De geprogrammeerde veroudering van objecten

In 1970 beschreef Jean Baudrillard een van de grondslagen van onze verspillende samenlevingen in de consumptiemaatschappij: « CWat vandaag wordt geproduceerd, wordt niet geproduceerd volgens zijn gebruikswaarde of zijn mogelijke duur, maar integendeel volgens zijn dood, waarvan de versnelling slechts wordt geëvenaard door die van de prijsinflatie. (…) Nu weten we dat de orde van de productie alleen overleeft tegen de prijs van deze uitroeiing, deze eeuwigdurende berekende « zelfmoord » van de voorraad voorwerpen, of deze operatie nu gebaseerd is op technologische « sabotage » of op georganiseerde veroudering onder het teken van de mode « . Deze « technologische sabotage », deze geprogrammeerde veroudering, wordt door Serge Latouche beschreven in zijn boek Bon pour la casse en legt het diepe verband ervan met de groei uit:  » Het uitgangspunt van geprogrammeerde veroudering is de verslaving van ons productiesysteem aan groei. Onze samenleving heeft haar lot verbonden aan een organisatie die gebaseerd is op onbeperkte accumulatie. Of we het nu leuk vinden of niet, we zijn gedoemd om steeds meer te produceren en te consumeren « . Geprogrammeerde veroudering is dus geen detail van onze groeisamenlevingen, maar hun « absolute wapen ». Want mode weigeren, zich beschermen tegen de reclame-aanval, opzichtige consumptie verbieden, dat alles blijft onder bepaalde voorwaarden mogelijk, maar men kan apparaten die in hun « genen » hun geprogrammeerde vernietiging dragen, niet of slechts met moeite repareren. De auteur beschrijft de oorsprong van de uitdrukking en de grondslagen ervan, het feit dat zij zo weinig bekend is, en de oplossingen om er iets aan te doen; hij overloopt noodzakelijkerwijs de geschiedenis van de consumptiemaatschappij en baseert zijn analyse op enkele van haar grote denkers (Thorstein Veblen, Stuart Ewen, Paul Lafargue, John Kenneth Galbraith, enz.); het boek stelt een belangrijke vraag: is de geprogrammeerde veroudering, die diep verwoestend is voor het leven, niet de veroudering van de mens zelf? Om uit deze situatie te geraken, moeten wij ons kunnen verwonderen over wat de natuur, die door geprogrammeerde veroudering elke dag een beetje meer vernietigt, ons voortdurend biedt. 

Serge Latouche, « Bon pour la casse. les déraisons de l’obsolescence programmée », gepubliceerd door Les liens qui libèrent, 2012