MINISTER FRANK VANDENBROUCKE WEIGERT DE WET OP TRANSPARANTIE EN DE GRONDWET NA TE LEVEN

Het Laatste Nieuws probeert al twee jaar toegang te krijgen tot brieven die minister van Volksgezondheid Frank Vandenbroucke (Vooruit) tijdens de corona-crisis stuurde naar GEMS-voorzitter Erika Vlieghe en Corona-commissaris Pedro Facon. Zij vormden het driemanschap tijdens de covida-crisis en hadden de macht om vergaande beslissingen op te leggen. Het lijdt geen twijfel dat dit misbruik van de democratie is, een veronachtzaming van de privacy en een schending van het gelijkheidsbeginsel. Het doel heiligde de middelen. De vraag is of het einde zo heilig was. Het mailverkeer tussen deze drie tenoren zou de critici van de « wappies » en andere samenzweringstheoretici, zwart en wit, kunnen doen verdwijnen. Maar er lijkt een probleem te zijn.

HLN beriep zich op de Wet Openbaarheid van Bestuur (WOB) om toegang te krijgen. Maar minister Vandenbroucke is het daar niet mee eens. Frank staat niet bekend om zijn teamgeest, maar als een rechtse man die geen tegenspraak duldt. Doch, er lijkt veel meer aan de hand te zijn dan dat.

Volgens de heer Vandenbroucke zou het te veel moeite kosten om duizenden e‑mails correct openbaar te maken. De minister — die niet door het volk maar door Conner Rousseau in zijn functie is benoemd — heeft daarom twee keer een verzoek om openbaarmaking afgewezen.

De Commission d’accès aux documents administratifs (CTB) oordeelde in oktober negatief. De commissie vond de argumenten van de minister onvoldoende relevant. Aangezien dit advies echter niet bindend was, mocht de heer Vandenbroucke het negeren. Dat deed hij in november.

Wat volgde tartte de verbeelding, of voedde de verbeelding. We citeren uit Het Laatste Nieuws: « HLN en uitgever DPG Media zijn in beroep gegaan bij de Raad van State. Een bedrijfsrevisor onderzocht de zaak en vond ook dat de argumenten van de minister niet opgingen. In maart adviseerde hij de Raad van State om de beslissing van mevrouw Vandenbroucke te vernietigen. De minister wachtte echter niet op de uitspraak van de Raad van State. Hij trok begin juni zijn oude beslissing in en kwam onmiddellijk met een nieuwe weigering. Dit keer met meer onderbouwing. Dit betekent dat HLN verplicht is om in beroep te gaan. Dit kan de procedure met één of twee jaar verlengen ».

En dat is nog niet alles. Vandenbroucke zou de aanvraag van HLN niet alleen juridisch, maar ook politiek blokkeren. Er is een nieuwe wet in voorbereiding die meer macht zou geven aan de BTC, de beroepscommissie die Vandenbroucke in de herfst in het ongelijk stelde. Een wetswijziging zou ervoor zorgen dat het advies van de beroepscommissie voortaan bindend is. Ik laat je raden wie probeert te voorkomen dat deze wet wordt aangenomen.

« Het versterken van de bevoegdheden van de beroepscommissie stuitte niet op veel weerstand, behalve bij Vandenbroucke », vertelde Claude Archer van de NGO Transparencia aan HLN. « Het amendement kan hem nog steeds parten spelen tijdens deze zittingsperiode. Het zou HLN sneller toegang kunnen geven tot zijn e‑mails. De beroepscommissie heeft de minister al in het ongelijk gesteld, maar hij kon dit negeren. Als de raad meer bevoegdheden krijgt, is dat niet meer mogelijk. De minister heeft er persoonlijk baat bij om tegen het amendement te zijn en bevindt zich dus in een belangenconflictsituatie.

Frank gelooft echter niet dat er sprake is van belangenverstrengeling. Bij de bespreking van het wetsvoorstel vergat hij per ongeluk de lopende procedures te vermelden. Ongebruikelijk voor iemand die slimmer is dan de rest. Frank denkt dat hij het niet eens hoefde te vergeten. « Elke verandering in de werkwijze van de beroepscommissie zou geen invloed hebben op de huidige juridische procedures. Ik zie daarom geen belangenconflict ». Volgens Mr Archer kan de minister niet zelf oordelen. « Hij had zijn regeringscollega’s de kans moeten geven om te oordelen, maar zij wisten hier niets van, » zei hij.

