Julian Assange
631 weken van vrijheidsberoving voor het vertellen van de waarheid
631 weken van vrijheidsberoving voor het vertellen van de waarheid
In de SCO zitten Rusland, China, India, Iran en Pakistan aan dezelfde tafel.
Bukhara de Nobele, de « Koepel van de Islam », waarvan de geschiedenis 2500 jaar teruggaat, heeft te veel wonderen om op te noemen: van de tweeduizend jaar oude Boog, het fort waar de stad omheen groeide, tot de 48 meter hoge Kalon minaret, gebouwd in 1127, die zo’n indruk maakte op Genghis Khan dat hij beval deze niet met de grond gelijk te maken.
De elegante turquoise band boven op de minaret is het oudste voorbeeld van geglazuurde tegels in het Heartland.
Volgens het Perzische epos Shanameh stichtte de held Siavach de stad nadat hij was getrouwd met de dochter van de naburige Afrasiab. Al voor de opening van de zijderoutes floreerde Bukhara als kruispunt van karavanen, met poorten naar Merv (in het huidige Turkmenistan), Herat (in het westen van Afghanistan), Khiva en Samarkand.
De bloeitijd van Bukhara was in de 9e en 10e eeuw, onder de Samanidische dynastie, toen het een centrum van Perzische cultuur en wetenschap werd. Het was de tijd van al-Biruni, de dichter Rudaki en natuurlijk Avicenna: zij hadden allemaal toegang tot de legendarische Schatkamer der Wijsheid, een bibliotheek die in de islamitische wereld alleen wordt geëvenaard door het Huis der Wijsheid in Bagdad.
Bukhara werd in 1220 grotendeels met de grond gelijk gemaakt door Genghis Khan en de Mongolen (ja: alleen de minaret bleef gespaard). Toen de grote Marokkaanse reiziger Ibn Battuta de stad in 1333 bezocht, lag het grootste deel nog in puin.
Maar in 1318 werd er een heel bijzonder iemand geboren in Kasri Orifon, een dorp buiten Bukhara. In het begin stond hij gewoon bekend als Mohammed, naar zijn vader en grootvader, wiens afkomst terugging tot Hazrat Ali. Maar zoals de geschiedenis het wil, werd Mohammed in de hele Islam beroemd onder de naam van de soefi-heilige Bahâ’uddin Naqshband.
Wat zit er in een naam? Alles. Bahauddin betekent « het licht van de religie » en Naqshband betekent « jager ». Zijn opvoeding werd verrijkt door verschillende pirs (« heiligen ») en sjeiks die in en rond Bukhara woonden. Hij bracht het grootste deel van zijn leven door in deze oases, zeer arm en altijd afhankelijk van zijn eigen handenarbeid, zonder slaven of bedienden.
Bahâ’uddin Naqshband stichtte uiteindelijk een zeer invloedrijke tariqa — islamitische school — gebaseerd op een zeer eenvoudig concept: « Houd je hart bezig met Allah en je handen met werk ». Dit concept werd ontwikkeld tot 11 andere regels, of rashas (‘druppels’).
Een bezoek aan het Bahâ’uddin Naqshband complex buiten Bukhara, gecentreerd rond de tombe van de 14e-eeuwse soefi-heilige die in feite de spirituele beschermer van de stad is, is een verhelderende ervaring: zo’n vredige sfeer omhult een rustgevend netwerk van heilige stenen, ‘wensbomen’ en af en toe offerandes.
Dit is de essentie van wat je zou kunnen omschrijven als een parallelle islam die op zoveel plaatsen in het Heartland doordringt en die een animistisch verleden combineert met formele islamitische leerstellingen.
Op het complex ontmoeten we tientallen mooie Oezbeekse vrouwen in felle kleuren uit de hele regio, maar ook pelgrims uit heel Centraal-Azië, West- en Zuid-Azië. De zeer populaire president van Oezbekistan, Mirziyoyev, was hier eind vorige week en kwam rechtstreeks aan vanaf het gloednieuwe vliegveld naast de deur.
Deze oase van vrede en meditatie biedt niet alleen een opvallend contrast met de giftige turbulentie van deze tijd, maar moedigt ons ook aan om te midden van de waanzin naar rede te zoeken. Een van de rasha’s van Naqshband beweert immers dat« onze weg het gesprek is, goede daden kunnen alleen worden gevonden in onderlinge communicatie, maar niet in afzondering ».
Laten we dus soefi wijsheid toepassen op het volgende, misschien revolutionaire moment dat de weg van de wereldmeerderheid naar een eerlijker en minder verstoord model van internationale betrekkingen moet consolideren: de 15e BRICS-top die volgende week in Zuid-Afrika wordt gehouden.
De Chinese minister van Buitenlandse Zaken Wang Yi heeft een beknopte definitie opgesteld die een fascinerende mix van confucianisme en soefisme belichaamt:« De BRICS-landen zijn als vijf vingers: kort en lang als ze uitgestrekt zijn, maar een krachtige vuist als ze samengebald zijn ».
Hoe deze vingers tot een krachtige vuist gebald moeten worden, was het werk van verschillende Sherpa’s ter voorbereiding op de top. Maar binnenkort gaat het niet meer om een vuist, maar om vuisten, armen, benen en in feite een heel lichaam. Dat is waar de BRICS+ om de hoek komen kijken.
