra kosten via haar elektriciteitsrekening.
Geconfronteerd met de ecologische schuld en de huidige, vroegere en toekomstige sociale rampen(5)Er moeten concrete herstelbetalingen worden geëist en uitgevoerd, al dan niet in financiële vorm. « Deze herstelbetalingen hebben alleen zin als ze een ander model financieren, dat beantwoordt aan de basisbehoeften van alle bevolkingsgroepen, inheemse volkeren, vrouwen, kleine boeren, informele arbeiders, loontrekkenden… » (6) .
De strijd tegen de ecologische schuld en tegen kernenergie vereist ook steun aan mobilisaties, zoals die in Bure in Frankrijk in het departement La Meuse, waar wordt geëxperimenteerd met nieuwe vormen van strijd, of die in Notre-Dame-des-Landes tegen de luchthaven of in de Val de Suze in Italië/Frankrijk tegen de hogesnelheidslijn: politieke pleitbezorging, mobilisaties van verenigingen, directe acties en gerechtelijke acties maken het mogelijk weerstand te bieden aan deze dodelijke projecten uit de oude wereld, om nieuwe projecten op te bouwen!
Robin Delobel
