Julian Assange
618 weken van vrijheidsberoving voor het vertellen van de waarheid
618 weken van vrijheidsberoving voor het vertellen van de waarheid
Door Corine Dehaes, lerares
Wij publiceren deze brief van een Kairos-lezer, die bezorgd is over de keuzes die gemaakt worden en wat die zullen betekenen voor « ons » en de samenleving.
« De individuele vrijheid is voorbij « , zei Emmanuel André in een reactie op Ophélie Fontana tijdens een van haar recente optredens in het TV-nieuwsprogramma(1). De schok. Was ik aan het dromen? Heeft hij die woorden echt gezegd? Een herhaling later, weet ik dat ik niet droomde. Deze woorden werden in alle ernst en zonder blikken of blozen uitgesproken in een groot televisiejournaal door een van de eminente wetenschappers die onze gids zijn op onze Covid-zwerftochten. « Individuele vrijheid is voorbij « . Echt?
Natuurlijk begrijp ik de bedoeling. Emmanuel André had te kennen gegeven voorstander te zijn van strengere maatregelen dan die welke die week (rond 20 oktober) van kracht waren, had zijn bezorgdheid geuit over de razendsnelle ontwikkeling van de epidemie en had verklaard dat het algemeen belang vereist dat iedere burger gedwongen wordt zich te houden aan de bevelen, verboden en verplichtingen die de regering, gewild of ongewild, met geen andere keuze heeft geformuleerd.
Maar ik kan zo’n manier van zien en zeggen niet onderschrijven. Ik ben een burger van een vrij en democratisch land en ik ben van plan dat te blijven. Democratie is gebaseerd op kernwaarden, zoals vrijheid, die niet met voeten mogen worden getreden, zelfs niet in tijden van ernstige crisis. Ja, het verloop van de epidemie is alarmerend, ja, er moeten maatregelen worden genomen, maar niet zomaar maatregelen, niet zomaar maatregelen, niet tegen elke prijs.
Als Emmanuel André dacht dat hij met zijn « krachtige » woorden de steun van de burgers zou versterken, heeft hij de mijne niet gewonnen. Hij heeft het zelfs voorgoed verpest. Natuurlijk erken ik het gevaar van het virus, ik ben geen « coronascepticus ». Natuurlijk erken ik dat we moeten zoeken naar manieren om de ziekte actief te bestrijden, dat we moeten voorkomen dat de ziekenhuizen overvol raken, dat we voor alle patiënten moeten zorgen. Maar moeten we de democratie deprogrammeren om dit te doen? Hem pijn doen? Bewust afwijken van haar principes en waarden?
Moeten wij aanvaarden dat wij langzaam maar zeker worden meegesleept in een Chinees systeem waar toezicht, controle en repressie koning zijn? Waar het denken is opgesloten in een nauwe gevangenis, met geen ruimte voor kritische manoeuvre? Zonder tegenspraak, zonder tegenmacht, zonder creativiteit? Waar gewetensvrijheid wordt gesmoord door een arsenaal van verplichtingen, verboden, voorschriften en sancties?
Zullen wij, onder druk van het virus en de maatregelen die de regering neemt om het virus aan te pakken, ophouden ons uit te drukken, onze diversiteit opgeven en eenvormig worden? Leggen wij er ons bij neer dat wij allen gemaskerd leven, gerobotiseerd door het naleven van « barrièregebaren », geobsedeerd om afstand te nemen van de ander, zonder na te denken, na te denken of kritiek te leveren?
Zullen wij ons laten meeslepen door de eenzijdigheid van de gezondheids- en veiligheidsaanpak en toestaan dat de avondklok en de politiestaat lange tijd de overhand krijgen?
Gaan wij ordelijk en volgzaam leven, overtuigd — of doen alsof — van de onfeilbaarheid van de wetenschappelijke raad, de eventuele dissidente buurman bespieden (hij draagt geen masker!) om hem te stigmatiseren als anti-solidair of onbeschaafd, of hem zelfs aan de kaak te stellen? Gaan wij ons zonder te reageren op deze weg laten glijden, een weg die, zoals de geschiedenis ons nog geen honderd jaar geleden heeft geleerd, tot de ergste misdadige excessen leidt?
Gaan we ons houden aan de paradoxale bevelen die welig tieren — « als je van je naasten houdt, kom dan niet te dichtbij » (in de zomer en de herfst steeds weer te zien op France 2) — en die een ongelukkige gelijkenis vertonen met die van Big Brother in 1984(2)?
Waarom kan er geen echt en breed burgerdebat over deze kwesties plaatsvinden? Een debat dat op alle niveaus van de samenleving zou worden gevoerd? Wie zou iedereen verantwoordelijk houden? Wie zou specialisten en niet-specialisten, besluitvormers en kiezers kunnen mengen? Een debat waarin iedereen, als hij dat wil, zich kan uitdrukken als verantwoordelijke en geëngageerde burgers, en niet wordt behandeld als een onwetend en zwak kind, dat wordt gezegd wat het moet doen of denken, en met sancties wordt bedreigd als het niet blindelings gehoorzaamt?
Ik ben een vrije burger in een vrij land. Ik wil leven in een vrije, open, creatieve, vrijgevige samenleving. Een samenleving die in staat is al deze kwaliteiten te behouden en zelfs te versterken in het licht van tegenspoed. Een levende samenleving. Een volwassen samenleving die voortdurend verrijkt wordt door haar eigen diversiteit.
We hebben allemaal vaardigheden. En het is aan ons allen om na te denken over de invoering van adequate maatregelen om de epidemie te bestrijden. De standpunten van epidemiologen en economen zijn niet de enige waarmee rekening moet worden gehouden! Er zijn nog vele andere, die niet mogen worden genegeerd.
Op die manier zullen wij onze individuele vrijheid des te sterker en des te beter kunnen uitoefenen. En we zullen meer controle hebben over onze keuzes en meer solidariteit. Individuele vrijheid is niet « voorbij ». Het is veeleer nu dat het zich moet beginnen te ontvouwen zoals het nog nooit eerder heeft gedaan, nu, door deze crisis, dat het werkelijk zijn naam kan uitspreken. Solidariteit vereist geen uitroeiing van de individuele vrijheid, integendeel, zij voedt haar. Als wij solidariteit en individuele vrijheid tegenover elkaar stellen, veroordelen wij de democratie ertoe haar ziel te verliezen.
Als onze beleidsmakers ons burgers geen speelruimte blijven laten en als wij dat toelaten, zal onze democratie ten onder gaan, net zoals dat in China het geval was(3). Ik benijd de Chinezen in Wuhan niet die vandaag feestvieren omdat ze ‘virusvrij ’ zijn. Zij zijn in feite helemaal niet meer vrij. Verstikt door meedogenloze censuur, permanent gevolgd via hun smartphones, sociaal gebrandmerkt, gedwongen om volledig transparant te zijn over hun gezondheidstoestand, kunnen de Chinezen niet langer ademhalen zonder dat de Partij op de hoogte is. Is dit wat we voor onszelf willen?
Mogen wij samenwerken om oplossingen te vinden voor de ernstige crisis die ons treft. Mogen we dat doen met een groot hart en toewijding. Maar niet ten koste van de vrijheid.
