De voorstanders van 5G, die talrijk zijn in de industrie en de politiek, beweren dat als de WHO/ICNIRP EMF (elektromagnetische velden) blootstellingslimieten(1) worden gevolgd, er geen gezondheidseffecten te vrezen zijn. Hoe werden deze grenzen vastgesteld? Men moet teruggaan tot de jaren 80 toen experimenten werden uitgevoerd om het « onmiddellijk thermisch effect » van microgolven (MO) en radiofrequenties (RF)(2) op levende wezens te evalueren. De criteria voor de berekening van deze grenswaarden waren gebaseerd op het gedrag van laboratoriumratten die aan dergelijke straling werden blootgesteld, en zij waren dus alleen bedoeld om ons te beschermen tegen de door deze golven veroorzaakte verhitting en verbranding.
Door genoegen te nemen met deze grenswaarden negeert men tientallen jaren wetenschappelijk onderzoek waaruit de biologische en gezondheidseffecten van microgolven blijken, op niveaus die veel lager liggen dan die waarop thermische effecten worden waargenomen. Dit hoeft niet te verbazen als men bedenkt dat de miljarden cellen waaruit het menselijk lichaam bestaat, het veld zijn van microstromen van elektronen, protonen (H+ waterstofionen) en andere ionen die van vitaal belang zijn voor de goede werking. Deze stromen worden uiteraard verstoord door de elektrische en magnetische velden van de ons omringende golven, vandaar de effecten die worden belicht door duizenden studies van allerlei aard, gepubliceerd in de beste wetenschappelijke tijdschriften met leescommissies: studies in vitro op in het laboratorium gekweekte cellen, studies in vivo onderzoek bij proefdieren, klinisch vrijwilligersonderzoek en epidemiologisch onderzoek (zie bijvoorbeeld de Het hieronder besprokenBioInitiative-rapport ). De lijst van zekere of waarschijnlijke gevolgen is huiveringwekkend: diverse vormen van kanker en tumoren (hersenen, gehoorzenuw, speekselklieren, borst, enz.), leukemie bij kinderen, ziekte van Alzheimer en andere neurodegeneratieve ziekten, autisme, vermindering van de kwaliteit van het sperma, cataract, opening van de bloed-hersenbarrière, vermindering van de melatonineproductie, slaapstoornissen, depressie, zelfmoord, elektro-hypersensitiviteit, enz.
Maar het ergste van alles is misschien wel het aangetoonde effect op het DNA en de onomkeerbare gevolgen voor toekomstige generaties met het vooruitzicht van een verminderde mensheid(3). De verzekeringsmaatschappijen hebben gelijk: geen van hen verzekert het risico van kunstmatige EMV’s, evenmin als de fabrikanten van mobiele telefoons en andere smartphones, die aanbevelen deze apparaten op een bepaalde afstand van het lichaam te houden en zich zo te beschermen tegen gerechtelijke stappen.
Tevreden zijn met de beperkingen van de ICNIRP is voorbijgaan aan de roep van wetenschappers en artsen uit alle landen, die de laatste 20 jaar steeds luider is gaan klinken. Een van de eerste daarvan was de oproep van Freiburg van 2002, ondertekend door meer dan 1 000 artsen, die opriepen tot een « massale verlaging van de grenswaarden, emissievermogens en radiogolfbelastingen « , een oproep die in 2012 werd herhaald(www.freiburger-appell-2012.info). Op 15 oktober 2019 hadden 252 EMC-specialisten uit 43 verschillende landen een oproep aan de VN, WHO en EU ondertekend, die in 2015 was geïnitieerd. Deze wetenschappers, die allemaal collegiaal getoetst onderzoek hebben gepubliceerd over de biologische en gezondheidseffecten van niet-ioniserende EMV’s (RF), roepen op tot strengere blootstellingslimieten en tot een herziening van de potentiële biologische effecten van 4G- en 5G-telecommunicatietechnologieën op planten, dieren en mensen ( www.emfscientist.org ).