Volgende week woensdag komen de oppositie en de andere meerderheidspartijen bijeen om hun definitieve goedkeuring te geven aan de nieuwe wet — zonder amendementen van de beroepscommissie. De vraag is of ze, na het artikel in Het Laatste Nieuws, binnenkort een belangenconflict zullen vinden.⁽¹⁾

Frank Vandenbroucke doet zijn uiterste best om de e‑mails die hij heeft uitgewisseld niet openbaar te maken.⁽²⁾

Ondertussen heeft de overheidsinstantie Transparencia (de Belgische waakhond die toeziet op de transparantie van overheidsdiensten) een klacht tegen Vandenbroucke ingediend bij het Centraal Bureau voor Corruptiebestrijding.⁽³⁾

1. Toepasselijke wetgeving :

België heeft sinds 11 april 1994 een wet op openbaarheid van bestuur. Deze wet is onder andere van toepassing op alle federale administraties.⁽⁴⁾

Volgens artikel 4 van deze wet heeft elke burger het recht om elk administratief document van een federale administratieve overheid te raadplegen en er een kopie van te ontvangen onder de voorwaarden waarin deze wet voorziet. Ze kunnen ook elk administratief document ter plaatse raadplegen, uitleg krijgen en een kopie ontvangen. Deze bepaling is ook van toepassing op reeds ingediende documenten. Voor documenten van persoonlijke aard moet de aanvrager een belang verklaren.

Artikel 6 voorziet in uitzonderingen op deze transparantieregels. Een federale of niet-federale administratieve overheid kan het verzoek tot raadpleging, toelichting of mededeling van een administratief document weigeren wanneer zij heeft vastgesteld dat het belang van de openbaarheid niet opweegt tegen de bescherming van de veiligheid van de bevolking, de fundamentele rechten en vrijheden van de burgers, de federale internationale betrekkingen van België, de openbare orde, de veiligheid of de verdediging van het land, het onderzoek of de vervolging van strafbare feiten, een federaal economisch of financieel belang, de munt of het openbaar krediet; de geheimhouding, naar hun aard, van commerciële en industriële informatie die aan de overheid wordt meegedeeld; de geheimhouding van de identiteit van de persoon die het document of de informatie in vertrouwen aan de administratieve overheid heeft meegedeeld met het oog op de vaststelling van een strafbaar of strafbaar feit en ook, indien het gevraagde document een inbreuk vormt op de persoonlijke levenssfeer, tenzij de betrokkene een bij wet vastgelegde geheimhoudingsplicht aanvaardt; de geheimhouding van de beraadslagingen van de federale overheid en de belangen inzake de classificatie van veiligheidsmachtigingen, veiligheidsattesten en veiligheidsberichten.

Bovendien kan een federale administratieve overheid een verzoek om raadpleging, toelichting of mededeling van een afschrift van een administratief document weigeren voor zover het verzoek :

1° betrekking heeft op een administratief document waarvan de openbaarmaking, om reden dat het document onvoltooid of onvolledig is, aanleiding kan geven tot misverstanden ;

2° betrekking heeft op een advies dat vrij en vertrouwelijk aan de overheid wordt meegedeeld ;

3° is duidelijk onredelijk;

4° is duidelijk te vaag geformuleerd.

De federale administratieve overheid die niet onmiddellijk kan ingaan op een verzoek om openbaarheid of dat verzoek afwijst, stelt de aanvrager binnen 30 dagen na ontvangst van het verzoek in kennis van de redenen voor het uitstel of de afwijzing. In geval van uitstel kan de termijn nooit met meer dan 15 dagen worden verlengd. Bij het uitblijven van een kennisgeving binnen de voorgeschreven termijn wordt de aanvraag geacht te zijn afgewezen.

Om ervoor te zorgen dat de wet op het openbaar bestuur wordt nageleefd, werd in artikel 8 een commissie voor toegang tot administratieve documenten opgericht, waartoe elke burger of instantie zich kan wenden als de federale overheid weigert vrijwillig mee te werken. Deze Commissie streeft ernaar haar missie naar eer en geweten te vervullen, maar stuit in de praktijk op dezelfde weigeringen als burgers. De Commissie ontvangt evenmin de documenten waarom zij heeft verzocht.

Op dit moment heeft het geen sanctiebevoegdheden. Aan dit punt wordt momenteel gewerkt. Er is nieuwe wetgeving in de maak die het opleggen van sancties mogelijk maakt (wetgeving die Vandenbroucke uit alle macht probeert te blokkeren).

Je vindt alle relevante wetgeving op deze link.⁽⁵⁾

Naast de Wet Openbaarheid van Bestuur is er de Grondwet.

Artikel 32 van de Grondwet bepaalt dat eenieder het recht heeft elk bestuursdocument te raadplegen en daarvan een afschrift te verkrijgen, behalve in de gevallen en onder de voorwaarden die zijn bepaald bij de wet, het decreet of de regel bedoeld in artikel 134 (dat betrekking heeft op de toekenning van bevoegdheden aan bepaalde organen).

