S.O.S Verviers

Illustré par :

Verviers, de Waalse waterhoofdstad, de parel van de Vesdervallei, telt momenteel 56.000 inwoners. Ooit was het een welvarend centrum van de Europese wolproductie, maar nu heeft het te kampen met een complexe sociaal-economische situatie. Het heeft een werkloosheid van 25%(1), aanhoudende armoede(2), een laag kwalificatiecijfer onder werkzoekenden en « immigrantenbuurten » die volgens een baanbrekende studie over armoede in België(3) naar schatting « in grote moeilijkheden » verkeren.

Geconfronteerd met deze uitdagingen heeft de socialistische burgemeester Claude Desama zijn goedkeuring gehecht aan een project voor een enorm winkelcentrum dat bekend staat onder de naam van zijn promotor, « Foruminvest-City Mall ». Het is een winkelcentrum waarvan de geplande locatie het hart van de stad is, op de meest topografisch structurerende en esthetische plaats.

Volgens de burgemeester zou dit mega-gebied het mogelijk maken het stadscentrum « nieuw leven in te blazen » en « naar de toekomst te kijken ». Aanvankelijk ging het erom 260 meter van de Vesder af te leggen. Deze eerste versie van het project wekte de woede op van de bevolking. En zijn mobilisatie. De vijfde en huidige versie heeft nog steeds een vloeroppervlakte van 15.500 m², 85 winkels op drie bovengrondse niveaus en 1.147 parkeerplaatsen op drie kelderverdiepingen. Een doos van 250.000 m³ die de rivier nog steeds omsluit.

VERVIERS ONDER DE BOM

Het publieke debuut van deze zaak dateert van de winter van 2005(4). Op 5 december worden de leden van de gemeenteraad en de handelaars van de stad uitgenodigd op een door de initiatiefnemers georganiseerde presentatie. Aan het eind van de show, kijken de gekozen vertegenwoordigers grimmig. De gezichten zijn neerslachtig, de blikken ongrijpbaar. De winkeliers, die verondersteld worden ontvankelijker te zijn dan de bevolking voor de beloften van de handel, laten zich evenmin verleiden: zij vinden het project esthetisch afschuwelijk en beseffen terdege dat de vestiging van een dergelijke commerciële kolos in de eerste plaats in het voordeel is van de grote namen, die vaak de ondergang betekenen van kleine bedrijven(5). Het project is als een bom.

ZIE-ONDER-NEEM-ACT

Verbijsterd en boos vormden verschillende burgers een feitelijke vereniging, Vesdre-Avenir(6) genaamd, die de belangrijkste actor en organisator van het verzet werd. De vereniging heeft een logo in de vorm van een druppel met een duidelijk motto: « Red de Vesder ».

Om te beginnen hebt u een overzicht van het project nodig, een volledige beschrijving om de implicaties ervan beter te begrijpen. Maar dit overzicht is niet beschikbaar, de plannen worden niet verspreid en de stad communiceert niet duidelijk over het winkelcentrum. De burgers besluiten daarom zelf beelden en voorstellingen van het project te maken om de aard ervan beter te begrijpen. Zij gebruiken en verzamelen alle beschikbare informatie, die onvolledig en verspreid is, om de zaken te visualiseren en concreter te maken.

Dit zal een sleutelkwestie van mobilisatie zijn tegenover een dynamiek die wordt aangedreven vanuit de arcanes van de lokale democratie. Een van hun eerste acties zal zijn een maquette van het project te maken om de (on)omvang ervan aan te tonen. Het resultaat is opvallend: het zien van een paar computerbeelden die snel op een scherm worden geprojecteerd, geeft een vaag idee van het geplande gedrocht. Door het in drie dimensies weer te geven op een groot oppervlak zoals een biljarttafel, kunnen we beter begrijpen wat er gespeeld wordt. Het model zal een stichtende steun blijven voor de strijd van de Verviers. Aangezien de overheid haar rol niet speelt en de ene geruststellende belofte na de andere doet, zullen bij elke nieuwe versie van het winkelcentrumproject andere beelden worden gecreëerd om de verklaringen te demystificeren en de evolutie van het dossier duidelijker te illustreren.

EEN VOORBEELDIGE BURGER MOBILISATIE…

Vanaf begin 2006 namen de acties toe in aantal en in vorm: informatie- en debatavonden, steundiners, publicatie van een voorlichtings- en bewustmakingsbrochure, folders, politiek lobbywerk, mobilisatie van prominenten, deelname aan diverse evenementen, schoonmaken van de Vesder, tentoonstellingen, affiches, enz. Protest posters zijn verboden? Lichtsnoeren vormen de letters op de muren van de huizen. Wordt de lokale democratie met voeten getreden? Een monument dat het volk symboliseert wordt de mond gesnoerd, enz. De intelligentie van de strijd neemt systematisch geweldloze vormen aan die een groot aantal mensen in staat stellen deel te nemen, belichaamt de respectvolle intentie van de deelnemers en daagt de bevolking met kracht uit door de agressie van dit megalomane project, dat totaal niet beantwoordt aan de verwachtingen van de burgers, in contrast daarmee zichtbaar te maken.

