Wat blijft er over van RTBF?

Illustré par :

Zoals vermeld in onze vorige editie, is het nieuwe beheerscontract van de RTBF, dat de taken en de financiering van de openbare dienst voor de komende vijf jaar regelt, op 1 januari 2013 in werking getreden. In Kairos 7 zijn verscheidene positieve ontwikkelingen aan de orde gesteld, waaronder de invoering van een maandelijks maatschappijprogramma, een maandelijks bemiddelingsprogramma, betere toegang tot programma’s voor zintuiglijk gehandicapten en een verbod op productplaatsing in amusementsprogramma’s vanaf juli 2013.

REACTIONAIRE VOORSCHOTTEN?

Deze punten zijn positief, hoewel moet worden onderstreept dat, met uitzondering van de maatregelen ter verbetering van de toegang tot programma’s voor zintuiglijk gehandicapten, die nieuw zijn, zij in feite een gedeeltelijke compensatie vormen van hetgeen in de vorige beheerscontracten werd vernietigd. Tot voor enkele jaren was er een bemiddelingsprogramma: « Qu’en dites-vous » met Jean-Jacques Jespers, en zelfs « cartes sur table » (dagelijks programma) met Jean-Paul Procureur. Er was ook een programma over grote sociale thema’s: « l’écran témoin ». Het was een wekelijks programma, geen maandelijks. De terugkeer door het kleine venster van dit soort programma’s, waarvan de nieuwe formules nog moeten worden geraamd, is niet echt een grote vooruitgang, maar eerder een gedeeltelijk herstel van wat de RTBF tot een succes maakte. Het lijkt erop dat zich onder de onderhandelaars van het beheerscontract gevaarlijke reactionairen bevinden die denken dat niet alles verrot was vóór de totale kolonisatie van de reclame.

Het verbod op productplaatsing in amusementsprogramma’s vanaf deze zomer is in de massamedia en door de regeringsmeerderheid omschreven als een « einde » aan de reclamedruk, het begin van een redding uit de marketingperversie van de late publieke omroep. Het is een beetje snel vergeten dat het dezelfde PS, CDH en Ecolo waren die in december 2009 productplaatsing op RTBF introduceerden. Daarvoor was er geen productplaatsing. Merk ook op dat artikel 36 van het nieuwe beheerscontract(1) voorziet in « …media-educatieprogramma’s of reeksen programma’s die specifiek zijn gewijd aan het ontcijferen van reclame (met inbegrip van productplaatsing)… ». Of, zoals wijlen Marc Moulin het uitdrukte, hoe leer je een kip het standpunt van een vos…

RATINGS OP HUN BEST

Eveneens eind 2009 hebben dezelfde PS, CDH en Ecolo toestemming gegeven voor het knippen van films door reclame, hetgeen tot dan toe verboden was op de RTBF. Deze maatregel was bedoeld als uitzondering en als compensatie voor het bevriezen van de indexering van de subsidie, aangezien de crisis voorbij was. De uitzondering wordt de regel, aangezien het nieuwe beheerscontract de mogelijkheid om films met reclame te onderbreken tot 31 december 2014 verlengt. Op dat moment kan het verbod opnieuw worden ingesteld, op voorwaarde dat de subsidies niet langer worden bevroren, als de begrotingssituatie beter is. Aangenomen wordt dat de regering hoopt op een terugkeer van 3 jaarlijkse groeipunten tegen eind 2014 om het verbod op reclame in films weer in te voeren. Een scenario dat zelfs het Planbureau niet overtuigt, dat een terugkeer naar groei voorspelt in 2015 (maar het is waar dat het dit al voorspelde voor 2009, 2010, 2011.…).

