Julian Assange
636 weken van vrijheidsberoving voor het vertellen van de waarheid
636 weken van vrijheidsberoving voor het vertellen van de waarheid
Tot zover alles goed en wel, aangezien de formule van de autonome overheidsbedrijven (EPA) iets meer flexibiliteit zou kunnen bieden dan de soms kafkaëske gebureaucratiseerde overheidsdienst. Om dit te laten werken zijn regulering en controle echter van essentieel belang: het moet mogelijk zijn te garanderen dat de taken van de openbare dienst correct worden vervuld en, indien nodig, de situatie te corrigeren. De bestaande systemen schieten echter ten dele tekort, om verschillende redenen die verband houden met het buitensporige belang van partijen in de Belgische politiek. Laten we drie symptomatische voorbeelden geven.
Binnen de Conseil Supérieur de l’Audiovisuel (CSA), die belast is met de reglementering van de audiovisuele sector in de Franse Gemeenschap, is het College voor vergunningen en controle ((1) ) belast met het toezicht op de naleving van de regelgeving en de behandeling van klachten (de meeste klachten hebben betrekking op commerciële reclame). Binnen dit college zetelt mevrouw Sépul voor de Raad voor de Reclame, de belangrijkste Belgische reclamelobby. Deze eigenaardigheid is wellicht begrijpelijk gezien de rol van de reclame-industrie in de omroep en de mederegulerende rol van de CSA. Maar men zoekt tevergeefs in ditzelfde college naar verenigingen die reclamevrije uitzendingen verdedigen. Het is onmogelijk om te spreken van een evenwichtige samenstelling in het CVS.
In werkelijkheid lijken het Parlement en de Regering van de Franse Gemeenschap, die elk de helft van de leden van het College benoemen, geen andere dan politieke reflectie te hebben over de samenstelling ervan. Elke partij stelt een vertegenwoordiger van een bepaald belang voor en legt hem of haar aan de andere partijen voor. Machtsverhoudingen doen de rest: de een brengt dit, de ander dat, er is geen discussie. Het gaat erom vriendjes te plaatsen en afspraken te beschermen, niet om een democratisch evenwicht te zoeken in een orgaan waarvan de regelgevende taak nochtans essentieel is.
Deze zelfde logica heeft nog ernstiger gevolgen: zo zit de heer Rea Fuente in de Raad en is hij tevens kabinetssecretaris van de heer Demeyer, burgemeester (PS) van de stad Luik. Hij is benoemd door minister Laanan (SP). De stad Luik is echter aandeelhouder van VOO. VOO is het « image n°1 van TECTEO »(2), een intercommunale die zich onder meer bezighoudt met het aanbieden van toegang tot televisie. De wet bepaalt dat deze toegangsverschaffers door de CSA worden gecontroleerd. In het hart van de CSA zit dus een vertegenwoordiger van een cruciale aandeelhouder van een TV-dienstverlener die gecontroleerd moet worden… door de CSA!
Dit zou een belangenconflict worden genoemd en de voorvechters van de renovatie van de SP zouden zeker hebzuchtig zijn. Merk op dat het niet alleen de PS is: noch de andere twee partijen in de meerderheid, noch de oppositie, noch de pers hebben er een punt van gemaakt. Slaap goed en kijk goed TV.
Minister van Audiovisuele Zaken breekt de CS op
Welke is volgens u de eerste televisiezender van de Franse Gemeenschap ? Nou, nee, het is niet RTL-TVi, dat de hoogste kijkcijfers heeft en zich presenteert als de belangrijkste Franstalige Belgische zender. Omdat RTL-TVi, dat in Brussel is gevestigd, legaal is verhuisd naar Luxemburg, waar de reclameregels minder restrictief zijn. De schuldige, om niet te zeggen verantwoordelijke, minister Laanan ondertekende een protocol van « samenwerking » met Luxemburg, om te doen alsof ze nog iets kon doen(3)Dit was tegen het advies in van de CSA — waarvan de dappere voorzitter ook lid is van de PS — die streed om te voorkomen dat reclame uit het land van de banken de vrije loop zou krijgen. Sedertdien zijn parlementaire vragen gevolgd, waaruit uiteraard blijkt dat de regering geen controle heeft over de zender. Niemand in België heeft iets te zeggen tegen de meest bekeken televisiezender in de Franse Gemeenschap…
Tegelijkertijd wordt de geloofwaardigheid van de CSA door dit besluit ondermijnd, aangezien zij televisiestations die lagere kijkcijfers hebben dan RTL tot de orde moet roepen, hetgeen dus oneerlijke concurrentie is.
Maar waarom heeft de minister in hemelsnaam deze werkelijk verbijsterende situatie aanvaard en zelfs vergemakkelijkt? Antwoord: omdat de SP zich moet laten zien op RTL-TVi. Opnieuw moet worden opgemerkt dat de andere politieke partijen geen vinger hebben uitgestoken om zich tegen dit democratische schandaal te verzetten. Afgezien van wat onschuldige gebaren, niets.
Maar wat doet het parlement? Hij wordt hartstochtelijk gelobbyd door de regering
Het beheerscontract is een steeds vaker gebruikt instrument (over het NMBS-contract wordt momenteel opnieuw onderhandeld(4)). Het is een zeer concrete tekst, waarover wordt onderhandeld tussen de regering en de directie van het autonome overheidsbedrijf. Er wordt dus onderhandeld tussen een zeer klein aantal mensen, met te weinig betrokkenheid van het Parlement. Een contactpersoon bij de CSA wijst op de volgende paradox: het Parlement bemoeit zich met de opstelling van het decreet (de wet), dat op bepaalde punten vrij algemeen is, maar het heeft weinig te zeggen over teksten zoals het beheerscontract, die nauwkeuriger zijn. Zij kan de zaak in hoorzittingen behandelen en vervolgens adviezen uitbrengen, maar wij hebben tijdens de vorige heronderhandelingen over het beheerscontract van de RTBF gezien dat zij alles in het werk heeft gesteld om dit te voorkomen(5)
Voor autonome overheidsbedrijven is het van cruciaal belang dat de parlementen actief en grondig kunnen deelnemen aan het opstellen van deze contracten, zonder dat zij de regering hoeven te gehoorzamen. In onze democratieën, die steeds minder representatief worden, is het van cruciaal belang het Parlement weer centraal te stellen en te voorkomen dat het steeds meer wordt gelobbyd door de regering of zelfs door supranationale organen (denk aan de absurde « gouden regel » die door Europa wordt opgelegd).
Wie kan het spel veranderen, de macht teruggeven aan het Parlement?
Parlementariërs zelf zijn vrij om dat te doen. Maar het blijkt dat ze « geblokkeerd » zijn(6)… door hun politieke partijen, waarvan de leiders, op zoek naar aantallen, discipline van hun troepen eisen. Dit is een slot dat voor een groot deel verklaart waarom heel deze kleine wereld gehoorzaamt aan de logica van de media en de economie. Snel, haal wat lucht. Laat je niet doodschieten, presenteer je lijsten voor de verkiezingen!
J‑B Godinot