HET PROJECT IS UNANIEM TEGEN

Begin 2006 heeft Vesdre-Avenir een petitie gelanceerd. Terwijl de handtekeningen met duizenden tegelijk binnenstromen, bereiden lokale partijafdelingen hun standpunten voor, die tijdelijk zullen blijken te zijn. De Mouvement Réformateur (MR) roept onmiddellijk op tot een volksraadpleging, gevolgd door de ecolo. De CDH en de Groenen zijn tegen het project en doen alsof ze hun poot stijf houden.

Tegelijkertijd neemt het aantal verenigingen en persoonlijkheden toe die zich tegen het destructieve project verzetten: SRAVE (Koninklijke Vereniging van Architecten van Verviers en Omstreken), Inter-Milieu Wallonië, Urbagora, Friends of the Earth, Natagora, Operatie Roemeense Dorpen, Bernadette Merenne (Professor Economische Geografie aan de Universiteit van Luik), Jean-Marie Pelt, René Schoonbrodt, maar ook kunstenaars zoals René Hausmann, François Waltery, Julos Beaucarne, Pic-Pic André, Marka en Maurane. Dit soort steun stapelt zich op en zal per dozijn geteld worden.

Onder hen die van de Internationale Raad voor Monumenten en Landschappen (ICOMOS), een adviesorgaan van de UNESCO, die op 24 oktober 2007 een open brief heeft geschreven aan het Collège communal de Verviers. Benadrukt wordt dat verschillende aspecten van het project in strijd zijn met het Handvest van Washington (Internationaal Handvest voor de bescherming van historische steden), en tenslotte dat « de verwezenlijking van een dergelijk project op zeer lange termijn een belangrijke handicap zou vormen voor de harmonieuze ontwikkeling van het centrum van Verviers.

De totale ongeschiktheid van het project voor de stad Verviers zal in de loop der jaren herhaald en verfijnd worden. Nikos Salingaros, professor aan de universiteit van Texas in San Antonio en een internationale autoriteit op het gebied van stedenbouw en architectuurtheorie, bracht een bezoek aan Verviers en publiceerde in het juni-juli 2010 nummer van het « Journal de l’architecte » een open brief over het Foruminvest project. In het bijzonder zegt hij:  » Het lijkt mij duidelijk dat Verviers zich opmaakt om een gevaarlijke stap te zetten in de richting van stedelijke zelfvernietiging. De tweede stap die zal volgen is commercieel en cultureel verval.  »

DE MOBILISATIE GROEIT NOG STEEDS

De petitie heeft uiteindelijk 20.000 handtekeningen bereikt. Voor een stad met 56.000 inwoners is dat aanzienlijk. De vereniging Vesdreavenir deponeert de handtekeningen op de commune.… die vervolgens verklaart dat het verzoekschrift niet bestaat. Oufti! (7) Er wordt een politieke aanval gelanceerd op de vereniging met het argument dat het om een leugen gaat die bedoeld is om de publieke opinie te manipuleren. Maar de vereniging was zo verstandig om de gemeenteambtenaar een ontvangstbewijs te laten ondertekenen, waaruit bleek dat de petitie met 20.000 handtekeningen daadwerkelijk was ingediend. Er wordt een administratief onderzoek ingesteld naar de vergeetachtige ambtenaar. We wachten nog steeds op de resultaten (bekend deuntje).