De door deze deskundigen aanbevolen grenswaarden voor RF-preventie liggen zeer veel lager dan die van de ICNIRP, met een factor van ongeveer 100.000, en dus ook dan die welke momenteel in Brussel van kracht zijn (met een factor 2.000). De auteurs van het BioInitiative-rapport bevelen een limiet aan van ongeveer 5μW/m² (mi-krowatt/m² of 0,04V/m) voor « cumulatieve » blootstelling aan RF-golven buiten de woning. Voor 2G, 3G en 4G beveelt de European Academy of Environmental Medicine (EUROPAEM) 100μW/m2 (0,2V/m) aan, maar 10 keer minder tijdens de slaapperiode en 100 keer minder voor kinderen (1μW/m2, of 0,02V/m). Deze grenswaarden lijken misschien laag, maar dat is het niet wanneer men bedenkt dat de door de ICNIRP aangenomen waarden een miljard maal het niveau van natuurlijke EMV bij deze frequenties vertegenwoordigen; bovendien zijn de voor telefonie gebruikte EMV gemoduleerd en gepulseerd, hetgeen in de natuur niet voorkomt en een belangrijke component van hun toxiciteit vormt.
De nieuwe 5G-telefonienorm maakt gebruik van de frequenties van de vorige normen, maar zal een sprong in het onbekende maken door daarnaast ook gebruik te maken van hoogenergetische millimetergolven, die tot dusver vooral door de wapenindustrie en weersatellieten zijn gebruikt. Aangezien deze golven sterk worden gedempt door fysieke obstakels (muren, bladeren, regen, enz.), zal 5G de plaatsing vereisen van een groot aantal antennes die met een hoog vermogen uitzenden, ongeveer één om de 100 meter, waardoor de kans op sterke blootstelling wordt vermenigvuldigd, een kans die nog wordt versterkt door de proliferatie van aangesloten objecten, tot 1 miljoen per km² (internet van dingen). Ondanks wat de wetenschap ons vertelt over de biologische en gezondheidseffecten van 2G en 3G, en zonder rekening te houden met het voorzorgsbeginsel, dringen de industrie, de EU en een aanzienlijk deel van de politiek aan op de onmiddellijke en ongedifferentieerde installatie van 5G, hoewel er bijna geen biomedisch onderzoek naar is gedaan.
De toespraken tijdens de hoorzittingen van de Commissie Economie in december 2019 in het Belgische federale parlement waren grotendeels gebaseerd op ontkenning van het gezondheidsrisico, dat gebaseerd was op het advies van de ICNIRP, onder meer van Test-Aankoop lijkt te zijn vergeten dat het kostbaarste bezit van zijn abonnees hun gezondheid is, en niet de aangesloten voorwerpen die zij massaal zouden moeten consumeren. De ICNIRP is een particuliere instelling naar Duits recht die functioneert als een gesloten club, waar de WHO en alle instanties die naar haar verwijzen geen last van lijken te hebben: alleen haar leden beslissen wie lid mag worden en alleen degenen die het idee verdedigen dat als er geen thermische effecten zijn, er ook geen gevolgen voor de gezondheid kunnen zijn, worden toegelaten. Zij past geen enkele regel van transparantie of onafhankelijkheid toe, aangezien integendeel de meeste van haar leden bekend staan om hun huidige of vroegere banden met de telecomindustrie (zie het uitstekende onderzoek van de journalisten vanInvestigate Europe: www.investigate-europe.eu/publications/how-much-is-safe/).
Als voorbeeld noemen wij Bernard Veyret (thans gepensioneerd) en zijn typische profiel van onderzoeker en wetenschapper die dicht bij de industrie staat en belast is met het verstrekken van adviezen op het gebied van de volksgezondheid: lid van de ICNIRP, lid van de Franse vereniging voor stralingsbescherming (SFRP, het Franse equivalent van de ICNIRP), directeur van een laboratorium voor EMV-studies in Frankrijk dat wordt gefinancierd door Bouygues Telecom en lid van de Wetenschappelijke Raad van Bouygues Telecom Zie een leerzaam interview met deze eminente figuur: electrosmog.grappe.be/doc/lobby/ICNIRP/ (10 minuten).
