DE DRONE, EEN WAPEN VAN MASSA-INBRAAK

14 maart was de Internationale Dag van de Drone. Het was een viering van de voordelen die kunnen worden verwacht van deze vliegende robots, waarvoor ontwerpers, robotica-onderzoekers en de industrie een mooie toekomst voorspellen met veel civiele toepassingen. Het is waar dat drones bekend zijn geworden als machines des doods. De gerichte moordcampagne van de CIA op vijanden van Amerika in landen als Pakistan, Jemen en Irak heeft duizenden mensenlevens geëist. Onder hen is een meerderheid van onschuldige mensen, vrouwen, kinderen, bejaarden, bijkomstig slachtoffer van het staatsterrorisme dat door de regering van de VS wordt bedreven. Het gaat er nu om de drone te rehabiliteren door te laten zien dat het ook een nuttig, praktisch, goedkoop en ongevaarlijk apparaat kan zijn en vooral dat het een lucratieve nieuwe markt kan creëren. 

Terwijl de jihadistische terreurdreiging, die alomtegenwoordig is in de media, heeft geleid tot uitzonderlijke maatregelen, wordt er totaal gezwegen over het terroristische risico op nucleaire locaties 

In België produceren en gebruiken al een dertigtal bedrijven civiele drones voor specifieke toepassingen. Gatewing produceert in Gent een civiele drone die, uitgerust met een automatische camera die werkt in het zichtbare of bijna-infrarode spectrum, kan worden gebruikt voor talrijke toepassingen op gevaarlijke of moeilijk toegankelijke plaatsen: steengroeven, openbare werken, archeologische sites, enz. Maar het is in de vrijetijdssector dat de commerciële toekomst van de drone het meest veelbelovend lijkt. Kleine, ultralichte machines met prijzen die variëren van enkele tientallen tot duizend euro, kunnen zowel in gesloten omgevingen als in de open lucht worden gebruikt. Dankzij een camera aan boord met een laag gewicht is het mogelijk om zonder al te veel kosten ongekende beelden te maken van plaatsen of plekken die met conventionele middelen moeilijk toegankelijk zijn. Er is genoeg om liefhebbers aan te trekken; dit is al het geval in Frankrijk, waar in 2014 100.000 recreatieve drones werden verkocht. 

De keerzijde is echter duidelijk. Zodra een met camera’s uitgeruste drone kan observeren, fotograferen of filmen, kan hij ook privé- of beschermde ruimte bewaken, bespioneren en schenden. De drone is een echt massa-inbraakwapen. In principe verbiedt de wet het vliegen over privé-terreinen en het maken van foto’s zonder toestemming van de eigenaar en de betrokken personen. Uit de feiten blijkt echter dat de wet niet is aangepast aan de realiteit van vandaag en vooral dat zij duidelijk moeilijk te handhaven is. 

De afgelopen maanden hebben in ons land en in de buurlanden tientallen illegale overvluchten plaatsgevonden. In Frankrijk zijn de afgelopen maanden een dertigtal overvluchten van niet-geïdentificeerde drones op nucleaire sites geregistreerd; de laatste (3 januari 2015) betrof de kerncentrale van Nogent sur Seine, ten oosten van Parijs. Dit werd in de media gemeld, maar er werden geen beelden gepubliceerd. Erger nog, de piloten van deze drones konden niet worden geïdentificeerd en er werd geen poging ondernomen om de overvluchten te voorkomen. Het is als een droom. Terwijl een onschuldige poging om een nucleaire site van op afstand te fotograferen je verdacht maakt en tot arrestatie van de gendarmerie leidt, kan deze laatste niet verhinderen dat een ongeïdentificeerd vliegend voorwerp over dezelfde site vliegt. 

Het risico van terrorisme is reëel en dat geldt ook voor de kwetsbaarheid van kerncentrales. UAV-vluchten kunnen worden gebruikt om te verkennen voor een toekomstige aanval of zelfs om een dergelijke aanval rechtstreeks te ondersteunen. De Britse ingenieur John Large, geciteerd in Courrier International (26 februari 2015), legt uit dat drones gemakkelijk kunnen worden gebruikt om een terroristische aanval op een kerncentrale te coördineren.  » Je hebt geen enorme krachten nodig om de instabiliteit van een kerncentrale te bereiken. Eenmaal onstabiel, heeft de plant genoeg energie om zichzelf te vernietigen. En de drones kunnen de plant naar instabiliteit brengen « zegt hij.  » Een aanval van een drone op het stroomvoorzieningssysteem van de centrale is bijvoorbeeld voldoende om deze afhankelijk te maken van haar dieselgeneratoren om de reactor te koelen. Ten tweede, deze generatoren kunnen gemakkelijk worden uitgeschakeld door een drone met een kleine lading. Zonder energie om de radioactieve brandstof af te koelen, (…) het zou ongeveer 30 seconden duren voordat de brandstof begint te smelten, » voegt hij eraan toe. 

Terwijl de jihadistische terreurdreiging, die sinds het bloedbad in Charlie Hebdo alomtegenwoordig is in de media, heeft geleid tot uitzonderlijke maatregelen zoals de inzet van strijdkrachten op zogenaamde gevoelige locaties, wordt er totaal gezwegen over het terroristische risico dat nucleaire sites boven het hoofd hangt. De nucleaire industrie heeft inderdaad zo’n beschadigd imago dat het gênant zou zijn om daar nog aan toe te voegen: microscheurtjes in de tanks van Tihange 2 en Doel 3 die veel talrijker en zorgwekkender zijn dan aangekondigd, een technisch incident dat wordt toegeschreven aan sabotage van de reactor van Doel 4, zonder de context van de ramp van Fukushima te vergeten waar het onmogelijke ongeluk plaatsvond. 

Erkennen dat in kerncentrales catastrofale ongelukken kunnen gebeuren, was politiek gezien al moeilijk. Toegeven dat zij kwetsbaar zijn voor een terroristisch risico is een nog moeilijkere stap. De keuze tussen ontkenning en staatsleugen was dus logisch opgelegd. Kerncentrales zijn beschermd tegen terroristische aanslagen en er bestaat geen gevaar dat er drones overvliegen; laten we eerlijk zijn! 

Paul Lannoye