Errare humanum est, perseverare diabolicum

Door Kaarle Parikka, doctoraat in Virale Microbiologie en Nina Wauters, doctoraat in Milieu-ecologie

Hier worden drie grote wetenschappelijke fouten gepresenteerd die zijn gemaakt bij het nemen van maatregelen om de coronavirus-epidemie in te dammen, en die iedereen in staat stellen de media‑, burger- en politieke hype te begrijpen waarmee we vandaag worden geconfronteerd. De hier gepresenteerde wetenschappelijke gegevens zijn gebaseerd op een rapport dat is geschreven door een multidisciplinaire groep van wetenschappers, volksgezondheidsmanagers, journalisten, enz.⁽¹⁾. Aangezien dit verslag in juni 2020 is gepubliceerd, is het geverifieerd en geactualiseerd aan de hand van de sindsdien gepubliceerde wetenschappelijke literatuur.

1. De bestaande wetenschappelijke literatuur mag niet vergeten worden, dit virus is niet zo onbekend

De eerste stap, waarmee iedere student vertrouwd is, is bibliografisch onderzoek, in dit geval het lezen van bestaande wetenschappelijke rapporten en publicaties. Van meet af aan werd gezegd dat het « nieuwe coronavirus  » « nieuwe en onbekende  » symptomen veroorzaakte. De naam van dit virus, « SARS-CoV‑2 » (wat in het Engels « severe acute respiratory syndrome coronavirus 2  » betekent) had voor ons een waarschuwing moeten zijn. Dit is niet het eerste menselijke coronavirus dat acute ademhalingscomplicaties veroorzaakt.

Het verwaarlozen van literatuuronderzoek is als het starten van een reeks horrorfilms in het midden. Hoe zou u omgaan met de monsters van de serie Alien als de heldin, Ellen Ripley, pas in de^tweede aflevering ontdekte dat ze eieren leggen in menselijke lichamen en dat hun bloed van zuur is gemaakt? Uit de eerste afleveringen zou blijken dat de coronaviridae-familie verscheidene virussen omvat die niet alleen dieren besmetten, maar waarvan er ten minste 7 ook mensen besmetten. Vier daarvan veroorzaken infecties van de bovenste luchtwegen in de vorm van een « gewone verkoudheid » en drie veroorzaken acute respiratoire syndromen bij sommige personen: SARS-CoV‑1 (SARS van 2002 tot 2004 in Zuidoost-Azië), MERS (uitbraak in het Midden-Oosten in 2012) en nu SARS-CoV‑2.

De talrijke reeds gepubliceerde artikelen over andere coronavirussen verschaffen ons waardevolle informatie over de zeer waarschijnlijke werking van het virus: de wijze van overdracht (die niet alleen via druppeltjes verloopt, maar grotendeels ook door de lucht), de oorsprong (de « dierlijke reservoirs »: het virus circuleert momenteel dus ook via wilde en huisdieren) en ook het moleculaire aspect (de grootte van ongeveer 100 nanometer, d.w.z. een tiende van een miljoenste meter, het genoom en de wijze van replicatie in de cellen). De wetenschappelijke publicaties die sindsdien over SARS-CoV‑2 zijn verschenen, bevestigen deze werkhypotheses. Dit betekent dat van meet af aan inzicht in het feit dat het virus circuleert via de lucht en dierlijke reservoirs, de grote fout om te trachten de overdracht van het virus te « blokkeren », met name door de bewegingen van mensen te controleren, hoe dan ook zou hebben voorkomen.

2. Het kennen van de werkelijke mortaliteit van SARS-CoV‑2, d.w.z. het gevaar ervan voor de bevolking, is een eerste vereiste om de crisis te beheersen. Na 10 maanden, is het de hoogste tijd!

De tweede benadering is het observeren van de gegevens. De wetenschappelijke methode is hoofdzakelijk gebaseerd op waarneming, het opstellen van hypothesen, voorspelling en tenslotte verificatie van deze hypothesen. Hier komen we bij de tweede grote fout die door veel regeringen wordt gemaakt. Om te beslissen welke maatregelen tegen een epidemie moeten worden genomen, lijkt het ons logisch de oorsprong ervan te kennen (via bibliografie), maar vooral ook het gedrag ervan (via epidemiologische observatie).

Daartoe is het noodzakelijk te weten wat het verschil is tussen:

1. het aantal mensen dat drager is van het virus (en het virus dus kan overdragen);
2. hiervan, het aantal zieken (d.w.z. degenen met symptomen, licht of ernstig);
3. onder de zieken, zij die sterven. Het is ook een kwestie van bepalen waaraan deze patiënten precies sterven. Na verloop van tijd kan ook worden vastgesteld welke categorieën mensen het meeste risico lopen. Met andere woorden, het gaat erom de « prevalentie  » van de ziekte te bepalen, het aantal zieke « gevallen » in de bevolking gedurende een bepaalde periode. Sinds het begin van deze crisis zijn de statistieken echter duidelijk niet alleen slecht gepresenteerd en gebaseerd op onvolledige en soms totaal onjuiste gegevens, maar zijn ze ook misbruikt door de media zonder het grote publiek een duidelijk inzicht te geven in de situatie, en altijd vanuit een catastrofaal perspectief.