Het bovenstaande deel van dit artikel werd voorgelegd aan de redactie van Datanews en de Vif voor publicatie in reactie op een nogal abstruse advies(4) door Christian Vanhuffel, beheerder van FITCE.be(5) (dit advies werd gepubliceerd in Datanews van 27 december 2019 was vooral een ode aan de ICNIRP-studies). Nadat het aanvankelijk was aanvaard, kreeg ik na veel getalm uiteindelijk een weigering in de volgende bewoordingen van Kristof Van Der Stadt (e‑mail van 28 februari 2020 met een kopie voor andere journalisten: Vincent Genot, Marie Gathon, Pieterjan Vanleemputten, Michel X, Els Bellens en Kevin Vander Auwera): » Ik moet hier een correctie maken. Intussen hebben wij het advies in zijn geheel opnieuw bekeken en uiteindelijk besloten het niet in deze vorm te publiceren, omdat het na rijp beraad niet beantwoordt aan de door ons bepleite kwalitatieve normen… Wat wij dus voorstellen te doen, is uw standpunt samen te vatten en toe te voegen aan het interview met een stralingsdeskundige dat wij een dezer dagen zullen publiceren « . Onnodig te zeggen dat de samenvatting in kwestie uit twee lege zinnen bestond. Anderzijds was de deskundige in kwestie niemand minder dan Eric van Rongen, de voorzitter van de ICNIRP, ongetwijfeld van mening dat men nooit beter bediend wordt dan door zichzelf(6). Ik heb nooit een antwoord gekregen op mijn verzoek om uitleg over deze « kwaliteitsnormen « .
Deze niet aflatende steun voor de De5G-lobby en de ICNIRP-normen (onderschreven door de WHO) zijn geen alleenstaand geval in de Belgische media, die de ICNIRP regelmatig afdoen als een onafhankelijk orgaan, samen met het idee dat kunstmatige EMV’s geen bedreiging vormen voor onze gezondheid. Twee voorbeelden: La Libre Belgique van 30 april publiceerde een artikel met als titel « 5G: le « vrai du faux « ou comment sortir de la guerre de tranchées « , waarin werd gesteld dat » [l’ICNIRP] een onafhankelijk orgaan is dat wetenschappelijke adviezen en standpunten verstrekt « . Deze omvatten de opvatting dat » uit het tot dusver verrichte onderzoek blijkt dat de door 5G uitgezonden straling onschadelijk is voor de gezondheid » en geciteerd Test Achats , die de referentie (sic) op dit gebied schijnt te zijn geworden, en die » een duidelijk en volledig dossier over dit onderwerp heeft opgesteld » (Tis Achats/Santé had de kop » 5G Network — Don’t Panic » en betoogd dat » het gevoel van angst [est] ongerechtvaardigd omdat er geen overtuigend wetenschappelijk bewijs is dat golven schadelijk zijn »). De dossiers van Test Achats over 5G worden regelmatig ter lezing aanbevolen, onder meer door het BIPT (Belgisch Instituut voor Postdiensten en Telecommunicatie) in zijn antwoorden op verzoeken om informatie over 5G. In » Bedreigingen voor 5G: associaties verhogen gezondheidsrisico’s « , gepubliceerd door Trends-Tendances van 30 april maakt journalist Gilles Quoistiaux hetzelfde punt, maar erger nog, hij maakt een schunnig amalgaam tussen de burgeractie (die van het collectief stop5G. be), de complottheorie en de daden van vandalisme op gsm-antennes.
GOLVEN EN IMMUNITEIT
Na dit intermezzo over de toestand van de Belgische media, gaan we over tot het serieuze werk: wat de biomedische wetenschap ons vertelt over de golven om ons heen, in het bijzonder hun effecten op het immuunsysteem. De functie van het immuunsysteem is het identificeren en elimineren van vreemde agentia (virussen en ander ongedierte) en abnormale cellen (b.v. kankercellen) voordat zij onze gezondheid aantasten. Kortom, het is een van de essentiële elementen van de verdediging van het lichaam tegen agressies die ons in staat stellen gezond te blijven(7).
