Zin TV, een instrument om de burger opnieuw zijn mening te laten zeggen

Illustré par :

De eerste twee nummers van Kairos waren gewijd aan een kritische analyse van de RTBF en haar commerciële drift onder reclame- en politieke druk. De drift gaat door. Gelukkig en natuurlijk, « verzet het sociale leven zich tegen het scherm » zoals Serge Halimi zegt. Wij hebben een ontmoeting gehad met Zin TV, gevestigd in de regio Brussel en actief op vele gebieden, in vele landen. Een levendig alternatief dat ervoor zorgt dat je van het scherm af wilt en dat ook doet. Ontmoet Ronnie Ramirez, een van de oprichters en coördinatoren van Zin TV.

Kun je ons Zin TV voorstellen, hoe het ontstaan is?

Het doel van Zin TV is iets anders te creëren dan wat wij als televisie ondergaan, het is onze manier om als audiovisuele professionals onze verantwoordelijkheid te nemen en een alternatief voor te stellen. Zin TV is ontstaan uit een pedagogische roeping met als doel sociale bewegingen, de wereld van de burgers, te stimuleren via het verlangen en het vermogen van mensen om zich hun eigen beeld, en dat van hun wereld, opnieuw toe te eigenen. Begrijpen dat het beeld wordt geconstrueerd door een taal, en dat deze constructie ook een identiteit opbouwt, is van fundamenteel belang, en Zin TV baseert zijn actie hierop.

In die tijd waren wij bescheiden de « Ecole de cinéma des quartiers populaires », die mensen samenbracht die actief waren in buurtvideo-ateliers. Wij hadden al heel wat mensen opgeleid, maar als je hen eenmaal de smaak te pakken had gekregen, was het moeilijk om hen perspectieven te bieden: de deuren naar de arbeidsmarkt zijn moeilijk te openen, vooral als je niet de klassieke wegen bewandelt. Een soort terugkeer naar het begin zorgde achteraf voor ontmoediging en maakte onze actie min of meer steriel. De tijd was gekomen om ambitieuzer te worden en een vervolg te geven aan de opleidingen die wij gaven. Wij namen de tijd om te discussiëren, de meesten van ons werden zich bewust van de situatie en begonnen te dromen van een project dat onze jongeren dichter bij constructieve initiatieven en collectieve oplossingen zou brengen. En het was vanaf dat moment dat alles begon.

Wij hadden reeds samengewerkt met François Ruffin die wij in Venezuela hadden ontmoet waar hij mediatraining gaf. Hij lanceerde de krant « Fakir » in Frankrijk(1) in zijn nationale formule door een evenement in Brussel over de economische lobby’s die de Europese Unie beïnvloeden: het bestond uit het aanbrengen van een symbolische plaquette met de logo’s van enkele sociale bewegingen op de plaats van een andere — even symbolische — plaquette die door de economische lobby’s bij de ingang van het Europees Parlement was aangebracht, en die er overigens nog steeds is. Tegelijkertijd werd het geheel uitgezonden in het radioprogramma « Là-bas si j’y suis » van Daniel Mermet op France Inter. François vroeg ons om hem te helpen. Dus namen we contact op met de vakbonden en andere organisaties, omdat het idee was om cultuur en sociale kwesties, kunstenaars en sociale bewegingen te combineren. We hebben ook « theater en verzoening » ingeschakeld, onder leiding van Frédérique Lecomte, die ongedocumenteerden in scène heeft gezet die de keel van de heer Kapit Ali St hebben doorgesneden, en we hebben het hele gebeuren gefilmd(2).

Op dat moment werd het duidelijk dat wij een naam nodig hadden die bij ons nieuwe project zou passen en die opleiding, productie, distributie en mobilisatie zou combineren. In feite ging de bezinning over ons instrument, zijn structuur en zijn evolutie hand in hand met het zoeken naar een naam. We hadden een televisie nodig die op ons leek en die verder ging dan het idee van televisie zelf. Dat wil zeggen dat het niet de taak is om mensen te isoleren, maar om ze uit hun huizen te halen en in actie te laten komen, om andere burgers bij elkaar te brengen en zelfs om de netwerken bij elkaar te brengen.