Het kolossale succes van de petitie wijst op een zeer grote bezorgdheid van de bevolking van Verviers, en de herhaalde blokkering door de socialistische partij is des te onwelkomer. In de eerste maanden van 2007 besloot Vesdre-Avenir een volksraadpleging te houden, zoals bepaald in de gemeentewet, zodat de stad zich kon uitspreken over haar toekomst. De vereniging stelde de volgende vraag voor: « Weigert u, als Vervierder die bezorgd is over de ontwikkeling van uw stad, de bouw van een gebouw aan de Vesder toe te staan? In 15 dagen tijd werden 7144 brieven met het verzoek om een volksraadpleging te organiseren verzameld en bij de gemeente gedeponeerd! Die de slips één voor één controleert. Het is lang, erg lang. Maar ze voldoen allemaal aan de regels. Volksraadpleging moet mogelijk zijn. Na maanden van uitstel stemde de gemeenteraad in juni 2007 unaniem voor de volksraadpleging, onder voorbehoud van het advies van de regionale minister Philippe Courard, ook lid van de PS. Alsof het uit een hoge hoed werd getoverd, zei een duistere adviseur op het kabinet van de minister dat de volksraadpleging niet mogelijk was omdat het de Vesder betrof, een waterloop die niet gemeentelijk is! Een soort uitvlucht die eens te meer de ondemocratische houding van deze verkozenen bewijst. Alsof de vestiging van een megawinkelcentrum niets te maken zou kunnen hebben met het belang van de gemeente die het winkelcentrum draagt, hetgeen de volksraadpleging in België wettelijk rechtvaardigt. Toch stelden de heren en dames van de stad op 2 juli 2007 een raadpleging voor en stelden zij vijf vragen, waaronder de volgende:  » Denkt u dat een winkelcentrum dat nieuwe merken verwelkomt, naast het scheppen van een zeer groot aantal directe en indirecte banen, de aantrekkingskracht van Verviers zal vergroten? « Zelfs de plaatselijke pers merkt op dat hier iets grondig mis is en noemt het PS-MR-initiatief « nep ».(8). Intussen is de kloof tussen de bevolking van Verviers en hun verkozenen bijna volledig. De burgers vragen, stellen vragen, dienen een verzoekschrift in, vragen om te worden geraadpleegd, de verkozen ambtenaren weigeren en blokkeren systematisch. De breuk werd in oktober 2007 geconcretiseerd toen minister Courard de twee raadplegingen annuleerde: het « nepoverleg » omdat het niet op de agenda van de gemeenteraad stond, en het burgeroverleg omdat de overkapping van de Vesdre een gewestelijke bevoegdheid zou zijn. Het is meer dan alleen een discomfort.…

DRUK UIT EEN ANDER TIJDPERK

Naast deze ondemocratische aanvallen gebruiken de promotoren van het winkelcentrum « overredingsmethoden » uit een ander tijdperk.

Zo zijn er berichten dat sommige tegenstanders van het City Mall-project op het werk worden geïntimideerd. De politie is zeer aanwezig voor sommige winkels waar een vreedzame orde heerst. Op een andere dag hebben tientallen bewoners met toestemming van de eigenaars spandoeken opgehangen aan particuliere gevels: de autoriteiten vragen hen deze te verwijderen omdat het geen culturele uitingen zijn. Een ijver die men graag zou zien bij alle niet-culturele vertoningen! In juni 2007, terwijl 7000 burgers wachtten op de bekrachtiging door de gemeente van het verzoek om een volksraadpleging, verspreidde Vesdre-Avenir folders om uit te nodigen voor een informatievergadering over de ontwikkeling van het project. De politie greep in en verbood de distributie. De volgende ochtend, toen de uitnodiging persoonlijk werd overhandigd, zonder pamfletten, keerden politieagenten terug en dreigden bekeuringen uit te schrijven als de activisten doorgingen. Een lid van Vesdre-Avenir ging naar het politiebureau om een klacht in te dienen, maar de politieagent aldaar weigerde haar te ontvangen… In de regionale pers werd dit schandaal aan de kaak gesteld.

En de politieke irritaties gaan door, de hardnekkigheid om het verzet te muilkorven verzwakt niet. De eisen zijn echter niet revolutionair. Er is geen sprake van het collectiviseren van de voorzieningen van Verviers, noch van het omverwerpen van het kapitalisme, noch van het worden van een vizier in plaats van een vizier. « Wij willen burgers zijn en tegen politici zeggen: wat jullie willen doen is niet goed, wij willen het niet, » zeggen de activisten. Zij ontmoetten alle partijen tijdens hun strijd. Verscheidene verkozenen waren verbaasd over de verhalen die zij hoorden, vaak voor de eerste keer. De behandeling door de media blijft te voorzichtig. Er zijn hier en daar wat vonken geweest bij eenmalige gebeurtenissen zoals die welke hierboven zijn genoemd. Maar geen inhoudelijke behandeling. Gezien enerzijds de omvang van het project, dat heel Verviers en zelfs de regio aangaat, en anderzijds wat de burgers die dit project afwijzen, hebben moeten doorstaan, lijkt deze voorzichtige toon op een mediastilte die zeer verontrustend is. Wat is er echt aan de hand in Verviers?

PROPAGANDA, SPONSORING…

De mobilisatie van de burgers wordt behandeld als in een bananenrepubliek. Aan de andere kant van de medaille is de propagandamachine in volle gang.

Propaganda vereist een boodschap en kanalen voor de verspreiding ervan.