Het mag niemand ontgaan dat een gezond immuunsysteem essentieel is voor elk individu om doeltreffend te kunnen reageren op infectie met het huidige SARS-CoV‑2 coronavirus(8) Dit is des te belangrijker in landen als België en Frankrijk, waar de huidige regeringen er niet in geslaagd zijn een doeltreffend gezondheidsbeleid in te voeren om de verspreiding van de pandemie te beperken. Collectief is dit ook een factor waarmee rekening moet worden gehouden wat betreft de verspreiding van de pandemie en het risico van overbelasting of verzadiging van het gezondheidsstelsel. Anderzijds zou een volledig functioneel immuunsysteem, dankzij zijn geheugen en leervermogen, beter bestand moeten zijn tegen de 2e en 3e potentiële golf van een pandemie, zowel individueel als collectief. Daarom is het nuttig de vraag te stellen: in hoeverre beïnvloeden milieufactoren, en met name elektromagnetische vervuiling, het immuunsysteem?
Hoofdstuk 8 van het BioInitiative 2012 Report wijdt meer dan 70 pagina’s aan de effecten van EMV op het immuunsysteem, gebaseerd op meer dan 100 wetenschappelijke studies over dit onderwerp(9). Alvorens verder te gaan, is het nuttig dit verslag en de auteurs ervan meer in detail voor te stellen. Dit 1500 bladzijden tellende verslag, met als ondertitel « Het pleidooi voor beschermingsnormen voor elektromagnetische straling op laag niveau op basis van biologische effecten Het rapport, « EMF and the Environment », is het werk van 29 onafhankelijke wetenschappers uit 10 landen, allen deskundigen op dit gebied (21 van hen hebben een of meer doctoraten en 10 hebben een of meer medische kwalificaties) en geeft een stand van zaken van de kennis over het effect van EMV op de mens en levende organismen, op basis van enkele duizenden wetenschappelijke studies (EBF en RF)(10). Tot de auteurs behoort Martin Blank, doctor in de fysische chemie (Columbia University) en doctor in de colloïdkunde (University of Cambridge), die al meer dan 30 jaar de gezondheidseffecten van EMV bestudeert. En Paul Héroux, de huidige directeur van het programma voor gezondheid op het werk aan de medische faculteit van de McGill-universiteit in Montreal, heeft een zeldzame drievoudige expertise in de natuurwetenschappen, elektrotechniek en gezondheidswetenschappen(11).
Het eerste deel van hoofdstuk 8 van het BioInitiative Report is gebaseerd op de conclusies van een artikel van Olle Johansson(12), hoogleraar aan de afdeling neurowetenschappen van het Karolinska Instituut (Stockholm), waarin een paar honderd wetenschappelijke studies over de effecten van EMV op het immuunsysteem onder de loep worden genomen. In zijn inleiding begint hij met een vraag die veel mensen zich stellen of stellen: » Is de biologie verenigbaar met de steeds toenemende EMV-niveaus? Of, eenvoudiger gezegd: kunnen wij, als mensen, deze overvloed aan straling overleven? Zijn we ontworpen voor een levenslange blootstelling aan deze EMV’s, 24 uur per dag? Zijn wij immuun voor deze signalen of zijn wij in feite aan het gokken met de toekomst van onze planeet door alle leven op aarde op het spel te zetten? Het antwoord lijkt te zijn: nee, wij zijn niet ontworpen voor een dergelijke blootstelling aan EMV. We zijn niet immuun. We spelen met onze toekomst « . Hij gaat verder over het immuunsysteem: » Heel vaak wordt gezegd dat de grootste bedreiging van blootstelling aan EMV’s kanker is. Dit is echter niet het meest beangstigende scenario. (…) Of, zoals in dit artikel wordt opgemerkt, stel je voor dat ons immuunsysteem, dat probeert het hoofd te bieden aan de steeds toenemende elektromagnetische signalen, dat niet meer kan! Is het immuunsysteem ontworpen om het hoofd te bieden aan vroeger onbestaande maar nu massaal aanwezige « allergenen »? Zou het kunnen dat ons immuunsysteem, door een buitengewoon evolutionair proces, deze capaciteit heeft? Is dit waarschijnlijk, zelfs bij een minimum? Natuurlijk niet. « .
