Julian Assange
621 weken van vrijheidsberoving voor het vertellen van de waarheid
621 weken van vrijheidsberoving voor het vertellen van de waarheid
In 2015 werd aan de universiteit van Harvard een nieuwe techniek ontwikkeld om leven te manipuleren. Deze techniek, waarbij nieuw DNA wordt gemaakt met behulp van een bijzonder efficiënte moleculaire schaar (CRISPR-Cas9), knipt een ongewenst geachte DNA-sequentie door en vervangt deze door een andere om het organisme een eigenschap te geven die gunstig wordt geacht. In tegenstelling tot transgenese en andere GMO-productietechnieken is het proces zeer accuraat, ogenschijnlijk eenvoudig toe te passen en goedkoop. Het heeft ook de ontwikkeling mogelijk gemaakt van gene drive, een nieuwe manipulatie met enorme toepassingsmogelijkheden.
Genetische forcering bestaat niet alleen in het inbrengen van een nieuw gen in een levend organisme (bacterie, plant, dier), maar vooral in het garanderen van de overdracht daarvan op al zijn nakomelingen. Dit wordt mogelijk gemaakt door het feit dat genetische forcering de concurrenten van het nieuwe gen vernietigt. Het resultaat is dat zelfs indien het genetisch gemodificeerde organisme paart met een partner die een andere versie van het betrokken gen draagt, al zijn nakomelingen dat gen zullen dragen en de bijbehorende eigenschap tot uiting zullen brengen.
Ik citeer twee Franse wetenschappers die onlangs hebben opgeroepen tot een openbaar debat in hun land. « In theorie, als 10 individuen die genetisch gemodificeerd zijn door het inbrengen van een DNA-cassette in een natuurlijke populatie van 100.000 individuen, gemiddeld meer dan 99% van hen de DNA-cassette zal dragen na 12 tot 15 generaties. De gene drive manipuleert de drie pijlers van natuurlijke selectie in zijn voordeel: mutatie, erfelijkheid en aanpassing.(1)
De mensheid, of liever gezegd een deel ervan, heeft dus de macht om naar eigen goeddunken soorten te veranderen en uiteindelijk de hele levende wereld opnieuw te vormen en te domesticeren.
De meest ambitieuze projecten worden genoemd en worden reeds in het laboratorium bestudeerd: sprinkhanen steriel maken en zo voorkomen dat zij gewassen verwoesten, invasieve plantensoorten ongeschikt maken om in hun nieuwe habitat te overleven of de geslachtscellen van muggen modificeren om te voorkomen dat zij de parasiet die verantwoordelijk is voor malaria bij zich dragen.
Het enthousiasme van genetica-onderzoekers voor CRISPR-Cas9 en de prestaties ervan in het laboratorium mogen echter niet leiden tot overhaaste conclusies over de praktische waarde van de toepassing van deze techniek in het veld. Een ecosysteem is geen aseptisch laboratorium waar alle parameters welbekend en gecontroleerd zijn.
In het geval van malaria en de hypothetische uitroeiing daarvan zou vooraf een grondige evaluatie moeten worden gemaakt van de ecologische gevolgen van een plotselinge ingreep op een insectenpopulatie. Zoals sommige wetenschappers hebben opgemerkt, is er nog te weinig bekend over de rol van de mug in de voedselketen. Er bestaat een reëel gevaar dat sommige predatoren die de populaties van andere plagen in de gewassen reguleren, worden weggenomen. Dit kan leiden tot hongersnood. Bovendien is het een illusie te geloven, zoals de entomoloog Frédéric Simard, directeur onderzoek van het Institut de recherche pour le développement (IRD), opmerkt, dat genetische beheersing een wondermiddel kan zijn. « De muggenpopulaties die we in het wild gaan aanvallen zijn genetisch zeer variabel, waardoor ze een fantastisch aanpassingspotentieel hebben.(2) In feite is onze kennis van de feitelijke werking van ecosystemen nog steeds ruim onvoldoende om de introductie van genetisch gemodificeerde soorten in het wild toe te staan die onherstelbare en onomkeerbare schade zouden kunnen veroorzaken.
Zelfs degenen die verleid zijn door technologische innovatie en die zwaar hebben geïnvesteerd in onderzoek naar genetische forcering zijn voorzichtig. De Defense Advanced Research Projects Agency (DARPA) en de Bill and Melinda Gates Foundation financierden (opnieuw!) een studie, gepubliceerd in juni 2016, door de National Academy of Sciences(3) om de risico’s te beoordelen, de stand van de kennis te onderzoeken en de middelen voor een Dit is een« verantwoord gebruik » (sic). Wij moeten ons dan ook verheugen over de bezorgdheid van deze weldoeners van de mensheid.
Maar zoals de ETC-groep(4) met de gebruikelijke relevantie heeft opgemerkt, gaat de NAS-studie, hoewel interessant, voorbij aan drie fundamentele aspecten van het vraagstuk van de genetische forcering:
Een ander aspect van het gebruik van CRISPR-Cas9 dat aanleiding geeft tot grote bezorgdheid is de toepassing ervan op de mens. Chinese onderzoekers (Sun Yat-Sen University in Guangzhou) testten de techniek op een menselijk embryo en publiceerden hun studie op 18 april 2015 in het tijdschrift Protein and Cells. Deze publicatie, die door de tijdschriften Nature en Science op ethische gronden werd afgewezen, veroorzaakte opschudding in de wetenschappelijke gemeenschap.
Sommigen waarschuwen voor de risico’s van het veranderen van een hele genetische lijn en dus van het menselijk ras en roepen op tot een pauze in het onderzoek. Anderen, die zich reeds bezighouden met de manipulatie van het genoom van bepaalde dieren, zoals varkens of runderen, aarzelen niet om een zekere toekomst voor deze technologie in de menselijke geneeskunde te voorspellen. Voor sommigen zou het een einde kunnen maken aan ernstige genetische ziekten zoals cystische fibrose of zelfs levenslange bescherming kunnen bieden tegen infecties of de ziekte van Alzheimer. Maar het is moeilijk niet te zien dat de deur wijd open staat voor eugenetica.
Zijn CRISPR-Cas9 en het forceren van genen niet voor de biologie wat gecontroleerde kernsplijting is voor de fysica: een technologie met zoveel macht dat ze de mensheid bedreigt?
Paul Lannoye