Wat de boodschap betreft, is de slagzin eenvoudig en wordt hij in heel Wallonië gebruikt: Foruminvest stelt zijn projecten voor als die van « de winnende stad ». In Verviers is het ook een initiatief om « de buurt nieuw leven in te blazen ».

In Wallonië betekent de erkenning van een project als revitaliseringsproject dat voor elke twee euro die de projectontwikkelaar inbrengt, het Gewest één euro extra ontvangt(9). En de kers op de taart is dat revitalisering de onteigening mogelijk maakt van onroerend goed dat bijvoorbeeld zou moeten worden vernietigd om het project te voltooien. Dit is de eerste reden om het project Foruminvest voor te stellen als een « wijkvernieuwingsoperatie

Vanuit propaganda-oogpunt is het ook gunstig. Dit is een techniek die door alle betonneerders ter wereld wordt gebruikt: zelfs als dit betekent dat een wijk wordt gesloopt, de oude bewoners worden onteigend, wordt gespeculeerd met investeringen die met overheidsgeld worden gefinancierd en de vastgoedinflatie wordt aangewakkerd, kan door een project voor te stellen als een innovatie die in staat is een plaats « nieuw leven in te blazen », het debat worden uitgerookt.

Dit soort boodschappen heeft een bijkomend, niet te verwaarlozen belang voor betonbouwers allerhande: zij kunnen dan moeiteloos diegenen als « negatief », « pessimistisch », « chagrijnig » bestempelen die het lef hebben om een ramp niet te aanvaarden die frauduleus als « positiviteit » wordt aangekleed. Een oude truc, een afgezaagde truc die niettemin nog steeds zeer concrete en formidabel doeltreffende effecten sorteert. In een gunstig daglicht stellen wat niet zo is, de wereld op zijn kop zetten door de betekenis om te keren, hier is een Orwelliaanse techniek waarvan de kwaadwillende machten overvloedig gebruik maken.

De burgemeester van Verviers, Claude Desama, zal nooit aarzelen om aan dit slechte touwtje te trekken, soms zelfs met tonnen. Zo kwam hij, tijdens een gemeenteraadsvergadering waar tweehonderd inwoners hem ondervroegen, omringd door een dozijn politieagenten aan. De oefening is spectaculair, wordt door de pers in beeld gebracht, en wekt de illusie van een gekozen ambtenaar die geconfronteerd wordt met een gevaarlijke menigte die de inzet van ordehandhavers verdient. Hij is weer bezig. De gemobiliseerde burgers worden als « extremisten » bestempeld, wat nog steeds door de pers wordt doorverteld. Dit is het uiterste van politieke manipulatie op laag niveau. Zal de burgemeester de volgende keer in de verleiding komen om de honden los te laten en het hoofd te bieden aan de cohort van onbeschaamde, verontwaardigde mensen die klaar staan om het welbegrepen gemeenschappelijk en burgerlijk belang te vernietigen?

De « positieve » boodschap wordt op allerlei manieren gebruikt. Dankzij het project Foruminvest wordt Verviers, een « winnende stad », « die de armoede bestrijdt », een « stad in beweging » met « hernieuwde ambitie ». Lees precies het tegenovergestelde en u komt dichter bij de werkelijkheid. Wanneer men in het hart van een historische stad een uitgestrekt blokhuis van minimarkten wil bouwen, gaat men een dodelijke richting uit, namelijk die van verval en verstikking, zoals de inwoners onmiddellijk begrepen en zoals de beste deskundigen opmerkten.

De kanalen voor de verspreiding van deze boodschappen zijn des te talrijker omdat Foruminvest een financieel monster voor de regio is en het project door de meerderheid van de PS wordt gesteund. Dit helpt. Hele pagina’s worden gekocht in de pers. Reclamecampagnes worden in de stad met het gemeentestempel afgebeeld. Er werden persoonlijkheden uitgenodigd, zoals Jacques Bredael, voormalig RTBF-presentator, die twee keer kwam om het project en de promotor te promoten. Propaganda wordt overal doorgegeven. Maar de feiten zijn hardnekkig.

De strijd van beelden, woorden en voorstellingen in het algemeen is ook de strijd van het imaginaire. Het staat centraal in de politieke strijd. In Verviers zijn de krachten weliswaar volkomen ongelijk verdeeld, maar er zijn veel tekenen dat de voorstanders van het blokhuis-op-Vesdre op dit terrein aan het verliezen zijn.

… EN PASSIEVE CORRUPTIE?