De bestudeerde studies maken melding van significante immunologische veranderingen bij blootstelling aan kunstmatige EMV-niveaus, vaak op lage of zeer lage (d.w.z. niet-thermische) niveaus, zowel bij mensen als bij dieren, met meetbare fysiologische veranderingen zoals :
- morfologische verandering van immuuncellen;
- verhoogde mestcellen (een indicatie van een allergische reactie);
- verhoogde mestcel degranulatie;
- een verandering in de levensvatbaarheid van lymfocyten;
- een afname van het aantal NK-cellen;
- een daling van het aantal T‑cellen(13).
Het is daarom mogelijk dat voortdurende blootstelling aan EMV’s kan leiden tot disfunctie van het immuunsysteem, chronische allergische reacties, ontstekingsreacties en uiteindelijk tot verslechtering van de gezondheid. Anderzijds blijkt de betrokkenheid van het immuunsysteem duidelijk uit verschillende biologische veranderingen bij mensen met elektrohypersensitiviteit of elektromagnetische overgevoeligheid (EHS)(14).
Van bijzonder belang is het tweede deel van hoofdstuk 8 van het BioInitiative-rapport, blz. 458, dat handelt over studies die in 1971 en de daaropvolgende jaren in de voormalige USSR zijn uitgevoerd, met name aan het Kiev Institute of Public Health, studies die de rest van de wereld niet bekend zijn, maar die ertoe hebben geleid dat de USSR normen heeft vastgesteld die zijn gebaseerd op biologische effecten, zodat de grenswaarden voor de intensiteit van EMV’s aanzienlijk lager zijn dan in de VS en West-Europa. Tegelijkertijd werden in de Verenigde Staten echter, hoofdzakelijk onder auspiciën van het leger, andere soorten studies uitgevoerd die eveneens tot strengere normen hadden moeten leiden, maar de druk en de belangen van het militair-industrieel complex leidden ertoe dat uiteindelijk alleen het thermische effect in aanmerking werd genomen om het publiek te « beschermen ».
De algemene conclusie van de in de periode 1971–1975 in Kiev uitgevoerde studies was dat langdurige blootstelling aan RF-EMF’s van laag niveau tot auto-allergische reacties leidt. In één onderzoek vertoonden cavia’s, ratten en konijnen die gedurende 30 dagen 7 uur per dag werden blootgesteld aan een EMV van 50μW/cm² op 2,45 GHz een maximale auto-immuunrespons 15 dagen na het einde van de blootstellingsperiode (ter informatie: de ICNIRP-norm bij deze frequentie is 987μW/cm²). Een andere belangrijke bevinding was het bestaan van een dosis-responsrelatie wat betreft de biologische effecten van RF-EMF’s op het immuunsysteem, een essentieel criterium bij het aantonen van het effect van een agens in de farmacologie.
Meer recent hebben andere studies de bevinding van het schadelijke effect van EMV’s op het immuunsysteem versterkt, bijvoorbeeld die van El-Gohary en Said, gepubliceerd in 2016 in het Canadian Journal of Physiology and Pharmacology(15). Onderzocht werd het effect van EMV van een mobiele telefoon op het immuunsysteem bij ratten en de mogelijke beschermende rol van vitamine D. Na blootstelling aan EMV gedurende 1 uur per dag gedurende 1 maand, was er een significante daling in de niveaus van immunoglobulinen (eiwitten met antilichaamfunctie), totaal leukocyten, lymfocyten en andere immunocompetente cellen, met een vermindering van het effect wanneer vitamine D werd gesupplementeerd.