Als een goede journalist stelde François ons de juiste vraag: heeft u in uw huis geen personage dat de uitgeslotenen vertegenwoordigt? In Brussel vertegenwoordigt het zinneke het best het personage dat zich in de schaduw bevindt, dat stemloos is, zonder imago, een mix die ongegeneerd beweert een mix te zijn. Het zinneke is de bastaardhond die in de Zenne verdronken is, het is het symbool van wat wij niet willen. Vandaar de naam « Zin », die komt van Zenne (Vlaams voor « seine »), maar die ook « schoonheid » betekent in het Arabisch, « zin » in het Vlaams, en wordt uitgesproken als « sans » [sín] in het Spaans, sans-télé… En met zijn grafische mogelijkheden was de naam precies goed: ‘Zin TV’. Dus het was François Ruffin die ons hielp de naam te vinden. Zo hebben we onszelf bekend gemaakt en sindsdien zijn we overweldigd. (lacht).

Hierdoor werden wij ons ervan bewust dat er in ons land per vierkante meter heel wat gaande is, dat er een uiterst rijk verenigings‑, vakbonds- en cultureel leven is, interessante initiatieven en debatten, mensen die naar oplossingen zoeken, originele artistieke producties, enz. die zich echter ver van de camera’s van de openbare omroep afspelen(3). Waarom dan 6 uur programma wijden aan een koninklijk huwelijk in het buitenland? Door te laten zien, laten we mensen bestaan, waardoor we ze stimuleren. Dus het is begrijpelijk waarom we niet komen opdagen.

Natuurlijk zijn er nog wel een paar uitzonderingen, maar als associaties op TV te zien zijn, is dat vaak op een folkloristische, anekdotische, onbeduidende manier, en als het over sociale strijd gaat, is het met een toon van ergernis dat ze benaderd worden, met een hygiënische afstand, als het niet regelrecht criminaliseren is…

Maar iedereen weet dat, en ook hier moeten we verder gaan dan de eenvoudige kritiek op de media, die zeker nodig is, maar beperkend en slechts van tactische aard. Er moet ook een collectieve identiteitskaart worden gebouwd, die ons definieert en de diversiteit vertegenwoordigt die wij verdedigen. Daartoe moeten wij onze eigen esthetiek creëren, die strategisch en dus essentieel is.

Het spreekt vanzelf dat Zin TV aanbiedt degenen die zich het instrument opnieuw willen toe-eigenen, te helpen en te begeleiden. In het beste geval gaat het dus om een werk in co-constructie met verenigingen en geëngageerde burgers. Vanuit dit oogpunt is Zin TV een filmschool voor anderen, met professionals die een handje komen toesteken. Dit is onze manier om de oorspronkelijk elitaire sector van het filmonderwijs te democratiseren.

Wat voor opleidingen biedt u aan, hoe organiseert u uw werk?

Op dit moment voorzien wij vooral in een behoefte. Er is niet één enkel leerplan dat wij aan iedereen opleggen, ons repertoire is rijk en kan naar believen worden aangepast. Het begeleiden van filmprocessen en ze helpen te ontwikkelen. Wij organiseren opleidingen waar wij maar geroepen zijn: onze school is mobiel en trekt erop uit naar de burgers. Opleiding op basis van instructies voor het gebruik van het materiaal wordt afgewezen, er is voldoende aanbod op dit niveau. Technische opleiding is slechts een onderdeel van een proces. Wij laten vaste deelnemers niet gaan, wij volgen hen tot zij zelfvoorzienend kunnen zijn en ons zelfs helpen anderen op te leiden. Maar er komt een dag waarop wij in staat zullen zijn een volledige en langdurige opleiding te geven, de enige manier om resultaat te garanderen.