De rol van de koning is niet zonder belang voor een goed begrip van de hele kwestie.

Krachtens artikel 36 van de Grondwet wordt de federale wetgevende macht gezamenlijk uitgeoefend door de Koning, de Kamer van Volksvertegenwoordigers en de Senaat.

Overeenkomstig artikel 96 benoemt en ontslaat de Koning zijn ministers.

De federale regering kan ook haar eigen ontslag indienen bij de Koning indien de Kamer van volksvertegenwoordigers, met een absolute meerderheid van haar leden, een motie van wantrouwen aanneemt die onmiddellijk een opvolger benoemt voor de Eerste Minister, binnen drie dagen na het verwerpen van een motie van vertrouwen.⁽⁶⁾

Volgens de grondwet treedt de koning op als voogd. Hij moet de ministers die hij aanstelt controleren, hen tot de orde roepen als ze hun boekje te buiten gaan en, indien nodig, uit hun functie ontheffen als ze de wetten niet respecteren of de koning in diskrediet brengen. In de praktijk is dit echter niet het geval, hoe ernstig de fouten van de ministers ook zijn. België heeft op dit gebied al talloze schandalen gekend, waarbij de koning volledig inactief is gebleven.

Er is de facto maar één uitzondering: die ene keer dat Koning Boudewijn weigerde de wet op abortus te ondertekenen. De politiek nam het over en liet de koning begrijpen dat hij slechts een symbolische functie had en dat hij zich niet moest bemoeien met de wetgeving die hij moest ondertekenen.

2. Wat gebeurt hier?

Alle e‑mails die minister Vandenbroucke vanuit zijn kabinet heeft uitgewisseld met derden vallen onder de Wet Openbaarheid van Bestuur, ongeacht het e‑mailadres dat hij hiervoor heeft gebruikt (Frank gebruikt ook zijn privé e‑mailadres en het e‑mailadres van de universiteit waaraan hij — nog steeds — verbonden is).

Vandenbroucke schendt dus de grondwet en de wet op de openbaarheid van bestuur.

Terwijl de EU en haar lidstaten steeds meer wetten maken om absolute controle te krijgen over de e‑mails, chatberichten en berichten op sociale media van burgers, lapt de heer Vandenbroucke alle wetten aan zijn laars.

Het feit dat hij al twee jaar weigert om zijn e‑mailverkeer openbaar te maken, is een duidelijk teken dat in deze e‑mails bepaalde dingen staan die het daglicht niet kunnen verdragen. Zijn hardnekkige weigering is des te opmerkelijker omdat Vandenbroucke ongetwijfeld alle gevoelige e‑mails van zijn computers, servers, enz. heeft verwijderd sinds het eerste verzoek…

Deze e‑mails kunnen natuurlijk worden teruggehaald (‘ zoals het geval was bij Hillary Clinton die ook automatisch correspondeerde vanaf een privé e‑mailadres) maar dit vereist een strafrechtelijk onderzoek en op zijn minst een concrete verdenking van fraude en corruptie.

Premier De Croo zal zijn minister niet ter verantwoording roepen omdat hij ziek in hetzelfde bed ligt. En de koning? Hij is op vakantie in het buitenland, genietend van een cocktail terwijl hij wacht tot de storm gaat liggen. Dit is altijd het geval. Ook in het Verenigd Koninkrijk hoort het publiek niets meer over sluitingskwesties. Hanconck werd niet gearresteerd. Hij is nog steeds op vrije voeten en blijft angst zaaien.

Wil je als burger een actieve rol spelen in het ontmaskeren van Vandenbroucke of een andere minister, parlementslid of federale regering? Je kunt het.

Stuur een e‑mail naar Frank Vandenbroucke en eis informatie over zijn e‑mailverkeer of een ander overheidsdocument waarvan je denkt dat het nuttig kan zijn.

In deze link vind je al zijn contactgegevens, inclusief zijn e‑mailadres:

https://vandenbroucke.belgium.be/nl/contact

Als hij weigert, kun je een klacht indienen bij BTC:

Andere relevante links :

https://be.brussels/over-het-gewest/commissie-voor-toegang-tot-bestuursdocumenten-ctb

https://be.brussels/over-het-gewest/commissie-voor-toegang-tot-bestuursdocumenten-ctb/ctb#contact

https://www.vlaanderen.be/toegang-tot-bestuursdocumenten-via-openbaarheid-van-bestuur

https://www.vlaanderen.be/toegang-tot-bestuursdocumenten-via-openbaarheid-van-bestuur/toegang-tot-bestuursdocumenten-aanvragen