Wanneer informatie verstorend moest zijn

Brief van Annie Thonon aan de Vereniging van beroepsjournalisten, tegen het besluit om de perskaart van Alexandre Penasse niet te verlengen.

Dames en heren, journalisten leden van de Beroepsvereniging van Belgische Journalisten,

Ik richt mij tot u als bezorgd burger, maar ook en vooral als dochter van een eminent journalist, Pierre Thonon, en als medewerkster, gedurende mijn hele carrière als producer bij de RTBf, van andere getalenteerde en zeer ethische journalisten, André Dartevelle, Lucien Latin, Michel Caraël, Anne Martynow-Remiche, Gerard de Sélys,.… die de aanbevelingen van de voormalige directeur-generaal van de RTBf, Robert Wangermee, wilden respecteren, voor wie de informatie, ver van zelfgenoegzaamheid en vooringenomenheid, verontrustend moest zijn…

Sinds mijn kindertijd, en nog lang daarna, ben ik getuige geweest van de passie van mijn vader voor een beroep dat hij beschouwde als « een van de mooiste ter wereld ». Het was een veeleisende passie die veel werk en inzet vergde, maar bovenal een grote intellectuele eerlijkheid om zo dicht mogelijk bij de waarheid te komen, voorbij de verborgen belangen.

Mijn vader was zo gelukkig met zijn werk en zijn leven dat hij, toen hij te oud was om het nog te doen, er de voorkeur aan gaf deze wereld te verlaten.

Als ik met u over hem spreek, dan is dat omdat ik in de heer Alexandre Penasse deze energie, deze strengheid, dit onophoudelijke werk, maar ook deze vreugde terugvind. Ik ken het tijdschrift Kairos, waarvan hij redacteur is, al zolang als ik me kan herinneren. In juni 2012 nodigde « Les Amis du Monde Diplomatique », waarvan ik lid was, hem uit, samen met Henri Goldman voor « Politique » en Paul Herman, toenmalig RTBf-columnist, om deel te nemen aan een bijeenkomst-debat over media die onafhankelijke informatie willen aanbieden « A contre-sens-unique » . Het eerste nummer van Kairos « Antiproductivistisch Tijdschrift voor een Fatsoenlijke Samenleving » was net verschenen. Tien jaar later vierde het zijn 50e editie. Als wij weten hoe moeilijk het is een krant te maken zonder reclame, onafhankelijk, zonder industriële of financiële « medestanders », dan kunnen wij het werk van de heer Penasse en zijn team alleen maar toejuichen.

Zonder het eens te zijn met alle artikels die in Kairos gepubliceerd worden, het is geen bijbel…, ik vond er altijd « koren op de molen », strenge auteurs, interessante artikels, grondig, verschillende ideeën ontwikkelend, bv. soberheid, degrowth, verzet tegen de excessen van de volledig digitale wereld…, bevorderlijk voor debat en reflectie, ver van die zachte, zoemende en geestdodende eenheidsgedachte, en ik heb er heel wat dingen uit geleerd… Ik begrijp het dus niet en ben uiterst geschokt door het besluit waardoor uw collega een perskaart wordt ontnomen die tegenwoordig steeds noodzakelijker wordt.

Wat betreft de reden die is opgegeven om hem zijn kaart te weigeren, namelijk dat de heer Penasse in 2019 een paar maanden niet in dienst was van Kairos, terwijl hij vrijwillig voor de krant bleef werken, en geen twee inkomens wilde combineren, dit getuigt mijns inziens van een grote eerlijkheid die eerder bewondering verdient dan een sanctie…

Anderzijds herinner ik me dat de EU vette enveloppen met geld uitdeelde aan journalisten die vergaderingen in Luxemburg of Straatsburg versloegen voor « hotelkosten » enz., journalisten die « vergaten » om, zoals alle personeel op verplaatsing, te profiteren van officiële onkostenrekeningen(1)… Maar ik neem aan dat de ethische raad van de AJP een einde heeft gemaakt aan dit soort corrupte praktijken en dat u en uw collega’s nu het deugdzame gedrag van de heer Penasse overnemen.

Ik weet dat velen van u uw beroep nog steeds met enthousiasme en eerlijkheid willen uitoefenen. Ik hoop dan ook dat velen van u mijn verzoek zullen overnemen en zullen eisen dat de bevoegde autoriteiten en commissies de heer Penasse zijn zeer verdiende perskaart teruggeven. Laten we oppassen dat er niet onder valse voorwendselen een willekeurig systeem ontstaat, dat op een dag elke journalist kan treffen die ook maar enigszins verontrustend is…

Ik wens u een jaar 2022 rijk aan echte journalistiek die, zoals mevrouw Gabrielle Lefèvre in 2012 zo terecht schreef,  » kan alleen in vrijheid worden uitgeoefend in een democratische samenleving. Maar hoe zit het met de duizenden collega’s die gedwongen zijn te werken in dictatoriale, corrupte systemen, waar zij compromissen moeten sluiten en hun beroep met zelfgenoegzaamheid moeten uitoefenen, alleen maar om niet van de honger om te komen of om hun huid te redden? Dit maakt onze eigen compromissen onaanvaardbaar, omdat wij de middelen hebben om ons vak in vrijheid uit te oefenen. En het maakt onze solidariteit met de strijd voor de mensenrechten onontbeerlijk, omdat die de democratie mogelijk maakt, die een vrije pers garandeert die onafhankelijk is van allerlei machten. Alleen dan kan de deontologische eis van morele onafhankelijkheid van de journalist worden toegepast. (Driemaandelijkse nieuwsbrief van de « Vrienden van Le Monde Diplomatique — België nr. 52 juli-augustus-september 2012)

(Ik voeg bij deze brief de volledige kopie van het zeer mooie artikel van mevrouw Gabrielle Lefèvre (huidige voorzitster van de Commissie voor de Erkenning van de Perskaart), geschreven na de bijeenkomst « A contre-sens-unique »). 

Annie Thonon, gepensioneerd directeur

PS: In reactie op het vandaag op de website van de AJP gepubliceerde artikel « Perskaarten: een misverstand uit de weg ruimen » vind ik het, om de beroemde uitdrukking « journalistiek is — ook — een gevechtssport » te gebruiken, minachtend, zowel voor hen als voor de sportliefhebbers, om degenen die het werk van Alexandre Penasse waarderen « supporters » te noemen. Het zou niet in mij opkomen mevrouw Béatrice Delvaux of de heer Francis Van de Woestyne te bestempelen als « aanhangers » van een politicus of van een wetenschappelijk deskundige, en toch… beschouw ik mezelf dus niet als « aanhanger » van de heer Penasse, maar, op het gevaar af in herhaling te vallen, als iemand die het werk van een echte journalist weet te herkennen en te waarderen.

Notes et références
 
  1. Cet état de chose nous a été confirmée à l’époque par l’attachée de presse distributrice des enveloppes.
 

Espace membre

Leden