De onderdanige individualist

« Het is meelijwekkend om politieke en ethische autoriteiten een beroep te horen doen op de verantwoordelijkheid van burgers nadat zij hen jarenlang hebben ingeënt met een individualistische cultuur⁽¹⁾

Roland Gori

Heilige late moderniteit, je houdt nooit op ons te verbazen! Sinds het Evangelie volgens de heilige Adam Smith in 1776, hebben we te maken met homo œconomicus, degene die rationeel zijn belangen afweegt; tot de industriële revolutie, hadde homo technologicus zijn lot toevertrouwd aan de Megamachine, in de verwachting dat deze het Proces zou vervullen; zo’n zestig jaar geleden, homo consumens begon, als een zombie in de films van George Romero, rond te spoken in de gangpaden van supermarkten, de hallen van autodealers en bouwshows; en het nieuwe millennium zag de komst vanhomo numericus, de laatste avatar vanhomo technologicus. Zoals in het geval van de verschillende energieën (fossiel, nucleair, hernieuwbaar) of elektromagnetische golven (1, 2, 3, 4, 5G), heeft het ene typehomo het andere niet verdrongen, maar is het er overheen gelegd. Is dat alles? Nee. Het kwaadaardige coronavirus heeft deonderdanige individualist⁽²⁾ uitgescheiden, een oxymoron waarvan ons postmoderne tijdperk het geheim kent. Robert Nozick moet zich omdraaien in zijn graf!  » Ziet u, mevrouw, er is geen sprake van dat ik mijn vakantie opgeef, en daarom zal ik gehoor geven aan wat de autoriteiten beslissen voor mijn veiligheid en die van mijn leeftijdgenoten, met wie ik solidair ben. Ik ga zelfs over tot regeringsmaatregelen, draag het masker twee keer in plaats van één keer, zodra ik naar buiten ga, en uiteindelijk zal ik het thuis ook ophouden. Dit zal onze politici de vrije hand geven om onze rechten en vrijheden de ene na de andere keer in te perken, met algemene onverschilligheid. Ik kijk uit naar september om de tracking applicatie te downloaden op mijn smartphone. Ik ben bereid elk document te ondertekenen — bij voorkeur digitaal — waarin wordt gevraagd waar ik de afgelopen twee weken ben geweest. Ik zal spontaan mijn visitekaartje afgeven aan alle restaurant- en caféhouders. En ik kan niet wachten op het vaccin! « . De onderdanige individualist wil zijn eigen zaken blijven regelen en heeft daarom gekozen: hij ontsnapt liever aan Covid-19 in een democratisering⁽³⁾ dan het risico te lopen het op te lopen in een vrij land, om zich te laten inspireren door de recente stelregel van André Comte-Sponville⁽⁴⁾.

Door zijn gehoorzaamheid pretendeert de onderdanige individualist solidair te zijn [sic] van het menselijk ras — dat is wat de media en politici hem hebben wijsgemaakt — maar weigert de deur van de winkel te openen voor een van zijn medemensen geladen met pakjes, omdat in dit geval  » sociale distantie zou niet verzekerd zijn⁽⁵⁾ « . Hij gaat op de asociale netwerken tekeer tegen de « onverantwoordelijke-egoïsten-complotisten » die weigeren het masker op bevel te dragen. Hij doet ook aan de kaak stellen, wat hij liever « getuigenis » noemt:  » Mijn buren ontvangen heel vaak mensen in hun tuin, agent, en elke keer andere mensen. Ik zag ze zelfs zoenen! « …

Wij verlaten de maatschappij van de controle, ooit beschreven door Gilles Deleuze, om de maatschappij van de dwang binnen te gaan, die door Pièces et Main d’œuvre wordt geïdentificeerd. Dit komt niet uit de lucht vallen, want de grond is al lang omgeploegd door conformisme, hygiëne en veiligheidsideologie. De beperking van de burgerlijke vrijheden maakt het mogelijk de collectieve actie te doen uitdoven. Overal waar je kijkt, zijn de straten van het koninkrijk nu bezaaid met onderdanige individualisten, zelfingenomen zoals alle individualisten, met hun maskers-museliers, waarvan sommige gepersonaliseerd zijn — men geeft geen onderscheid op voor de zaak! Ongeacht of men al dan niet overtuigd is van de beschermende doeltreffendheid van het masker, kan men ook erkennen dat de verplichting om het bijna overal te dragen, ook in de open lucht, is een buitenproportionele, vernederende en vrijheidsberovende maatregel, een voorbode van de langverwachte komst van het vaccin:  » U kunt uw masker afzetten als u gevaccineerd bent « , zal Sophie Wilmès ons uitleggen, met haar dokterlijke moederlijkheid en elke lettergreep loslatend, zodat de bevolking de boodschap begrijpt.

Hebben wij niet te maken met « het nihilistisch terrorisme van de gecombineerde actie van techno-wetenschap, staatsdwang en kapitaal⁽⁶⁾ « ? Laten wij de moed erin houden en de middelen ter verdediging van onze vrijheden ter hand nemen, die viervoudig zijn: luciditeit, weigering, ironie en halsstarrigheid⁽⁷⁾. Met welke ga je beginnen⁽⁸⁾?

Bernard Legros