Onze opleidingen zijn opgevat als een laboratorium voor de bevrijding van vormen, van de cinematografische taal en de gemeenschappelijke referenties helpen ons om een gemeenschappelijke taal te hebben. Daarom proberen wij verwijzingen aan te bieden naar ervaringen van cinematografische emancipatie in de geschiedenis van de film, om zo deel uit te maken van een ander erfgoed dan dat van amusement. Op die manier bezoeken wij opnieuw vruchtbare perioden, bekijken films en proberen te begrijpen hoe nieuwe esthetiek werd gesmeed.

Zin TV is het resultaat van een cinematografisch erfgoed. Wij zijn niet uit het niets begonnen, wij situeren ons door een filiatie, die ons helpt ons in te schrijven in een lijn van historische continuïteit van cinematografische emancipatie en ons een toekomst voor ogen te stellen. Misschien is dit ons openbare televisielaboratorium van de toekomst?

Hoe denkt u dat de zaken zich in dit opzicht ontwikkelen?

Sommigen van ons, waaronder ikzelf, hadden het geluk naar het Venezuela van Hugo Chavez te reizen en van dichtbij deel te nemen aan en de ervaringen te bestuderen van de ontluikende TV-verenigingen. Het is interessant te zien dat de Bolivariaanse Revolutie een front heeft geopend in het audiovisuele landschap. Duizenden nieuwe associatieve TV’s in heel Latijns-Amerika, dat zijn tweede onafhankelijkheid en het ontwaken van de burgermaatschappij beleeft, sluiten zich hierbij aan. Venezuela heeft reeds twee telecommunicatiesatellieten in een baan om de aarde gebracht en het Boliviaanse Evo Morales zal binnenkort over een eigen satelliet beschikken, onder meer ten behoeve van de gemeenschapstelevisiebeweging. Wetgeving die het terrestrische omroepspectrum op billijke wijze verdeelt tussen de particuliere, de openbare en de gemeenschapssector is reeds een realiteit in Argentinië en zal in andere landen in de regio worden ontwikkeld. Kortom, het is een van de interessantste verschijnselen in onze hedendaagse geschiedenis.

In eigen land is het momenteel wat somberder, er is een helling waar de filmscholen op afglijden, het is een algemene tendens die neigt naar commerciële fictie ten nadele van de realiteitscinema. Aan de Nederlandse kant is het hetzelfde, met een meer geaccentueerde televisieversie. Het is natuurlijk lucratiever, het trekt meer student-klanten aan… Toch kunnen we in België trots zijn op vele ervaringen uit een reality-lijn die vele prijzen heeft gewonnen en over de hele wereld wordt bewonderd: de gebroeders Dardenne, Henry Stork, Paul Meyer, enz. In die zin werken we veel samen met Thierry Odeyn, professor en oprichter met Michel Khleiffi van de reality-lijn aan INSAS (filmschool in Brussel) die ons werk positief beïnvloedt en voedt. Wij moeten hem hulde brengen omdat hij letterlijk onze levende bibliotheek is, met zijn grenzeloze en oprechte vrijgevigheid, een groot leraar met een scherpe visie op het filmlandschap, hij verlicht onze praktijken en ons kompas.

Zin TV bevindt zich in een evolutief proces, wij institutionaliseren en consolideren het project geleidelijk aan, op een voorzichtige manier, want wat wij hebben gecreëerd is nog broos, het ontgaat ons zelfs. Daarom hebben wij onze krachten gebundeld met partners die ons werk mogelijk maken. Maar we doen er alles aan om dit project onomkeerbaar te maken.

U stelt in uw brochure dat « Een schrijvend, regisserend of onderzoekend stuk een lagere ‘productiesnelheid’ vereist »(4). Heeft u een mening over productivisme?

In de praktijk, bij Zin TV, proberen we de dingen niet te overhaasten, daar is geen reden toe. Het pedagogisch kader laat ons toe te werken met vallen en opstaan, waarbij we proberen en corrigeren, zolang we maar kwaliteit bereiken. Als je begint met het produceren van inhoud alleen om ruimte te vullen is dat een slecht teken, het betekent dat je niet langer in een behoefte voorziet. De dag dat we op de automatische piloot staan, moeten we wakker gemaakt worden. Anderzijds, als het nodig is de produktie op te voeren en de termijnen te halen, zijn wij bereid dit te doen omdat het gerechtvaardigd is.

