Woorden van achter het graf

In 1967 stapte ik voor het eerst in het vliegtuig voor mijn eerste buitenlandse reportage: Egypte, Jordanië, Syrië, Libanon, kort na de Zesdaagse Oorlog, de nederlaag van de Arabische landen tegenover Israël… Ik was 24.

Ik zie, ik fotografeer, overweldigd, de Palestijnen die uit hun land zijn verdreven, de rijen vrachtwagens waar duizenden kinderen, vrouwen en mannen samengepropt zitten met de weinige bezittingen die ze hebben weten te redden, vast op de Allenbybrug over de Jordaan, de grens tussen Israël en Jordanië. 

In mijn hoofd hoor ik de verhalen van mijn familie over de uittocht van Belgen toen nazi-Duitsland oprukte, over het lijden van de Joden en over het « nooit meer » dat als een mantra werd herhaald… En toch…

Sindsdien, gedurende mijn hele leven en carrière, hebben de onrechtvaardigheden, leugens en gruwelijkheden waartoe mensen in staat zijn mij altijd gekweld. Maar altijd als ik geconfronteerd word met andere conflicten, andere oorlogen die net zo wreed zijn — ik heb er zoveel gezien — denk ik aan Palestina en de Nakba…

Ik ben vaak terug geweest naar Palestina.

In oktober 1973, na de Yom Kippoer-oorlog in Hebron, Jeruzalem, Bethlehem en de bezette gebieden…

Eind 1974, in Kounaytra /Quneitra op de Golan Hoogvlakte. 

(De stad werd bijna volledig verwoest door het Israëlische leger voordat het zich terugtrok onder het staakt-het-vuren. De Syrische regering heeft besloten om Quneitra te laten zoals het is, als teken van de vernietiging ervan. ^. Het ligt sindsdien in de gedemilitariseerde zone die Syrië scheidt van de Golan Hoogvlakte die nog steeds onder Israëlische controle staat, in de onmiddellijke nabijheid van de grens die de twee landen de facto scheidt.  Commissie voor de rechten van de mens van de Verenigde Naties veroordeelde de vernietiging en opzettelijke verwoesting van Quneitra in een resolutie die op 22 februari 1975 met een marge van 22 stemmen werd aangenomen. De enige oppositie kwam van de Verenigde Staten en negen onthoudingen [noot})

1980 We ontmoeten Yasser Arafat, een vluchteling in Beiroet sinds « Zwarte September », toen tienduizenden Palestijnen, zowel mannen als vrouwen, werden verdreven en afgeslacht. fedayeen of vluchtelingen uit Jordanië.

1982: de Israëlische operatie « Vrede in Galilea » valt Libanon binnen, leidt tot het bloedbad van Sabra en Shatila en verdrijft Yasser Arafat en de PLO uit Libanon.

1999: na 32 jaar is de cirkel rond, dit is mijn laatste verslag… Israël en Palestina, de nieuwe historici… Israëlische en Palestijnse historici hadden ‘samen’ een nauwkeurigere geschiedenis van Palestina geschreven. We hadden op iets beters kunnen hopen. Helaas, het duurde niet lang… We ontmoeten Abu Khaled, al 50 jaar vluchteling in Bethlehem. Dankzij een team van buitenlandse journalisten kan hij voor het eerst, en waarschijnlijk voor het eerst, het land zien waar zijn dorp in 1948 werd verwoest en in de boom klimmen waar hij vroeger speelde toen hij 5 was… Maar haar zonen, te jong en daarom « potentiële terroristen », mochten haar niet vergezellen! Altijd die vernederingen…

2002: Ik stopte met werken, maar keerde terug naar Palestina voor een burgermissie. Ik ben omringd door tien zangers van de Boitsfortse koorgroep « Les voix des Garennes », die hebben aangeboden om te zingen ter ondersteuning van de Palestijnen, wat onze Palestijnse vrienden aan het lachen maakt. We gaan naar Ramallah, naar Jenin, met gewonde burgers en onder de Israëlische avondklok, en naar Gaza, waar we getuige zijn van een Israëlisch schot dat Salah Shehadeh, een Hamas-functionaris, doodt. Een bom van een ton voor deze « gerichte moord » waarbij 14 mensen omkwamen en meer dan 150 gewond raakten, allemaal burgers… en in Bethlehem, waar we Abu Khaled zeer ontroerd aantroffen (en ik ook) om te zien dat hij niet vergeten was. Als je er eenmaal bent, kun je niet onverschillig blijven, dat is onmogelijk. Bij onze terugkeer organiseerden we een fototentoonstelling getiteld « Chanter aux Check-points », die door België toerde.

In de zomer van 2004 organiseerden we in Qalqilya, samen met de Belgische groep « Pas ce mur », activiteiten voor jongeren die vastzaten in hun stad, omringd door de muur van schaamte. Qalqilya, waar moeders mij willen bekeren tot Allah’s paradijs; met de kleine Leila, die nooit heeft kunnen spelen in de nabijgelegen Middellandse Zee, op slechts 20 km afstand… en Ahmad Abdulnaser, 12 jaar oud, gedood door Israëlische soldaten op 7 oktober… 2023Ja, op 7 oktober… Heb je ervan gehoord?

In 2010 nam ik deel aan een burgermissie naar de Westelijke Sahara en werd ik getroffen door de gelijkenissen met Palestina: bezette gebieden, bouw van nederzettingen, vluchtelingenkampen…

Mijn hele carrière lang hebben deze onrechtvaardigheden me gekweld: waarom blijft de wereld zo onverschillig tegenover deze vernederingen en immoraliteiten, ondanks de resoluties van de Verenigde Naties? Ik heb het nooit begrepen. Ik moet denken aan de genocide op de Indianen door de westerse kolonisten in Amerika om de Verenigde Staten te creëren: verdeel en heers, illegale nederzettingen, gebieden die geleidelijk in beslag werden genomen, huizen die met de grond gelijk werden gemaakt, het creëren van reservaten, wijdverspreide vernedering, enzovoort. Hetzelfde geldt voor Australië en Zuid-Afrika…

Maar wat hebben deze Palestijnen gedaan om zo te lijden? Hoe is dit mogelijk als je denkt aan alles wat de Joden in Europa hebben geleden tijdens de laatste wereldoorlog? Worden of zijn de Palestijnen de Sioux van het Midden-Oosten? Wat hebben deze Palestijnen gedaan? Gewoon bestaan?

Maar ik kan niet langer zwijgen over deze verschrikkingen en ik schaam me, ik schaam me voor wat dit Westen, waar ik ondanks mezelf deel van uitmaak, de rest van de wereld aandoet…

Geconfronteerd met al deze onrechtvaardigheden heb ik vaak gedacht en gezegd: de mens is een fout van de natuur, maar te midden van gruwelen is er gelukkig liefde…

Ik hou van jullie allemaal,

Palestijnse vrienden,

Kleine Leila, Abu Khaled,

Moeders van Qalqiliya…

Ik hou van jullie, Palestijnen van de Afrikaanse Bantoestans

Palestijnen in vluchtelingenkampen over de hele wereld

Armeense Palestijnen

Palestijnse aborigines

Indonesische communistische Palestijnen

Sioux Palestijnen van Amerika

Palestijnen Tutsi’s uit Rwanda

Palestijnen in het getto van Warschau

Palestijnen in Auschwitz, Maidanek en Birkenau

Palestijnen in Gaza, gemarteld maar nog steeds overeind…

Vincent Verhaeren, vakman van beeld en geluid

Woorden aan mijn vrouw, mijn liefde… November 2023