Vanaf het begin is er verwarring geweest tussen het sterftecijfer per besmette persoon (positief getest) en het sterftecijfer van mensen die kritisch ziek zijn of op de Intensive Care liggen. Het eerste cijfer is betrekkelijk laag (in de orde van 0,2–0,4%) als men de moeite neemt om de berekening uit te voeren op basis van bestaande maar kennelijk ongebruikte openbare gegevens. Elke medische student en persoon met gezond verstand kan dit begrijpen. Het sterftecijfer van zwaar getroffenen ligt logischerwijs hoger (ten minste 10 keer). Is het dan logisch dat deze misleidende redenering door het prestigieuze wetenschappelijke tijdschrift The New England Journal of Medicine werd gepubliceerd op 28 februari 2020⁽²⁾? Vanaf dat moment leidden alle sterfte-modellen, berekend op basis van onjuiste gegevens, tot absoluut catastrofale scenario’s en brachten zij staten ertoe hun bevolking in te perken en ondemocratische maatregelen te nemen, die niet gerechtvaardigd zijn op grond van wetenschappelijke praktijken.

Het is twijfelachtig dat deze fundamentele fout nooit is gecorrigeerd of zelfs maar is toegegeven. Zelfs nu vergelijken we de positieve tests van de piek van de epidemie in maart-april, toen alleen ernstig zieken werden getest, met de positieve tests nu, die meestal asymptomatisch zijn, en natuurlijk zeer talrijk, aangezien veel meer mensen worden getest. Het is een beetje als appels en peren vergelijken om bananen te tellen! Statistieken zijn gemakkelijk te manipuleren: men zou zelfs pervers kunnen aantonen dat er 100% sterfte is bij dode mensen! Het huidige diagnose-instrument (PCR) is beperkt tot de bevestiging van een diagnose van SARS-CoV‑2 bij verkoudheid of griep die door een ander virus wordt veroorzaakt. Met immunologische tests (bv. serologische tests) kan daarentegen de aanwezigheid van het virus in het lichaam van mensen, ook asymptomatische mensen, worden aangetoond.

Anderzijds heeft de observatie van het virus het ook mogelijk gemaakt te begrijpen dat het specifieke kenmerken heeft: het werkt zeer snel en kan diep in de bronchiën doordringen. Het doodt echter niet alleen. De meeste sterfgevallen ten gevolge van het coronavirus waren het gevolg van een bacteriële longontsteking (die dus met antibiotica kon worden genezen) die te laat werd behandeld. Ziekenzorg uitstellen en ze thuis in quarantaine houden tot ze uiteindelijk op de intensive care worden opgenomen als het te laat is, is onzin.

3. Wij moeten van het onmogelijke beheer van de angst overgaan op een beheer van de risico’s dat perfect mogelijk en wenselijk is

Dit brengt ons bij de derde fout: onevenredige maatregelen. Door te reageren met een strikte beheersing van de bevolking was het de bedoeling de epidemiecurve « af te vlakken ». Dit heeft alleen zin als het virus alleen menselijke gastheren infecteert. Zweden heeft sinds de eerste gevallen die niet door direct contact konden worden verklaard, gekozen voor het enige wetenschappelijk logische beleid: zich richten op de mensen en niet op het indammen van het virus. Een korte lockdown was misschien gerechtvaardigd om ons gezondheidsstelsel te organiseren, maar paniek zaaien en de eerstelijnsgeneeskunde de facto verlammen was niet echt gerechtvaardigd. Als deze helse machine eenmaal op gang is gebracht, heeft de hele litanie van maatregelen alleen maar gediend om een paniekangst te veroorzaken die uiteindelijk meer slachtoffers zal eisen dan het virus zelf.

Bij alle maatregelen op het gebied van de volksgezondheid is het van essentieel belang een « kosten-baten « ‑berekening te maken (bekend als een risicoanalyse). Gezien het lage sterftecijfer van deze epidemie en de sterk wisselende doeltreffendheid van deze maatregelen, zal het voordeel waarschijnlijk gering zijn. Het is duidelijk dat bij een Ebola-uitbraak al deze maatregelen een verschil zouden maken. Maar zouden we deze nemen tegen een uitbraak van verkoudheid? SARS-CoV‑2 is geen van beide, maar waarom zouden we ons niet concentreren op een goede verzorging, waardoor het reële gevaar van overlijden zou worden verminderd, bijvoorbeeld door een ruimer gebruik van antibiotica om secundaire bacteriële infecties te voorkomen.