En dan is er nog de manier om olie in de raderen te gieten, om de (toekomstige) klant over de streep te trekken, door troostprijzen uit te delen. Het slaat twee vliegen in één klap: je maakt mensen blij en je krijgt ze geïnteresseerd in het project, door ze eraan te koppelen. Kunnen zij dan klagen, wanneer zij van de vrijgevigheid van de financier hebben geprofiteerd? Het is algemeen bekend dat men niet spuugt in de hand die aalmoezen geeft. Foruminvest wordt dus sponsor van de plaatselijke basketbalclub in eerste klasse. De voetbalclub, de mobiele ijsbaan, een klein festival (Fiesta city), het festival « Au film de l’eau ». Foruminvest investeert in Verviers, zozeer zelfs dat de pers zich eindelijk begint af te vragen of het hier niet gaat om het kopen van stilte, of het niet allemaal « passieve corruptie » is.

De vraag blijft, terwijl de burgemeester verbijsterd is: « Als het passieve corruptie is, gaan we allemaal ten onder! Verviers is niet Charleroi, waar de media veel aandacht hadden besteed aan dubieuze praktijken. De investeringen van de promotor zijn momenteel geconcentreerd op Verviers, Namen en Bergen. En ook Herve, in mindere mate, waar de cementfabrikant het « Bel’Zik-festival » sponsort. Herve, waar de heer Jeholet, sinds oktober 2008 voorzitter van de MR-federatie in het arrondissement Verviers, gemeenteraadslid is. Om dan te zeggen dat er een verband zou kunnen zijn met de PS-MR-coalitie in Verviers die na de gemeenteraadsverkiezingen van 2006 tot stand kwam, is een stap die wij niet zullen zetten. Wat doet Foruminvest in godsnaam op een Herve-festival? Ook hier blijft de vraag.

VERKOZEN AMBTENAREN EN PROMOTORS…

Is er één enkele verkozen ambtenaar in de gemeente of in de regio die het gewicht heeft om zich tegen deze praktijken en dit project te verzetten? De PS van de heer Desama heeft het project vanaf het begin gesteund en er valt van deze kant niets te verwachten. Hij had dit in mei 2006 laten zien. De gemeenteraad, die onder druk werd gezet door Foruminvest, dat dreigde zich terug te trekken indien de overeenkomsten met de stad niet werden ondertekend, werd achter gesloten deuren gehouden en bewaakt door de politie. Het openbaar onderzoek was nog niet afgerond, maar de PS en de MR, die voor de gelegenheid reeds verenigd waren toen de MR nog in de oppositie zat, verwierpen de CDH-amendementen en stemden voor Foruminvest. Het was op die dag dat tweehonderd betogers deze gekozen ambtenaren uitjouwden, die de regels van de democratie aan hun laars lapten om een project door te drukken waartegen op dat moment al 17.000 handtekeningen waren verzameld… De heer Desama had ook vanaf het begin van het project aangegeven dat hij de vruchten wilde proeven van het fiscale « manna uit de hemel » dat de komst van de bunker zou betekenen.

De MR, die deed alsof zij tegen het project was, sloot zich zeer snel aan bij de PS, zoals hierboven vermeld, om aan de macht te komen en bepaalde particuliere belangen te bevredigen.

Na te hebben geweigerd te stemmen over de door de PS-meerderheid opgelegde akkoorden van mei 2006 met de projectontwikkelaar en nadat de voormalige CDH-milieuminister Benoît Lutgen in december 2007 had aangekondigd dat hij zou weigeren een vergunning af te geven die zou leiden tot de overdekking van de Vesder en zijn oevers, werd de CDH, misvormd door de houding van staatssecretaris Melchior Wathelet, vervolgens veel voorzichtiger in zijn verzet tegen het project.

Zo bleef Ecolo over, waarvan het plaatselijke personeel zich van meet af aan fel tegen het project had verzet.

HET VERRAAD VAN DE ECOLOGIE

Er was hoop aan die kant en voormalig covoorzitter van de partij Jean-Michel Javaux, die Vesdre-Avenir tijdens de regionale verkiezingen van 2009 ontmoette, zei dat de partij in dergelijke situaties altijd het advies van haar lokale afdeling volgt, wat ze ook hier zou doen. Ecolo had dus beloofd zich te verzetten tegen het Foruminvest-project, dat inderdaad het archetype is van de ecologische nachtmerrie: een tempel van overconsumptie, een betonnen blokhuis, een stofzuiger voor auto’s en verkeersopstoppingen, een plaats van mercantiele decivilisatie, een stedelijk monster, een moordenaar van kleine winkels en groene ruimten. De « groene partij » kon zich moeilijk zo verloochenen dat zij haar blanco cheque gaf voor de verwoesting van Verviers.