Evenals bij andere aspecten van de biologische en gezondheidseffecten van EMV’s (schade aan het DNA en het menselijk genoom, kanker, neurodegeneratieve ziekten, enz., zie hierboven) negeren de ICNIRP en de WHO opzettelijk de meeste studies die zijn verricht naar het effect van EMV’s op het immuunsysteem en houden zij vast aan normen die zijn gebaseerd op het thermische effect, dat de bevolking op geen enkele wijze beschermt.
Er moeten nieuwe, biologisch gefundeerde normen worden vastgesteld die de mens en andere levende soorten daadwerkelijk beschermen, wat waarschijnlijk betekent dat in veel contexten de beschermende grens zal moeten worden gesteld op nul EMV-intensiteit.
Studies over de biologische effecten van 5G en met name over het gebruik van millimetergolven zijn vrijwel onbestaand. De invoering ervan gaat echter gepaard met een zekerheid die door sommigen ondanks de bewijzen wordt ontkend: zij zal gepaard gaan met een onbetwistbare toename van de elektromagnetische vervuiling, zoals blijkt uit de indringende vraag van de exploitanten(16) de beschermingslimiet in Brussel te verhogen van 6V/m tot 14,5V/m in eerste instantie, en vervolgens tot 41,2V/m. Als 5G wordt ingevoerd, zal deze groei van de verontreiniging zich voortzetten door de proliferatie van aangesloten objecten, wat een van de uiteindelijke doelstellingen van 5G is, en door de geplande 50 000 satellieten, waarvan sommige al zijn gelanceerd.
Zou het kunnen dat 5G op miraculeuze wijze geen biologische en gezondheidseffecten heeft op levende wezens, in tegenstelling tot vorige generaties van mobiele telefoonstandaarden? Alleen de die-hard 5G-lobbyisten zullen ja zeggen, uit cynisme, hebzucht of domheid.
Francis Leboutte, burgerlijk ingenieur, stichtend lid van het collectief stop5G.be
- L’OMS s’appuie sur les recommandations de l’ICNIRP (Commission internationale sur la protection des radiations non ionisantes). La limite de densité de puissance est de 4,5W/m2 (watt/mètre carré) pour une onde dont la fréquence est de 900 MHz (mégahertz), soit 41V/m (volt/mètre) pour l’intensité de son champ électrique. Les limites d’exposition de l’OMS varient de 2 à 10W/m2 (de 27 à 61V/m) selon la fréquence.
- Les micro-ondes (MO) constituent le sous-ensemble des ondes de radiofréquences (RF) dont la fréquence va de 300 MHz (mégahertz) à 300 GHz (gigahertz), les RF allant de 20 kHz à 300 GHz (ce qui, pour les MO, correspond à des longueurs d’onde allant de 1 mètre à 1 millimètre). Elles sont utilisées pour la téléphonie mobile de 700 MHz à 2,6 GHz, le wifi (2,4 et 5 GHz), le four à micro-ondes (2,45 GHz), etc. À côté des CEM-RF, on distingue aussi les champs électromagnétiques d’extrême basse fréquence (EBF) comme ceux générés par le courant électrique domestique (50 Hz). Pour les EBF, le champ électrique (CE) et le champ magnétique (CM) sont souvent considérés indépendamment. La définition de l’intervalle de fréquences dites « extrêmement basses » varie selon le domaine, voire selon les auteurs. Dans le domaine de la santé, il fait le plus souvent référence au courant domestique à 50 ou 60 Hz et, en général, à l’intervalle de 1 à 300 Hz.
- Dans les années 1980 déjà, des chercheurs de la FDA (Food and Drug Administration, USA) avaient publié des documents sur l’absorption des MO par l’ADN et l’apparition de tumeurs du cerveau lors d’expériences sur des animaux de laboratoire (Mays Swicord, Jose-Louis Sagripanti). Entre 1994 et 1998, les études des professeurs Lai et Singh à l’Université de Washington ont montré la rupture des brins de l’ADN cellulaire de rats de laboratoire sous l’effet des MO à des niveaux inférieurs aux recommandations de l’ICNIRP. Depuis, d’autres études ont confirmé ces résultats. En 2009, une métaétude de Hugo Ruediger, professeur à l’Université de ue les CEM (RF) peuvent modifier le matériel génétique des cellules exposées.