De maatschappelijke kosten van deze maatregelen werden daarentegen eerst genegeerd en vervolgens systematisch onderschat. De gevolgen voor de gezondheid (vanwege de vele onbehandelde of niet gescreende mensen), de economie, de maatschappij, de psychologie en het onderwijs beloven enorm te zijn. De golven van faillissementen, kindersterfte (UNICEF schat dat elke dag 6.000 kinderen sterven aan vermijdbare oorzaken door gebrek aan zorg, deels omdat hun families verarmd zijn), ondervoeding (de activiteit van veel boeren is tot stilstand gekomen), kanker die te ver gevorderd is omdat hij niet is ontdekt, huiselijk geweld, en het gebrek aan toegang tot gezondheidszorg. burn-outs, depressies en zelfmoorden beginnen nu pas.

Het « voorzorgsbeginsel  » kan niet keer op keer worden gebruikt om alles te rechtvaardigen, vooral niet als het verkeerd wordt begrepen. Dit beginsel beveelt proactieve risicobeheersmaatregelen aan. Wanneer deskundigen alarmerender hypotheses naar voren brengen dan de anderen, gijzelen zij de autoriteiten door in te spelen op de angst van de burgers. Het gaat niet meer over wetenschap. Bij wijze van voorzorgsmaatregel hadden de kosten en baten van elke maatregel moeten worden geëvalueerd, met inbegrip van inperkingsmaatregelen, beperkingen van de persoonlijke vrijheid en het dragen van maskers! Het masker dragen « voor het geval het iemand redt  » is geen goede wetenschappelijke reden. Sinds het begin van de crisis hadden veel autoriteiten (waaronder onze minister van Volksgezondheid) terecht uitgelegd dat ze alleen nuttig waren tegen natte besmetting, d.w.z. druppels die vrijkomen bij het hoesten, en niet tegen aërosolbesmetting. Vanwaar die ommezwaai als het niet gaat om angstbeheer en niet om risicobeheer?

Dit uiterst splijtzwam en actueel onderwerp van de maskers, waarop is gewezen in talrijke witte kaarten en open brieven van honderden artsen en wetenschappers⁽³⁾, weerstaat niet aan een uitgebreide lezing van de wetenschappelijke bibliografie. De wetenschap leert ons dat het opleggen daarvan alleen zin heeft in een ziekenhuisomgeving (die per definitie een concentratieplaats van zieken is), wanneer het wordt gedragen door beroepsbeoefenaars die een strikt protocol volgen, hetgeen niet het geval is voor het grote publiek. De virale deeltjes hebben ongeveer de grootte van in de lucht verspreide tabaksdeeltjes. Net als tabaksrook zal het virus hoe dan ook circuleren, via het masker en aan de zijkanten, soms urenlang in de lucht… Anderzijds heeft het veralgemeend dragen van maskers, voorgesteld ondanks de wetenschappelijke bewijzen, twee grote destructieve gevolgen gehad : de paniek onder de bevolking (met inbegrip van de medische wereld) is versterkt en dit instrument, dat een symbool is geworden, is gepolitiseerd.

Vaccins zullen waarschijnlijk binnenkort het voorwerp zijn van een soortgelijke strijd. Het gaat er niet om voor of tegen vaccinatie te zijn, maar om, zoals bij andere maatregelen, een kosten/baten-verhouding vast te stellen. Niet alle vaccins zijn gelijk. Sommige virale ziekten, zoals polio en pokken, zijn door vaccins onder controle gebracht omdat zij alleen door mensen en door direct contact worden overgedragen. SARS-CoV‑2 is een virus dat niet alleen via de lucht en door dieren wordt overgedragen, maar ook in een zeer hoog tempo muteert. In dit geval is het vinden van een vaccin dat echt werkt een uitdaging. Het is zeer waarschijnlijk dat een vaccin tegen SARS-CoV‑2, net als vaccins tegen seizoensgriep (die zelden meer dan 50% doeltreffend zijn), weinig doeltreffend zal zijn en voortdurend zal moeten worden bijgewerkt naarmate het virus muteert.

Wij plaatsen dan ook vraagtekens bij de maatregelen van onze regering, in de wetenschap dat de informatie waarop dit crisisbeheer gebaseerd is, onjuist en onvolledig is en tot conclusies heeft geleid die al even onjuist zijn. Daarom eisen wij, net als vele artsen en personeelsleden in de gezondheidszorg die witte kaarten en manifesten hebben ondertekend (Docs 4 open debat, Belgium Beyond Covid, Corona Manifest, Transparency Coronavirus, zie noot 3), correcte en evenredige maatregelen die rekening houden met de negatieve gevolgen die deze crisis reeds heeft veroorzaakt.

* Vergissen is menselijk, volharden is duivels