Als uw vraag meer ideologisch van aard is, kan ik u zeggen dat wij over het algemeen niet één enkele of eenduidige politieke oriëntatie hebben. Ons project is een ruimte te scheppen voor echte burgerparticipatie, en zo’n ruimte kan niet onder voogdij worden gesteld van de staat, of van een marxistisch-leninistische voorhoede, of van een kerk, of van een particulier bedrijf, anders zal deze ruimte van burgermacht eenvoudigweg worden afgebroken. Het is een kwetsbare ruimte waar de ideeën van de burgers moeten worden besproken, alles met respect en zonder complexen. Het gaat erom een nieuwe politieke cultuur te scheppen, een cultuur die gekenmerkt wordt door het veld, een participatieve democratie, een collectieve actie, een cultuur die in het beste geval sociaal-produktief zal zijn, maar die verder gaat dan de oude schema’s die in de vorige eeuw elk idee van links hebben veroordeeld.

Het is ook om het ontstaan van deze nieuwe politieke cultuur te voeden en ertoe bij te dragen dat Zin TV zich heeft opengesteld voor de wereld en werkt in een netwerk met partners in verschillende landen, met name in Latijns-Amerika. In 2011 vergezelden we de delegatie van Chileense studentenleiders naar het Europees Parlement. In hun land staan ze in de schijnwerpers en de video die we maakten had daar een enorme impact. Zo kunnen we ook een beetje hulp geven aan kameraden in de strijd aan de andere kant van de wereld. Wij werken ook samen met Poadane, Kanak-videomakers in Nieuw-Caledonië, ALBA TV en VIVE TV in Venezuela. We maken momenteel een film in Burkina Faso waar we werken met gemeenschappen die ontheemd zijn door een transnationaal goudmijnbedrijf. Wij werken ook in België, onder andere met het Millenium International Documentary Film Festival, de actiecomités van Europa tegen de bezuinigingen, die wij al sinds hun oprichting volgen, enz. De rest staat op onze website en achter de schermen… Het is allemaal erg opwindend en brengt buitengewone mensen samen, terwijl wij ons juist aangetrokken voelden tot een leven zonder horizonten.

Interview door JBG, proefgelezen door Ronnie Ramirez.

———

Zin TV roept op tot vrijwilligers voor lopende of zelfs voorgestelde projecten. Stuur uw contactgegevens (naam, achternaam, e‑mail, mobiel of telefoon) naar 
zamis@zintv.org

U zult dus regelmatig op de hoogte worden gebracht van de verzoeken.

Enkele voorgestelde projecten:

- Schrijvend aan Thierry Odeyn’s « Reality Point of View  » seminar, zijn wij op zoek naar vrijwilligers om twee weken seminars te transcriberen. Dit werk zal het onderwerp zijn van een toekomstige publicatie.

- Vertaling van het boek door Jorge Sanjinés. « Theorie en praktijk van een volkscinema  » is een klassieker die nog niet in het Frans bestaat en slechts 120 bladzijden telt. De Boliviaanse ambassade in Brussel is bereid ons bij de publicatie te steunen. We zijn op zoek naar Spaanse vertalers > Frans. (Nederlands is goed).

- Een video watch list voor sociale strijd is ook open, om er lid van te worden hoeft u zich alleen maar te registreren. Indien u niet vertrouwd bent met audiovisuele apparatuur, wordt u uitgenodigd om u in te schrijven voor onze cursus sociale verslaggeving.

- Zin TV verwelkomt ook communicatie- en filmstudenten die op zoek zijn naar een stageplaats.

 

Notes et références
  1. http://www.fakirpresse.info
  2. http://www.zintv.org/Journee-de-lancement-du-journal
  3. NDLR: la RTBF vient de déprogrammer « Ca bouge », son « émission présentant l’agenda des manifestations d’éducation permanente en Fédération Wallonie-Bruxelles ».
  4. http://www.zintv.org/documents/ZinTV.pdf

Espace membre

Leden