Maar jassen zijn binnenstebuiten gekeerd. Op regionaal niveau was André Antoine (CDH) de verantwoordelijke minister en zijn optreden ten gunste van winkelcentra voorspelde niet veel goeds voor Verviers. In juni 2009, tijdens de regionale verkiezingen, veranderen de bevoegdheden en is het écolo die de portefeuille erft, die in de zak valt van de heer Henry, minister van Leefmilieu, Ruimtelijke Ordening en Mobiliteit. Vanaf dat moment was Jean-Michel Javaux, de leider van de partij, niet meer bereikbaar. Niets, peanuts, nada. En Mr Henry geeft de vergunning aan Foruminvest.

Het gevoel van verraad is totaal en men herinnert zich in België de beelden van J.-M. Javaux die tijdens een bezoek aan Verviers begin april 2011 heftig werd uitgedaagd. Hij kreeg een emmer water en verse room op het hoofd, wat hem op het televisiejournaal met een getroffen air deed zeggen dat hij « bezorgd was over de democratie ». Orwelliaans. In Vesdre-Avenir praten we over deze film « Tous au Larzac » die herinnert aan de strijd tegen de vestiging van een militair kamp op het plateau van de Cevennen en die klinkt als een bijna perfecte echo van de strijd die nu al 7 jaar lang in Verviers wordt gevoerd. met één verschil: Mitterand had zijn woord gegeven dat, indien hij zou worden verkozen, het project van het militaire kamp zou worden opgegeven. En hij hield zijn woord. Wat de ecoloog niet deed.

Sedertdien lijkt ecolo een dienaar van Foruminvest te zijn geworden. Minister Henry werkt nu openlijk samen met de promotor. Ten eerste door een « nieuw » project voor te stellen dat door zijn eigen kabinet is herzien. In de tweede plaats door zich voor te bereiden op de toekenning van alle afwijkingen die bedoeld zijn om een bij de Raad van State nog aanhangig beroep te verijdelen. Zei je goed bestuur?

Ongetwijfeld is dit de « verantwoordelijkheid » die wordt opgeëist door de partijen die van hun morele onmacht een deugd maken. Aangezien de ecoloog heeft besloten dat het monster van Verviers niet kan worden tegengehouden — de burgers zijn een andere mening toegedaan — kan hij het net zo goed aanpassen om het « duurzaam » te maken. Deze formidabele politieke wil die ervan droomt dinosaurussen in zwaluwen te veranderen…

VOORSTELLEN

Maar er zijn natuurlijk alternatieven. Te beginnen met de huidige ongewijzigde situatie, die in vergelijking met het verwoestingsproject een oplossing is. « We verkeren in staat van oorlog: we worden aangevallen, we hebben het recht ons te verdedigen, zelfs zonder een alternatief project « , wordt ons gezegd. En inderdaad, als Foruminvest erin slaagt zijn megamall op te leggen, zouden de vele gebruikersvriendelijke scenario’s die men zich kan voorstellen, een dode letter blijven. De prioriteit is dus vermijding. Alternatieve visies zijn echter politiek interessant: zij tonen andere mogelijkheden, maken deze concreter en waarneembaarder, en nemen tegelijkertijd de indruk van fataliteit weg die de initiatiefnemers aan hun verwoestende project trachten te geven.

Door een andere weg te wijzen, kan het slechtste scenario niet langer als onvermijdelijk worden voorgesteld en wordt het gemakkelijker vermijdbaar. Vesdre-Avenir heeft vele wegen voorgesteld. te beginnen met die van Luc Schuiten, die in de zomer van 2008 een geïllustreerde beschouwing aan de vereniging schonk. In het bijzonder zien we een inrichting die de zeer weinige natuur in het centrum van Verviers vermengt met de stad, waar de waterloop de levende ruggengraat blijft. Een centraal plein vervangt de huidige parkeerplaats langs de rivier om direct contact met de rivier mogelijk te maken. Het winkelcentrum in het stadscentrum sluit zich bij deze ruimte aan in afnemende volumes. Vesdre Avenir benadrukt hoe verkieslijk dit project is en hoe het beantwoordt aan de behoeften van de huidige stad. Verviers kan zijn toeristisch potentieel ontwikkelen op voorwaarde dat het zijn erfgoed beschermt en zijn openbare ruimte, die van Verviers een stad maakt, in stand houdt. Plaatselijke, niet-verspreidbare arbeidsplaatsen zijn de meest realistische manier om de duurzaamheid van de stad, waarvan de topografie en de geografie zo bijzonder zijn, te waarborgen. Ambachten, laaggeschoolde arbeid en kleine ondernemingen moeten prioritaire aandacht krijgen. De vestiging van de Foruminvest-blokkerij in Verviers zou deze toekomstige wegen letterlijk verpletteren.