Binnen het netwerk van nieuwe multilaterale organisaties die betrokken zijn bij de voorbereiding en uitvoering van een nieuw systeem van internationale betrekkingen, worden de BRICS nu gezien als het eerste platform van het Mondiale Zuiden, of de Mondiale Meerderheid, of de « Globe Global » (copyright Loekasjenko).
We zijn nog ver verwijderd van de overgang naar een nieuw « wereldsysteem » — om Wallerstein te citeren — maar zonder de BRICS zouden zelfs kleine stappen onmogelijk zijn.
Zuid-Afrika bezegelt de eerste coördinaten van de BRICS+-uitbreiding, die voor onbepaalde tijd kan doorgaan. Grote delen van de ‘Global Globe’ hebben immers al officieel (23 landen) en officieus (talloze ‘blijken van belangstelling’, volgens het Zuid-Afrikaanse ministerie van Buitenlandse Zaken) verklaard dat ze er deel van willen uitmaken.
De officiële lijst — onder voorbehoud van wijzigingen — van landen die hopen zo snel mogelijk lid te worden van de BRICS+ is een echte who’s who van het Zuiden: Algerije, Saoedi-Arabië, Argentinië, Bahrein, Bangladesh, Wit-Rusland, Bolivia, Cuba, Egypte, Ethiopië, Honduras, Indonesië, Iran, Kazachstan, Koeweit, Marokko, Nigeria, de staat Palestina, Senegal, Thailand, de Verenigde Arabische Emiraten, Venezuela en Vietnam.
En dan is er Afrika: de « vijf vingers » hebben bij monde van de Zuid-Afrikaanse president Cyril Ramaphosa maar liefst 67 leiders uit Afrika en Zuid-Afrika uitgenodigd om de BRICS-Africa Outreach en BRICS+ Dialogues bij te wonen.
Dit alles wijst op wat de belangrijkste rasha van de BRICS zou zijn, om Naqshband op te roepen: de volledige inclusie van Afrika en het Zuiden — alle naties die betrokken zijn bij winstgevende gesprekken en even gerespecteerd worden in het doen gelden van hun soevereiniteit.
We kunnen stellen dat Iran zich in een bevoorrechte positie bevindt om een van de eerste leden van de BRICS+ te worden. Teheran heeft al de status van strategische partner met Rusland en China en is ook een belangrijke partner voor India in de internationale transportcorridor Noord-Zuid (INSTC).
De Iraanse minister van Buitenlandse Zaken, Hossein Amir-Abdollahian, heeft al verklaard dat « .Het partnerschap tussen Iran en de BRICS-landen is in feite al begonnen op bepaalde gebieden. Op het gebied van vervoer maakt de noord-zuidvervoerscorridor die India via Iran met Rusland verbindt, deel uit van het BRICS-vervoersproject. ».
Naast de vooruitgang van de BRICS+ zullen de « vijf vingers » relatief voorzichtig zijn op het gebied van de-dollarisering. De Sherpa’s hebben al onofficieel bevestigd dat er geen officiële aankondiging van een nieuwe munteenheid komt, maar meer bilaterale en multilaterale handel met de eigen munteenheden van de leden: voorlopig de beroemde R5 (renminbi, roebel, real, roepie en rand).
De Wit-Russische leider Loekasjenko, die « World Globe » bedacht als een motto dat even sterk is als, zo niet verleidelijker dan, « World South », was de eerste om te hinten op een cruciale politieke stap die later zou kunnen komen, nu BRICS+ van kracht is: de fusie van BRICS en de Shanghai Cooperation Organisation (SCO).
De voormalige Zuid-Afrikaanse ambassadeur Kingsley Makhubela en vele diplomaten en analisten van de ‘World Globe’ herhalen vandaag in het openbaar Loekasjenko: « In de toekomst moeten de BRICS-landen en de SCO hun krachten bundelen en één entiteit vormen (…) Omdat het absurd zou zijn als de BRICS-landen en de SCO naast elkaar zouden opereren met dezelfde leden… ».
Er is geen twijfel mogelijk. De belangrijkste aanjagers van de BRICS zijn Rusland en China, waarbij India om een aantal complexe redenen iets minder invloedrijk is. In de SCO zitten Rusland, China, India, Iran en Pakistan aan dezelfde tafel. De focus van de SCO op Eurazië kan gemakkelijk worden getransponeerd naar de BRICS+. Beide organisaties richten zich op de « Global Globe », ze bewegen zich in de richting van multipolariteit en bovenal zetten ze zich op alle fronten in voor de-dollarisering.
Een Soefi-lezing van al deze verschuivende geopolitieke en geo-economische tektonische platen is inderdaad mogelijk. Hoezeer de voorvechters van ‘Verdeel en heers’ en de oorlogshonden ook verbijsterd zouden zijn door een bezoek aan het Naqshband-complex buiten Bukhara, de ‘Wereldbol’ zou alle antwoorden die het zoekt kunnen vinden door een proces van gesprek en wederzijds respect aan te gaan.
Mogen deze wereldzielen gezegend zijn en mogen ze kennis vinden alsof ze de schat aan wijsheid van Bukhara in de 10e eeuw opnieuw bezoeken.
Pepe Escobar
Bron: Stichting Strategische Cultuur
vertaling internationaal netwerk