- Article du 27 décembre 2019 : datanews.levif.be/ict/actualite/groen-et- ecolo-sont-selectivement-aveugles-aux-preuves-scientifiques/article-opinion-1233039.html
- Extrait de leur site, fitce.be : « FITCE.be is the forum for digital professionals to exchange views and acquire insight in new developments and challenges related to technical, regulatory, societal and economical aspects of ICT & Media technologies and services ».
- Article du 2 mars, 5G : Doit-on se faire du souci à propos du rayonnement?, datanews.levif.be/ict/actualite/5g-doit-on-se-faire-du-souci-a-propos-du- rayonnement/article-longread-1258659.html
- Voir cette vidéo « Your Immune System under a microscope » de 4 minutes conseillée par Magda Havas, experte de l’impact des CEM sur la santé et professeur à la Trent University : electrosmog.grappe.be/doc/sc/immun/
- Covid-19 : abréviation de « coronavirus infectious disease 2019 », la maladie à coronavirus 2019. SARS-CoV‑2 (abréviation de Severe acute respiratory syndrome coronavirus 2 ») ou SRAS-CoV‑2 (en français) est le nom du virus.
- La section 8 du rapport, page 458, « Evidence for Effects on the Immune System ». Le rapport complet est disponible sur bioinitiative.org ainsi que sur electrosmog.grappe.be/doc/BIR/. Le collectif stop5G.be vient de finaliser une traduction en français du résumé pour le public du rapport (voir le lien ci-dessus ou le site du collectif, www.stop5G.be).
- Voir la note 2.
- Lire la préface de Paul Héroux au livre de Martin Blank, Ces ondes qui nous entourent : stop5g.be/fr/#info. Ce livre est une impressionnante mais lisible compilation d’études scientifiques sur les effets des CEM et aussi une enquête sur l’influence de la finance sur le débat scientifique
- Disturbance of the immune system by electromagnetic fields — A potentially underlying cause for cellular damage and tissue repair reduction which could lead to disease and impairment. Pathophysiology 16 (2009). Disponible dans electrosmog.grappe.be/doc/sc/immun/
- Le mastocyte est un type de globule blanc (leucocyte) et est donc un constituant du système immunitaire, à côté d’autres comme les lymphocytes, les cellules NK (Natural Killer), etc. Au contact d’un allergène, il peut libérer des médiateurs de l’inflammation comme l’histamine (par dégranulation), déclenchant ainsi une réaction allergique.
- En Suède, l’EHS est une maladie reconnue comme un handicap fonctionnel ; elle est incluse dans la liste des maladies professionnelles des autres pays nordiques. Les symptômes sont multiples, varient d’un individu à l’autre, de même que leur intensité (les plus atteints étant dans l’incapacité de travailler et obligés de s’isoler dans des endroits reculés ou de vivre confinés dans une habitation blindée contre les CEM) : symptômes dermatologiques (rougeurs, picotements et sensations de brûlure), symptômes neurasthéniques et végétatifs (trouble du sommeil, fatigue, difficulté de concentration, étourdissements, nausées, palpitations cardiaques et troubles digestifs), etc. Selon une étude récente de l’ANSES (Agence nationale de sécurité sanitaire, France), la prévalence de l’EHS est de l’ordre de 5 % (Hypersensibilité électromagnétique ou intolérance environnementale idiopathique attribuée aux champs électromagnétiques, mars 2018).
- Effect of electroamagnetic waves from mobile phone on immune status of male rats : possible protective role of vitamin D, nrcresearchpress.com.
- Les opérateurs et bien d’autres : le lobby belge des télécoms et nouvelles technologies institué (AGORIA), une partie non négligeable des médias et des partis politiques, l’IBPT (Institut belge des services postaux et des d’intérêt public), Test Achats (une de défense des consommateurs), etc.