NIETS IS IN STEEN GEBEITELD, INTEGENDEEL

 » Het gedrocht maakt kortsluiting in alles wat een stad tot een stad maakt,’ zegt een inwoner. Dit monstruositeit, geprojecteerd in het hart van de stad, heeft aanleiding gegeven tot een mobilisatie die niet alleen sociaal of urbanistisch is, maar meer fundamenteel identiteitsgebonden. De inwoners van Verviers zijn getroffen, evenals hun stad, die hun thuis is. Dit is waarschijnlijk de reden waarom het Foruminvest-project het daglicht misschien niet zal zien: slecht ontworpen, slecht uitgevoerd, niet overlegd, niet democratisch, heeft het aanleiding gegeven tot een reusachtige verontwaardiging.

Afgezien van de projectontwikkelaars en degenen die baat hebben bij de betonnering — en dat zijn er niet veel — is niemand echt vastbesloten om het gedrocht de Waalse waterhoofdstad te laten saboteren. Er moet nog veel worden gedaan door verantwoordelijke burgers om hun stad te beschermen tegen de meedogenloosheid van speculatieve betonbouwers en de verlokking van winst die zwakke geesten doet omslaan. Maar in Verviers is een overwinning van de burgers mogelijk, zelfs waarschijnlijk aan het worden.

Er is nog een beroep aanhangig bij de Raad van State, dat de machine zou kunnen tegenhouden. De inwoners van Verviers hebben deze zomer hun mening gegeven tijdens een openbare enquête over het project (het moest tijdens de vakantie vallen). Zal hun mening deze keer gehoord worden? En in oktober, de gemeenteraadsverkiezingen. Zal de heer Desama, van wie in de regio wordt gezegd dat hij niet in Verviers maar in Dison woont, worden herbenoemd? In 2014, de regionale verkiezingen. We zullen zien waar het project dan staat, maar alles wijst erop dat het nog in de kinderschoenen staat. Wat zal de volgende « competente » minister zeggen? De gang van zaken speelt zich af tegen de megamalls, de huidige tempels van consumptie en morgenochtend de overblijfselen van de samenlevingen van overdaad. Misschien zien sommige partijen tegen die tijd de waarde in van het opkomen voor de mensen en hun plaats. Maar het is zinloos om het aan de volksvertegenwoordigers over te laten, zoals deze geduldige en opmerkelijke actie op briljante wijze heeft geïllustreerd in Verviers, waar het burgerverzet welig tiert.

JBG

Wilt u het verzet van de Verviers steunen? U kunt een donatie doen aan de vereniging Vesdre-Avenir (bankrekening 068–2439579- 56) of uw hulp aanbieden door contact met hen op te nemen via hun website www.vesdre-avenir.be

BOX:

FORUMINVEST — CITYMALL

FORUMINVEST

ForumInvest Group, de « Beleggings- en ontwikkelingsgroep voor winkelcentra en stadscentra », werd in 1987 in Nederland opgericht en is sinds 1999 ook in België aanwezig. Zijn slogan: « de winnende stad ». De groep beschikt ook over een eigen televisiezender, ForumTV, die in 2007 werd gelanceerd en in de winkelcentra van de groep reclameprogramma’s uitzendt die in de Belgische studio’s in Sovifo worden geproduceerd. ForumInvest wordt beheerd door Michel Riaskoff.

In België realiseerde ForumInvest de winkelcentra « Les Grands Prés » in Bergen (ingehuldigd in 2003) en « K in Kortrijk » in Kortrijk (ingehuldigd in 2010), op basis van een commercieel akkoord tussen M. Riaskoff en P. Huon en misschien nog anderen

WORDT STADSCENTRUM

In augustus 2010 richtte Patric Huon, toenmalig directeur van ForumInvest in België, City Mall Development op, een Belgische groep met een internationale roeping, gespecialiseerd in commercieel vastgoed, die de Belgische en Luxemburgse activiteiten van ForumInvest overnam. City Mall’s missie is om « steden te doen herleven door handel ».

City Mall Development wordt beheerd door Patric HUON en is voor 75% in handen van Immobilière HUON (opgericht in 1992) en voor 25% van Banimmo, een beursgenoteerde vastgoedvennootschap (de link wordt publiek gemaakt door Amaury de Crombrugghe, directeur van City Mall Development en tevens lid van het Directiecomité van Banimmo).

« Ter herinnering, Banimmo, een herpositionerings- en herontwikkelingsmaatschappij voor vastgoed, verwerft gebouwen met een hoog herontwikkelingspotentieel om ze na conversie opnieuw te verkopen », zegt www.cercle-finance.com

EEN SPECULATIEVE STRATEGIE

ForumInvest investeert in stadsvernieuwing en ontwikkelt tegelijkertijd zijn winkelcentra in stadscentra (Namen, Verviers) of hun omgeving (Bergen). Het verkoopt ze vervolgens aan vastgoedfondsen.