Er kan niet worden gezegd dat de commerciële reclame bij de RTBF afneemt. In feite is het tegendeel waar: de reclamelogica, die van het publiek (het aantal zenders dat op een bepaald tijdstip op een programma is afgestemd, berekend door adverteerders voor adverteerders)(2), maakt nu deel uit van de redactionele lijn van Reyers. Artikel 5 bepaalt dat de RTBF « (e)geloofwaardig(moet) zijn in haar keuze van programma’s en in haar journalistieke, educatieve en culturele aanpak en beroepspraktijk, wat betreft de resultaten van de kijk- en luistercijfers en het gebruik van haar programma’s, alsmede wat betreft de resultaten van de tevredenheidsenquêtes onder de gebruikers, met dien verstande dat de aandacht voor de kijk- en luistercijfers eerder een eis inzake legitimiteit en respect voor het publiek uitdrukt dan een verlangen naar commerciële prestaties ». Wetende dat de tevredenheidsonderzoeken nooit openbaar zijn gemaakt, noch door minister Laanan, noch door de directie van de RTBF, ondanks verzoeken van het publiek, en wetende dat het berekende « publiek » in feite de kijkcijfers zijn die door adverteerders zijn vastgesteld, kan men zich afvragen hoe de legitimiteit van de RTBF nu moet worden opgebouwd. Laten we het er maar op houden dat dit a priori niet bepaald geruststellend is voor de toekomst van de late openbare dienst.

PRIVATISERING, JA, DAAR GAAN WE.

De vereniging Respire herhaalt al jaren dat de invasie van de reclame voor de openbare dienst de disharmonische opmaat was voor de privatisering ervan. Het lijkt erop dat dit nieuwe managementcontract ons niet zal tegenspreken. Artikel 46 bepaalt: « Met toestemming van de minister kan de RTBF de onroerende rechten die zij bezit op alle of een deel van haar omroep- en terrestrische transmissielocaties en infrastructuur geheel of gedeeltelijk aan derden overdragen (…) ».

Met andere woorden, de RTBF kan bijvoorbeeld de masten verkopen die worden gebruikt om het radiosignaal van Reyers naar uw huis te brengen. Indien dit gebeurt (waarom zou dit anders in het contract worden vermeld?), zal zij het gebruik van het gebouw aan een onderneming moeten verhuren. De privatisering is in volle gang, en daarmee het verlies van de controle over een overheidsinstrument, gekocht met geld van de belastingbetaler.

RTBF, EEN NIEUWE TECHNOFIELE OPERATOR

Misschien wel het meest uitdagende punt van deze tekst is dat de RTBF wordt voorgesteld als een centrale technische en financiële actor voor mediaconvergentie (d.w.z. de mogelijkheid om programma’s uit te zenden via een maximum aan verschillende audiovisuele media) in de Franse Gemeenschap. Doe uw veiligheidsgordels om en lees artikel 44, waarin staat: « …de RTBF neemt actief deel aan en maakt gebruik van de middelen die haar in het kader van haar openbaredienstopdrachten ter beschikking worden gesteld, door de convergentie van digitale media, digitale terrestrische televisie, hybride televisie (HbBTV of Hybride omroep- en breedbandtelevisie), geconnecteerde televisie (of « smart TV »), hybride radio (Radio DNS) verbonden radio en radio-omroep of gefilmde radio, en door alle vaste of mobiele internetontwikkelingen, ongeacht de gebruikte lineaire of niet-lineaire uitzend- of distributiemethoden en de gebruikte ontvangstapparatuur, vast, draagbaar of mobiel (zoals computers, personal video recorders (PVR’s), telefoons, smartphones, tablets, consoles of andere ontvangstapparatuur).

De RTBF moet voortaan « een vector zijn van technologische opvolging en ontwikkeling », en we zien hier een ander beroemd dossier dat de Waalse en Brusselse meerderheden interesseert: 4G! Terwijl de WHO zopas het risico op kanker in verband met GSM-golven heeft verhoogd tot(3), mobiliseert de Franse Gemeenschap de RTBF om van haar de kampioen van de mobiele televisie te maken.

Stel je het tafereel in de bus voor: iedereen voor zijn kankerverwekkende zak-tv! Beroemd publiek programma.

JBG

Notes et références
  1. Disponible sur: http://csa.be/system/documents_files/1703/original/gvt_20121226_rtbf_con…
  2. Voir Kairos n°1 et 2.
  3. Voir Kairos n°5.

Espace membre

Leden