ZE WILLEN DAT WE ALLEMAAL VERBONDEN ZIJN

Tot voor kort was « gewone » reclame voor verbindingsmogelijkheden niet erg wijdverbreid. Veel van onze tijdgenoten zijn in de ban van de nieuwe technologieën die ons in staat stellen een veelheid van virtuele verbindingen tot stand te brengen. De techniek om kopers te lokken is dus subtiel. Apple is bijvoorbeeld een specialist in het aan de haak slaan van potentiële klanten. Zij kondigt de lancering van een nieuwe machine aan, maar laat onzekerheid bestaan over de technische vooruitgang van het nieuwe produkt. De geeks raken opgewonden, wisselen uit op de netwerken, de belangstelling groeit en op de dag van de lancering van de nieuwe machine houdt Apple een zeer gemediatiseerd evenement waarop enkele tientallen fanatiekelingen afkomen. De video van deze mensen die wild tekeer gaan en elkaar verscheuren is wijd verspreid. Iedereen die slechts een jaar geleden een soortgelijk toestel kocht, zal het gevoel hebben dat ook hij dit begeerde toestel moet aanschaffen. In feite zullen zij de weinige nieuwe functies nooit gebruiken, maar zij zullen trots kunnen pronken met het nieuwe speeltje aan hun kennissen, waarvan sommigen het, uit jaloezie, op hun beurt zullen aanschaffen. René Girard zou spreken van « mimetisch verlangen « ⁽¹⁾ en Thorstein Veblen van « conspicuous consumption of the leisure class »⁽²⁾.

DE TERUGKEER VAN DE KLASSIEKER 

Het lijkt erop dat de fascinatie voor deze hardware begint af te nemen. De nieuwigheid is niet echt nieuw meer en dan zijn er nog de verwennerijen: de telefoonoperatoren, om u te overtuigen een abonnement bij hen te nemen, bieden u een smartphone aan voor 1€… Als het gratis is, is het waardeloos, zeggen degenen die de codes van de almachtige markt goed hebben geïntegreerd. 

We moeten dus de goede oude reclamemethoden gebruiken, maar dan aangepast aan de moderne tijd. Dus Qualcomm begint de advertenties te vermenigvuldigen. Ken je Qualcomm niet? Toch is het een reusachtig bedrijf in de technologiesector. Het in 1985 in de Verenigde Staten opgerichte bedrijf is gespecialiseerd in « telecommunicatie-oplossingen  » en is uitgegroeid tot een van ‘s werelds toonaangevende bedrijven op het gebied van het ontwerp en de marketing van processors voor mobiele telefoons (24 miljard dollar omzet, 33.000 werknemers). Het maakt reclamevideo’s die, toegegeven, zeer goed gedaan zijn en die ons bijvoorbeeld laten zien hoe een niet-verbonden wereld eruit zou zien.⁽³⁾ Om een van haar chips te verkopen, maakte ze ook een video die de beste sci-fi filmmakers zou benijden⁽⁴⁾ (als we ze aan u laten zien, is het niet om u te laten betoveren, eh!) 

Onlangs heeft Qualcomm in Brussel gebruik gemaakt van MIVB-bussen en straattelevisies (geanimeerde billboards) om zijn boodschap over te brengen:  » We vinden uit. De wereld springt vooruit. De technologie waar de wereld van houdt « ⁽⁵⁾. Technologisch imperialisme, taalimperialisme: het is duidelijk dat het een andere wereld is, de hunne, die zij ons willen opdringen. 

Maar mobiele telefoons waren slechts de voorhoede van verbonden objecten. Nu moet alles met elkaar verbonden zijn en de reclame is er om ons daarvan te overtuigen. Zo ontving ik enkele dagen geleden van de elektrowinkel Vandenborre een e‑mail met de volgende boodschap:  » Stel je voor: een koelkast die je helpt boodschappen te doen. Een koffiezetapparaat dat rechtstreeks vanaf uw smartphone kan worden geprogrammeerd. Een keukenmachine die automatisch uw maaltijden bereidt en de recepten verzamelt op een app… Zou dat je leven makkelijker maken? Met onze selectie slimme apparaten kunt u de aangesloten keuken van uw dromen creëren « . Dit is dus de wereld die ze voor ons voorbereiden: een wereld waarin machines alles voor ons zullen doen en waarin we nooit zullen zijn waar we zijn⁽⁶⁾ maar in permanente verbinding met de voorwerpen die wij op afstand zullen besturen (ik vraag mij af wie de koffie zal drinken die ik in mijn verbonden keuken zal laten inschenken en of mijn koelkast beleefd zal zijn met de drone die de bestelde boodschappen zal komen afleveren). 

Als we de logica van de hyperaansluiting aanvaarden, zal niet alleen onze keuken permanent zijn aangesloten, of we dat nu willen of niet: aangesloten elektriciteitsmeters (binnenkort verplicht?) moeten het mogelijk maken het verbruik van uw huishouden continu te meten. Met welk doel? Om te kijken of je koelkast iets verkeerds doet met je broodrooster? Of eerder om uw gewoonten te leren kennen en u reclame te sturen die aan uw levensstijl is aangepast?⁽⁷⁾

Tenslotte mogen we de voortdurende reclame voor autonome auto’s niet vergeten: deze zullen zich alleen zonder al te veel gevaar kunnen voortbewegen als zij zijn aangesloten op een heel complex systeem. Als zij en andere aangesloten objecten zich vermenigvuldigen, zullen de huidige microgolfverbindingen niet in staat zijn de enorme golfsnelheden die dit met zich meebrengt, aan te kunnen. 4G, 5G, xG… zullen nodig zijn om deze golven uit te zenden waarvan bekend is dat ze absoluut schadelijk zijn voor onze gezondheid. Maar je kunt de vooruitgang niet stoppen, of wel? Bovendien zijn deze autonome auto’s niet echt gewenst door automobilisten, die in het algemeen liever rijden dan passief te zijn. In feite is het werkelijke belang van deze autonome voertuigen dat zij het kunnen stellen zonder vrachtwagen‑, bus- en taxichauffeurs, wier salarissen de bedrijven beletten meer winst te maken. Het is als de Deliveroo & Co en andere Uber fiets bezorgers wier activiteiten alleen mogelijk zijn dankzij hun permanente verbinding met het centrale kantoor dat hen tot slaaf maakt. 

Verwacht dus een toenemend aantal advertenties en andere rapporten die de deugden van verbinding ophemelen, voor het grotere goed van 4.0 kapitalisme… 

Alain Adriaens