« Les Grands Prés » werd in september 2003, d.w.z. 4 maanden na de opening, verkocht aan het Duitse fonds Deutsche Immobilien Fonds AG (DIFA, dat sindsdien « Union Investment Real Estate » is geworden), met een meerwaarde voor ForumInvest van naar schatting 10 miljoen euro op een verkoopprijs van ongeveer 100 miljoen. ForumInvest, dat de beheerder van het centrum blijft, heeft met dezelfde groep een contract gesloten voor de financiering van de uitbreiding en de ontwikkeling van de « grote weiden », voor een bedrag van 69,7 miljoen euro.

ForumInvest heeft op 10 december 2009 met hetzelfde Duitse vastgoedfonds « Union Investment Real Estate » een koopovereenkomst gesloten voor het winkelcentrum K in Kortrijk, d.w.z. nog voor de opening…

ONTWIKKELING, UITBREIDINGEN

Michel Riaskoff blijft dichtbij, hij is minderheidsaandeelhouder in City Mall Development en adviseur bij de ontwikkeling van het centrum « Les Grands Prés », waar binnenkort een Ikea-winkel bij zal komen. Hij staat op het punt alle aandelen in Forum Invest te verkopen aan David Ermia (algemeen directeur van Forum TV) nu het bedrijf investeert in de ontwikkeling van een mega-winkelcentrum in São Paolo, Brazilië.

Tot de portefeuille van CityMall behoren het project « Au fil de l’eau » in Verviers, « Côté verre » in Namen en het « Palais des Expositions » in Charleroi. Dit laatste project is het minst ver gevorderd, maar moet wel het grootste worden (58.000 m², 4.400 parkeerplaatsen). Patrick Huon stelt dat hij « de referentieshopping van Wallonië wil opleggen, zoals Wijnegem dat is voor Vlaanderen » (La Libre, 04/09/2010). City Mall zegt op haar website dat « [Le projet] evolueert momenteel volgens de strategische stedenbouwkundige keuzes van de gemeentelijke autoriteiten. Sinds de Carolo affaires, leek de situatie geblokkeerd te zijn. Dit komt opvallend gelegen: de gemeenteraadsverkiezingen naderen en een zekere Paul Magnette zal naar verwachting het ambt van burgemeester aanvaarden. Dus dat houden we in de gaten.

Notes et références
  1. « Etat des lieux socio-économique de la région de Verviers — Edition 2011 », www.leforem.be
  2. http://www.luttepauvrete.be/chiffres_campagne.htm
  3. « La situation reste préoccupante et s’aggrave même pour les quartiers abritant de forte concentration d’étrangers issus de pays pauvres, avec des problèmes aigus de qualification et d’emploi et l’émergence de phénomènes de ghettoïsation. », « Analyse dynamique des quartiers en difficulté dans les régions urbaines belges » in Atlas des quartiers en difficulté, Vandermotten Christian, Kesteloot Christian, Ippersiel Bertrand e.a. 2007, p. 43. http://mi-is.be/sites/default/files/doc/atlasfr_0.pdf-
  4. Plus tôt pour les préparatifs à Verviers, dès 2002 avec Messieurs Desama et Van Cauwenberghe, Messieurs Huon et Riaskoff notamment pour Foruminvest si l’on en croit une enquête réalisée par l’ex-journaliste Philippe Engels — Le Vif/L’Express, 23 mars 2007. Mais les débuts belges de Foruminvest sont encore antérieurs puisque le premier mégacentre commercial a été ouvert en 2003 à Mons, commune de monsieur E. Di Rupo [Voir plus haut].
  5. Huit entreprises sur 10 de la région vérviétoise emploient moins de 10 personnes. « Etat des lieux socio-économique de la région de Verviers — Edition 2011 », www.leforem.be
  6. http://www.vesdre-avenir.be Le site de l’association regorge d’informations et retrace 7 ans de luttes. Cet article s’en inspire, ainsi que de la rencontre de certains protagonistes de l’association.
  7. « Oufti » vient du wallon, est une contraction de « ouf ti» (« ouf toi » en français), interjection de la région liégeoise exprimant l’étonnement, la surprise, et parfois la sidération.
  8. Le Jour, 4 juillet 2007
  9. Pour ce qui concerne le logement. En vertu de l’article 172 du CWATUPE – le Code wallon de l´Aménagement du territoire, de l´Urbanisme, du Patrimoine et de l´Energie.

Espace membre

Leden